» Ο σεναριογράφος και εκ των σκηνοθετών της ταινίας µιλάει στις “διαδροµές” εν όψει προβολής στους Λάκκους
Το όνειδος του Μαουτχάουζεν αλλά και το µεγαλείο των ανθρώπων που φυλακίσθηκαν στο τροµερό στρατόπεδο συγκέντρωσης αναδεικνύεται µέσα από το βραβευµένο, κινηµατογραφικό έργο “Μauthauzen”, σε σκηνοθεσία των Παναγιώτη Κουντουρά και Αρίσταρχου Παπαδανιήλ. Μια ταινία που θα προβληθεί αύριο Κυριακή, στην εκδήλωση στους Λάκκους προς τιµήν των Λακκιωτών που συνελήφθησαν τον Φεβρουάριο του 1944 και στάλθηκαν στο στρατόπεδο του θανάτου.
«Είναι βαθιά συγκινητικό να φέρνουµε τις φωνές των ανθρώπων του τότε, στο σήµερα και περιµένουµε από όσους έχουν ζήσει τα γεγονότα να µας µεταφέρουν τις δικές τους µνήµες», αναφέρει ο Αρίσταρχος Παπαδανιήλ καθώς συζητάµε για την ταινία που στηρίζεται στην µουσική του κορυφαίου Μίκη Θεοδωράκη και τους στίχους και το κείµενο του Ιάκωβου Καµπανέλλη, µέσα από µια εξαίρετη οπτική των δηµιουργών της.
Ενδιαφέρει η αναµόχλευση τέτοιων ιστοριών γύρω από το Μαουτχάουζεν και όλων όσων συνέβησαν εκεί; Είναι η ερώτηση µας στον Α. Παπαδανιήλ: «Προβάλλοντας την ταινία σε µαθητές Λυκείου ή της Γ΄ Γυµνασίου και ζητώντας τους να µου γράψουν για αυτή, διαβάζω να µιλάνε για “πρωτόγνωρα συναισθήµατα” και πως µέσα από ένα έργο τέχνης µαθαίνουν πρώτη φορά για πράγµατα που δεν είχαν ξανακούσει. Παράλληλα, όµως, βλέπω τι απήχηση έχει και σε ενήλικες. Όταν φτιάχναµε την ταινία ξεκινούσε ο πόλεµος στην Ουκρανία, σήµερα έχουµε τα γεγονότα στην Παλαιστίνη! Εποµένως, η ταινία αφορά πράγµατα που συµβαίνουν και αυτή τη στιγµή, είναι δηλαδή σύγχρονη».
Η Ι∆ΕΑ
Η ιδέα της δηµιουργίας µια ταινίας µε µουσική Μ. Θεοδωράκη και κείµενο του Ι. Καµπανέλλη ήταν πολύ παλιά. «Οδηγός µου ήταν το “Άσµα Ασµάτων” που άκουσα στα 17 µου στο ραδιόφωνο. Ένιωσα τότε σαν κάτι να χτύπησε ακαριαία, ότι είναι το καλύτερο τραγούδι που άκουσα ποτέ! Μου κίνησε το ενδιαφέρον να µάθω την ιστορία πίσω από αυτό, αναζήτησα το δίσκο και ανακάλυψα και τα άλλα καταπληκτικά τραγούδια τον “Αντώνη”, το “∆ραπέτη”, το “Όταν τελειώσει ο πόλεµος” κ.ά. Χρόνια µετά ως γραφίστας ανέλαβα τη γραφιστική επιµέλεια του “Μαουτχάουζεν” που θα κυκλοφορούσε µε τη φωνή µιας Ελληνοαµερικανίδας, µε εβραϊκή καταγωγή, της Λίνας Ορφανού. Την επόµενη χρονιά συνεργάστηκα πάλι µε τη Λ. Ορφανού στο “Στις παραλίες του Φεγγαριού” όπου ερµήνευσε αδηµοσίευτους στίχους του Ι. Καµπανέλλη. Εκεί συνεργάζοµαι και µε την Κατερίνα Καµπανέλλη και παίρνω το θάρρος να τις προτείνω µια νέα προσέγγιση στα αριστουργηµατικά τραγούδια. Το έργο µε µια φωνή, σε διάλογο µε ένα µουσικό όργανο, το βιολοντσέλο του Α. Ζέρβα. Είχα την εµπιστοσύνη και την άδεια της, κάναµε την ηχογράφηση και τη στείλαµε το Μάιο του 2021 στη Ρένα Παρµενίδου τη γραµµατέα του Μίκη Θεοδωράκη, η οποία τα προωθεί στο συνθέτη. Είχαµε την ευλογία να ακούσει ο συνθέτης τα τραγούδια και να δώσει την άδεια του στις 7 Μαίου του 2021 – µια µέρα που δεν θα ξεχάσω ποτέ- να κυκλοφορήσουν. Και έπειτα σκέφθηκα να δώσουµε εικόνα σε αυτό, ξεκινώντας µε µια ταινία µικρούς µήκους µε τίτλο “Άµα τελειώσει ο πόλεµος…”, που είναι και το πιο προσωπικό ποίηµα του Καµπανέλη. Τον Οκτώβρη του 2021 έρχοµαι στα Χανιά για το Chania Film Festival όπου ανακοινώνω την ιδέα να δώσω εικόνα και στα άλλα τρία τραγούδια. Παράλληλα βρίσκω ένα αδηµοσίευτο κείµενο του Ι. Καµπανέλλη µε τίτλο “Οδοιπορικό Μαουτχάουζεν – Μάιος 1988” µε οδηγίες για τηλεοπτικό γύρισµα. Πρόκειται για ένα προσωπικό µονόλογο του κορυφαίου αυτού δραµατουργού που είχε γράψει τον Μάιο του 1988 όταν επισκέφθηκε µαζί µε το Μίκη το Μαουτχάουζεν, ένα κείµενο εξαιρετικής ποιότητας και πληροφόρησης που το συµπεριλάβαµε σε αυτήν την πρόταση για µια ταινία µεγάλου µήκους. Μια ταινία µε ηχογραφήµατα του Θεοδωράκη, αδηµοσίευτο κείµενο και αποσπάσµατα από το αριστουργηµατικό χρονικό του Καµπανέλη».
ΖΩΝΤΑΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
Την εποχή που ξεκινούσαν τα γυρίσµατα κορυφώνονταν και η κρίση της πανδηµίας. Για αυτό και η πρόθεση των δηµιουργών να κάνουν τα γυρίσµατα µέσα στο Μαουτχάουζεν στις αρχές Μαΐου όταν γίνονται και οι εκδηλώσεις µνήµης πέρασε µέσα από πολλές δυσκολίες, που ξεπεράστηκαν όµως. Έτσι ολοκληρώθηκε αυτή η ταινία –ιστορικό ντοκιµαντέρ, µιούζικαλ θρίλερ– όπως την περιγράφουν οι καλλιτέχνες. «Πρόκειται µεταξύ άλλων για την καταγραφή ενός διαλόγου µεταξύ του κείµενου του 1988, των ποιηµάτων του Καµπανέλλη και της προσπάθειας δύο καλλιτεχνών να µπουν στα ρούχα των ανθρώπων που βίωσαν ότι βίωσαν. Βλέπουµε τον “Αντώνη”, περπατάµε τη σκάλα του θανάτου, µπαίνουµε στις παράγκες και τους λάκκους. Μπορούµε να αισθανθούµε το πέρασµα της ιστορίας και υπάρχει και µια… συνάντηση µε την ιστορία. Τον καιρό των γυρισµάτων στο Μαουτχάουζεν βρέθηκε ο Βίκτορ Νόιµαν 91 ετών και έτσι µπορέσαµε και να καταγράψουµε τη ζωντανή ιστορία ενός ανθρώπου που κρατήθηκε εκεί», δηλώνει ο σκηνοθέτης.
Η ΣΥΝ∆ΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΧΑΝΙΑ
Ισχυροί είναι οι δεσµοί των καλλιτεχνών και της ταινίας µε τα Χανιά και την Κρήτη. «Βρεθήκαµε στο Chania Film Festival µε την ταινία µικρού µήκους “Άµα Τελειώσει ο πόλεµος” και µετά την προβολή της πρεµιέρας του “Mauthaousen” στο Los Angeles Greek Film Festival, η ελληνική πρεµιέρα ήταν στα Χανιά. Εκεί λάβαµε το βραβείο “Μ. Θεοδωράκη” από τον Παγκρήτιο Σύλλογο Φίλων. Σε αυτή την επίσκεψη γνώρισα τον κ. Γιάννη Πλατσιδάκη που µε ενηµέρωσε πως ο πατέρας του εκτός από επιζών του Μαουτχάουζεν, ήταν προσωπικός φίλος του Μ. Θεοδωράκη, έφτιαχνε τα κουστούµια του τη δεκαετία του ΄50 ως ράφτης και βρέθηκε µαζί του το 1995 στη µεγάλη συναυλία τότε για την επέτειο των 50 ετών από την απελευθέρωση. Έµαθα διαβάζοντας και τα “Χ.ν” για την ιστορία του Χαράλαµπου Βιδάκη, του µοναδικό τότε επιζώντα του Μαουτχάουζεν και γνώρισα την κόρη του Αργυρώ. Ξαναβρέθηκα επίσης στα Χανιά για την προβολή της ταινίας για τα 50 χρόνια του Porto Veneziano».
Για τον ίδιο το δηµιουργό η αυριανή εκδήλωση έχει ξεχωριστή σηµασία. «Είναι µοναδική τιµή, και ευχαριστούµε τον Γιάννη Πλατσιδάκη που µας δίνει την ευκαιρία να συµµετέχουµε στην εκδήλωση – µνήµης µε αφορµή τη αποφράδα µέρα κύκλωσης των Λάκκων», καταλήγει ο Α. Παπαδανιήλ.
Η ταινία
µε λίγα λόγια
• Αντιπολεµικό µιούζικαλ µε αυτοβιογραφικά στοιχεία και ψυχολογικές µεταπτώσεις για το πιο επίκαιρο από ποτέ «ποτέ πια».
• Μουσική Μίκη Θεοδωράκη και ποίηση- αδηµοσίευτο κείµενου του Ιάκωβου Καµπανέλλη.
• Γυρισµένο στο πρώην στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης Μαουτχάουζεν της Αυστρίας.
• Παρουσιάστηκε, στην Ακαδηµία Αθηνών και στο Οικονοµικό Φόρουµ ∆ελφών, στο φεστιβάλ Ελληνικού κινηµατογράφου του Λος Άντζελες.
• Βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Κινηµατογράφου Χανίων από τον Παγκρήτιο Σύλλογο Φίλων Μίκη Θεοδωράκη.
• Προβάλλεται στις ΗΠΑ από τις πλατφόρµες streaming Tubi και Apple TV+.
• Σύλληψη-Έρευνα-Σενάριο: Αρίσταρχος Παπαδανιήλ
• Ερµηνεία-Αφήγηση: Αρίσταρχος Παπαδανιήλ
• Βιολοντσέλο-Ενορχήστρωση: Άρης Ζέρβας
• Χορογραφία: Τάσος Παππάς-Πετρίδης, Θίσβη Βουρλιωτάκη
