Η συγκομιδή της ελιάς που άρχισε φέτος πρόωρα στην Κρήτη, βοηθούντος και του καιρού, ολοκληρώθηκε ήδη σε αρκετές περιοχές πριν τις πρόσφατες κακοκαιρίες και σε λίγες μόνο περιοχές της Ανατολικής Κρητης υπάρχουν ακόμη ελάχιστοι ελαιώνες που δεν έχουν συγκομιστεί.
Ωστόσο, απο τα μέχρι τώρα αποτελέσματα, τα πρόσημα όλων των παραμέτρων που συνθέτουν το εισόδημα των ελαιοπαραγωγών, η παραγωγή, η ποιότητα και οι τιμές, φαίνεται πως είναι τελείως αρνητικά.
Η παραγωγή ελαιολάδου στην Ελλάδα την τρέχουσα περίοδο 2018/19, η οποία απο την αρχή εκτιμήθηκε αρκετά χαμηλότερη απο τον μέσο όρο γύρω στους 225 χ.τ. στην Ελλάδα φαίνεται να είναι αρκετά χαμηλότερη. Από δικές μας πληροφορίες και εκτιμήσεις Ιταλικών ΜΜΕ είναι ζήτημα αν φτάσει τους 190 χ.τ.
Αλλα και στην Κρητη όπου επίσης από την αρχή εκτιμήθηκε αρκετά χαμηλή γύρω στους 70 χ. τ. , τελικά φαίνεται να είναι αρκετά χαμηλότερη και ανομοιόμορφη. Καλή παραγωγή φαίνεται να υπήρξε κατά βάση στις περιοχές της Ανατολικής Κισάμου και Δυτικής Μεσσαράς, ενώ στις άλλες περιοχές φαίνεται να είναι πολύ κάτω του μέσου όρου. Συνολικά δεν φαίνεται να ξεπεράσει τους 60 χ.τ.
Η ποιότητα επίσης φαίνεται να σημείωσε μια γενική πτώση αφού λάδια οξύτητας τριών γραμμών ( 0,3 βαθμους) φαίνεται να είναι σπάνια σε όλη την χωρα, Η πλειονότητα φαίνεται να κυμαίνεται μεταξύ 0,5-0,6 βαθμους, ενώ δεν λείπουν και περιπτώσεις με οξύτητες μεγαλύτερες μέχρι και 0,8-1,2 βαθμους!
Βασική αιτία για την πτώση της ποιότητας αναμφίβολα είναι η πλημμελής εφαρμογή της δακοκτονίας η οποια και φέτος όπως και τα προγουμενά χρόνια εφαρμόστηκε με πλείστα προβλήματα.
Ο προϋπολογισμός συνέχισε να είναι περικείμενος κατά 50%, ενώ οι ακατανόητες καθυστερήσεις στην προμήθεια των φαρμάκων και την πρόσληψη των ελεγκτών της εφαρμογής (τομεαρχών) όχι μονό δεν έλειψαν αλλά εντάθηκαν θεαματικά φέτος Απο την άλλη πλευρά η πρόταση του ΣΕΔΗΚ για περιφερειοποίηση της δακοκτονίας με πλήρη αποκέντρωση, πόρων, δαπανών και αρμοδιοτήτων, τουλαχιστο για την Κρητη, δεν φαίνεται να έχει απασχολήσει σοβαρά ούτε τους πολιτικούς, ούτε τους αρμοδίους.
Οι τιμές παραγωγού, απο την άλλη πλευρά, κατά τρόπο παράδοξο και αντίθετο με τον νόμο προσφοράς – ζήτησης, χαρακτηρίστηκαν απο πτωτικές τάσεις. Και ενώ στην Ιταλία που είχε επίσης χαμηλή παραγωγή οι τιμές για τα εξαιρετικά παρθένα συνεχώς αυξάνονται, στην Ελλάδα και στην Κρητη είναι χαμηλότερες ακόμη και απο την Ισπανία η οποια συμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις έχει αρκετά υψηλή παραγωγή.
