Θρύλους που διδάσκουν και εμπνέουν αξίες στα μικρά παιδιά, πραγματεύονται τα δύο νέα βιβλία της Χανιώτισσας συγγραφέως Αργυρώς Μουντάκη.
Τα βιβλία που βασίζονται σε έναν ρωμαϊκό και έναν ιρλανδικό θρύλο, παρουσιάζονται την Κυριακή στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων. Με αφορμή την κυκλοφορία των δύο νέων βιβλίων μιλήσαμε με την κα Μουντάκη για τη διαφορά θρύλων και παραμυθιών, για τα οφέλη του παιδικού βιβλίου και τη διαχρονική αξία του έντυπου στην ζωή μας.
Η Χανιώτισσα συγγραφέας Αργυρώ Μουντάκη μιλά για τα νέα παιδικά βιβλία της που βασίζονται σε θρύλους
Ποια η διαφορά θρύλων και παραμυθιών;
Εμπνεύστηκα αυτή τη νέα σειρά βιβλίων που περιλαμβάνει τους« δύο πρώτους θρύλους “Το μονοπάτι του γίγαντα” που είναι ένας ιρλανδικός θρύλος και “Ο Ανδροκλής και το λιοντάρι” που είναι ένας ρωμαϊκός θρύλος. Τι είναι όμως οι θρύλοι και πως διαφοροποιούνται από τους μύθους και τα παραμύθια; Θρύλοι είναι οι φανταστικές διηγήσεις που πλάθει ο λαός και έχουν άμεση σχέση με την Ιστορία, τη Γεωγραφία, το Κλίμα ή τις δεισιδαιμονίες του τόπου όπου δημιουργήθηκαν. Βασίζονται δηλαδή ενδεχομένως σε κάποια αληθινά στοιχεία, μπορεί και σε κάποια φυσικά φαινόμενα, τα οποία όμως στο στόμα του λαού, εμπλουτίζονται από την φαντασία του και παίρνουν άλλες διαστάσεις. Οι θρύλοι λοιπόν δεν πρέπει να συγχέονται με τα παραμύθια γιατί πρόκειται για ένα τελείως διαφορετικό λογοτεχνικό είδος, βασίζονται δηλαδή σε κάτι αληθινό.
Πού βασίζονται οι δύο θρύλοι των νέων παιδικών βιβλίων σας;
Στο “Μονοπάτι του γίγαντα” έχουμε την περίπτωση ενός αιτιολογικού θρύλου. Είναι δηλαδή μια ιστορία που εξηγεί με τον δικό της φανταστικό τρόπο την δημιουργία ενός φυσικού φαινομένου π.χ εδώ πρόκειται τις πολυγωνικές πέτρες στην ακτή της Β. Ιρλανδίας. Η αιτία καταλήγει να αποδίδεται σε ένα υπέρμετρο ον που είναι ο γίγαντας Φιν Μακ Κουλ ο οποίος στην προσπάθειά του να προστατεύσει την οικογένειά του και τους συμπατριώτες του από τον επικίνδυνο Σκοτσέζο γίγαντα Μπεναντόνερ, χτίζει ένα μονοπάτι μέσα στη θάλασσα για να πάει στη Σκοτία.
Στην περίπτωση του Ανδροκλή, ενός Ρωμαίου σκλάβου που καταδιώκεται επειδή δραπέτευσε από το σκληρό αφεντικό του και βοηθάει ενα τραυματισμένο λιοντάρι που βρίσκεται στον δρόμο του, υπάρχει μια διαφορετική προσέγγιση του θρύλου. Σύμφωνα με τις γραφές την ιστορία είχε καταγράψει πρώτος ο Ρωμαίος συγγραφέας Απίων και ισχυρίστηκε ότι την είχε δει με τα μάτια του. Είχε δει δηλαδή μια σκηνή από αυτήν την ιστορία να διαδραματίζεται μπροστά του. Οπότε είναι μια αληθινή μάλλον ιστορία που την πήρε ο λαός και από γενιά σε γενιά διατηρήθηκε, ξανα καταγράφηκε και έχει φτάσει μέχρι τις μέρες μας.
Οι θρύλοι λοιπόν έχουν κάτι το αληθινό, κάτι στο οποίο μπορούμε να βασιστούμε ότι έχουν μια αλήθεια ενώ το παραμύθι είναι μια δική μας φανταστική ιστορία. Όπως και το λαϊκό παραμύθι, είναι μια φανταστική ιστορία που στο στόμα του λαού μεταπλάστηκε αλλοιώθηκε κιόλας. Το ίδιο συμβαίνει και με τους μύθους.
