Με την ευκαιρία της πρόσφατης ολοκλήρωσης του έργου διαπλάτυνση – βελτίωση χάραξης του δρόμου – τουριστικού άξονα Λάκκων Ομαλού χρωστάμε να θυμηθούμε ότι συμπληρώνονται φέτος 60 χρόνια από την κατασκευή της αρχικής διάνοιξης αυτού δρόμου από τους Λακκιώτες με εθελοντική προσωπική εργασία.
Η διάνοιξη του δρόμου προς τον Ομαλό ήταν όνειρο ζωής των Λακκιωτών από την εποχή του μεσοπολέμου. Η κατασκευή του θα δρομολογούσε την ανάπτυξη της αγροκτηνοτροφίας στο οροπέδιο και θα άνοιγε την πρόσβαση στο φημισμένο από τότε Φαράγγι της Σαμαριάς.
Παρά τις προσπάθειές τους, η πολιτεία δεν χρηματοδότησε το έργο. Όμως οι Λακκιώτες με πρωτεργάτες τους χωριανούς τους: Αντώνιο Στεφ. Ανδριάνη ιερέα, και Ευάγγελο Νικ. Νικολούδη και Γεώργιο Σοφ. Βολάνη Δασκάλους, το τόλμησαν και ξεκίνησαν τη διάνοιξη το 1951.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Λακκιώτες αποφάσισαν ομόφωνα να ξεκινήσουν, κόντρα στις περισσότερες δημόσιες αρχές των Χανίων που ήταν -για διάφορους λόγους- αντίθετες με την ανάληψη αυτής της πρωτοβουλίας. Ο μόνος από τις αρχές που πρόσφερε υποστήριξη, έστω και περιορισμένη, ήταν ο τότε νομάρχης Αριστομ. Κακούρης.
Η προσωπική εργασία ως υποχρέωση των πολιτών σε μικρές κοινωφελείς εργασίες ήταν καθιερωμένος θεσμός εκείνες τις δεκαετίες. Όχι όμως υποχρεωτική για μεγάλα έργα.
Ήταν πραγματικά μεγάλο το τόλμημα, να ξεκινήσουν μόνοι τους αρχική διάνοιξη δρόμου 13 χλμ. με εκβραχισμούς άνω των δέκα χλμ., ανάμεσα στα βραχώδη κακοτράχαλα βουνά της Μαδάρας.
Από το προσκλητήριο δεν έλειψε κανείς, γι’ αυτό τόλμησαν και πέτυχαν να ολοκληρώσουν το δρόμο το 1954, με την υποστήριξη και των προέδρων της κοινότητας Παύλου Γιαννακάκη και του Ελευθ. Μαναρώλη που τον διαδέχτηκε.
Για λόγους σύγκρισης, αναφέρω ότι σ’ όλη την Ελλάδα ο μόνος γνωστός δρόμος αυτού του μεγέθους και αυτής της δυσκολίας όπως του Ομαλού, που εκτελέστηκε την ίδια περίοδο επίσης με προσωπική εργασία των κατοίκων, είναι στην Πελοπόννησο ο δρόμος Γεράκι – Κοσμάς στην Αρκαδία.
Ο δρόμος του Ομαλού σήμερα έστω και μετά από καθυστέρηση πολλών χρόνων, βελτιώθηκε και διαπλατύνθηκε τα τελευταία δυο χρόνια και η Περιφέρεια Κρήτης θα τον παραδώσει ως σύγχρονο επαρχιακό δρόμο.
Η αρχική διάνοιξη αυτού του δρόμου από εθελοντές είναι χωρίς υπερβολή ένα μνημείο μιας μεγάλης ανθρώπινης προσπάθειας.
Έδειξε στην πράξη ότι οι μεγάλοι στόχοι επιτυγχάνονται όταν σφυρηλατείται η ενότητα (και μάλιστα αμέσως μετά από εμφύλιο, όπως εδώ) και επίσης ότι η ανθρώπινη θέληση και το πείσμα σε συνδυασμό με τη σωστή καθοδήγηση, μπορούν “να ρίξουν βουνά κάτω”.
Στις 19 Οκτωβρίου ώρα 12 μ. στο 5ο χιλ. Λάκκων – Ομαλού, η Ένωση των Απανταχού Λακκιωτών και η Αντιπεριφέρεια Χανίων συνδιοργανώνουν με τη συμμετοχή και του Δήμου Πλατανιά, εκδήλωση τιμής και μνήμης σε όσους πρόσφεραν κομμάτι της ζωής τους για την αρχική διάνοιξη αυτού του δρόμου.
Στο πρόγραμμα της εκδήλωσης, που έχει ήδη δημοσιευτεί αναλυτικά στα “Χ.Ν.”, περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων:
Αναφορά στην κατάσταση της περιοχής Ομαλού στα 1950, ενδιαφέρουσες αφηγήσεις για τα πριν και μετά την έναρξη του έργου, (από απομνημονεύματα και αφηγήσεις που άφησαν πίσω οι πρωτεργάτες του δρόμου, αλλά και αφηγήσεις από τους ζώντες βετεράνους, αποκαλυπτήρια αναθηματικής βραχοσύνθεσης με τα ονόματα των 184 που συμμετείχαν, επίδοση τιμητικής διάκρισης στους -λίγους ακόμη- εν ζωή βετεράνους της κατασκευής του δρόμου και στη συνέχεια… φυσικά παραδοσιακό κέρασμα.
Δικαιούνται να τους τιμούμε και έχουμε υποχρέωση να το πράττουμε τους προγόνους που πολέμησαν στους αγώνες για την ελευθερία και τη δημοκρατία.
Δικαιούνται να τιμηθούν και έχουμε υποχρέωση να το πράξουμε τους γονείς και τους παππούδες μας που πέτυχαν έναν άθλο στον αγώνα της ειρήνης.
*Ο Στέφανος Ανδριάνης είναι Αντιστρ/γος ε.α., Πολιτ. Μηχανικός,
και επίτιμος πρόεδρος της Ένωσης των Απανταχού Λακκιωτών