Ποια είναι η αξία του έντυπου παιδικού βιβλίου στην σύγχρονη εποχή;
Δεν θα το διαχώριζα το έντυπο και το ηλεκτρικό παιδικό βιβλίο, γιατί έχει προχωρήσει η εποχή μας. Εγώ βρίσκω λογοτεχνική απόλαυση και σε ηλεκτρονικά βιβλία. Βέβαια για τα παιδιά, είναι αλλιώς. Δύσκολα ένα παιδί θα ευχαριστηθεί μέσα από ένα ηλεκτρονικό παιδικό βιβλίο. Θα προτιμήσει σίγουρα ένα έντυπο όπου θα μπορεί να πιάσει τις σελίδες του, να ζωγραφίσει πάνω στους ήρωες, ενδεχομένως άμα έχει και πολύ κέφι να σκίσει μια σελίδα του και να κάνει κάτι άλλο με αυτήν. Εγώ δεν είμαι αρνητική στα παιδιά που θέλουν να πιάσουν το βιβλίο και να το μεταπλάσουν σε κάτι διαφορετικό, αρκεί να είναι δημιουργικό. Δηλαδή εάν ένα παιδί πιάσει και σκίσει την σελίδα από ένα βιβλίο, κόψει τους ήρωες και δημιουργήσει ένα δικό του κολάζ, μια δικιά του ιστορία, δεν το θεωρώ αρνητικό. Οπότε θεωρώ ότι το έντυπο βιβλίο είναι πιο ταιριαστό στα παιδιά από ό,τι το ηλεκτρονικό, που μπορεί να το βρει πιο θελκτικό ένας ενήλικας. Εγώ π.χ βρίσκω πολύ θελκτικό το ηλεκτρονικό βιβλίο γιατί είναι ελαφρύ, γιατί έχει φως, σε ξεκουράζει κτλ
Το έντυπο–όπως και το ηλεκτρονικό βιβλίο- έχει πολλά οφέλη για τα παιδιά: καλλιεργεί την φαντασία τους, την γλώσσα τους, την έκφραση τους, την ορθογραφία τους και το ήθος τους.
Αν ένα βιβλίο παρέχει αρχές, αρετές μπορεί με ένα τρόπο να τις μεταδώσει και στα παιδιά. Αυτό ίσως είναι το πιο σημαντικό από όλα.
Και ποιες αξίες πραγματεύονται οι δύο μύθοι στα βιβλία σας;
Στον ρωμαϊκό θρύλο “Ο Ανδροκλής και το λιοντάρι” έχουμε την αγάπη για τα ζώα. Η φιλοζωία είναι μια πολύ σημαντική αξία. Η ιστορία μιλά για ένα τραυματισμένο λιοντάρι που βοηθάει ένας Ρωμαίος σκλάβος, ο Ανδροκλής. Βλέπουμε ένα άγριο ζώο που όταν ο Ανδροκλής του φέρεται με καλοσύνη και ευγένεια το άγριο αυτό ζώο θα δώσει πίσω όλη αυτή την αγάπη που πήρε από τον άνθρωπο. Νομίζω ότι αυτό ισχύει για όλα τα ζώα. Η αγάπη για τα ζώα είναι πολύ σημαντική. Βλέπουμε ότι οι άνθρωποι που δεν σέβονται τα ζώα δεν θα σεβαστούν ούτε τον συνάνθρωπό τους.
Δηλαδή, είναι απάνθρωποι από κάθε άποψη. Οπότε το μήνυμα αυτό της αγάπης προς τα ζώα είναι πολύ σημαντικό. Αν φερθείς καλά σε ένα ζώο, εκείνο θα σου γυρίσει αυτή την καλοσύνη και ενίοτε μπορεί να σου σώσει και την ζωή.
Όσον αφορά το ιρλανδικό θρύλο “Το μονοπάτι του γίγαντα” θα ήθελα να σας αποκαλύψω ένα μικρό μυστικό. Η ιστορία εκτυλίσσεται στη Βόρεια Ιρλανδία, σε μια ακτή σαν χτισμένη από πολυγωνικές πέτρες αρχιτεκτονικά τοποθετημένες, κατά τον θρύλο από τον γίγαντα Φιν Μακ Κουλ. Στην προσπάθειά του να προστατεύσει την οικογένειά του και τους συμπατριώτες του από τον επικίνδυνο Σκοτσέζο γίγαντα Μπεναντόνερ, ο Φιν Μακ Κουλ χτίζει ένα μονοπάτι μέσα στη θάλασσα για να πάει στη Σκοτία και να ξεκαθαρίσει την κατάσταση με τον Μπεναντόνερ. Όταν όμως καταφέρνει να φτάσει εκεί, τον περιμένει μια δυσάρεστη έκπληξη: Αυτός κοιμάται. Και όταν βλέπει πόσο τεράστιος είναι το βάζει στα πόδια. Οπότε γυρίζει στο σπίτι και λέει στην γυναίκα του όταν δεν μπορεί να τον αντιμετωπίσει, γιατί είναι πιο δυνατός. Εκείνη του δίνει μωρουδίστικα ρούχα και ο Σκοτζέζος γίγαντας τρομοκρατείτει γιατί σκέφτεται πως “αν το μωρό είναι τόσο τεράστιο, πώς θα είναι ο πατέρας γίγαντας;”
Οπότε βλέπουμε και μια άλλη δύναμη, τη γυναικεία, και προερχόμενη όχι από τη σωματική ρώμη αλλά από τη δύναμη του πνεύματος. Ότι πολλές φορές η εξυπνάδα και η ευελιξία της σκέψης μπορεί να σώσει…
Η βιβλιοπαρουσίαση
Οι Εκδόσεις Διάπλαση και το βιβλιοπωλείο Librairie διοργανώνουν διαδραστική παρουσίαση των δύο καινούργιων βιβλίων της Αργυρώς Μουντάκη, “Το μονοπάτι του γίγαντα” και “Ο Ανδροκλής και το λιοντάρι”.
Η παρουσίαση θα γίνει την Κυριακή 29 Μαΐου και ώρα 7 μ.μ., στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων (Ανδρέα Παπανδρέου 70).
Μαζί θα είναι τα παιδιά του Ε2 του 11ου Δημοτικού Σχολείου Χανίων σε ένα θεατρικό δρώμενο υπό την καθοδήγηση της θεατρολόγου τους Σοφίας Κάσσαρη.