Καλή νέα σοδειά ευνοούν οι πρόσφατες “κακοκαιρίες”!
Οι κακοκαιρίες με τις οποιες άρχισε το 2019, μπορεί να προκάλεσαν κάποιες ζημιές στον αγροτικό τομέα, αλλα η γενικότερες επιπτώσεις στην ελαιοπαραγωγή φαίνεται να είναι αρκετά ευνοϊκές.
Πράγματι όπως φαίνεται από το «Δελτίο Bροχών» που δημοσιεύεται, με βάση τα στοιχεία της ΕΜΥ, στην ιστοσελίδα του ΣΕΔΗΚ www.sedik.gr (Πιν.1) , οι βροχές που έπεσαν κατά το πρώτο 10/ήμερο του Ιανουάριου 2018 σε διάφορες περιοχές της Κρήτης ηταν αρκετά ικανοποιητικές.
Στις περισσότερες περιοχές έπεσαν απο 200-300 mmνερό καλύπτοντας έτσι σχεδόν το 30% των συνολικών βροχοπτώσεων της περσινής χρονιάς.
Εξαίρεση αποτέλεσαν κάποιες περιοχές της Δυτικής Μεσσαράς και του Ν. Λασιθίου οι οποίες δέχτηκαν γύρω στα 100 mmαλλα και εκεί μπορεί να συμπληρωθούν στο επόμενο διάστημα.
Επομένως, αν όπως φαίνεται οι βροχές συνεχιστούν η κάλυψη των υδατικών και αναγκών των ελαιοδέντρων κατά την κρίσιμη περίοδο της άνθησης –καρποδεσης μπορεί να εξασφαλιστεί σε καλό βαθμό.
Παράλληλα η πρώιμη συγκομιδή και το γρήγορο «ξεφόρτωμα», όπως λέμε οι παραγωγοί, των δέντρων που για αλλους λόγους είχαμε φέτος, ευνοεί οπωσδήποτε από θρεπτικής πλευράς την ερχόμενη καρποφορία
Όμως και οι σημαντικές χιονοπτώσεις, στους ορεινούς όγκους του νησιού, που είχαμε τελευταία είναι ευνοϊκές. Οπωσδήποτε θα εμπλουτίσουν τους υπόγειους υδροφορίες και τα φράγματα με νερό και θα συντελέσουν σημαντικά στην συμπλήρωση, αν χρειαστεί, των αναγκών των ελαιοδέντρων με νερό κατά την κρίσιμη περίοδο της Άνοιξης αλλά και κατά το Θέρος.
Έτσι, αν δεν υπάρξουν απροσδόκητες αντίξοες συνθήκες τους επομένους μήνες Φεβρουάριο – Απρίλιο, οι οιωνοί για μια καλή βεντέμα είναι ευνοϊκοί.
Ωστόσο, αυτό δεν αρκεί για την εξασφάλιση κάποιου αξιόλογου εισοδήματος για τους ελαιοπαραγωγούς. Απαραίτητη είναι και η επίτευξη καλή ποιότητας πράγμα που απαιτεί ριζικές αλλαγές στην δακοκτονία, αλλά και διαμόρφωση καλών τιμών, η οποια συμφωνα με τα σημερινά δεδομένα της εσωτερικής μας αγοράς δεν προμηνύεται καθόλου σίγουρη.
Annus terribilis το 2018 για την Ιταλία!
Θύμα των καιρικών συνθηκών, της Xylella και της εγκατάλειψης η Ελαιοκομία! – Κάτω από 200 χ.τ. η παραγωγή της Ιταλίας και 190 χ.τ. της Ελλάδας
Ετος τρομερό (annus terribilis) πρέπει να ονομαστεί το 2018 για την Ιταλική Ελαιοκομία συμφωνα με δήλωση της Προέδρου του Συνδέσμου της Ιταλικής Βιομηχανίας Ελαιολαδου (ASSITOL) κ. Anna Cane αφού είναι χειρότερο από το ετος 2014 το οποιο είχε ονομαστεί ετος φοβερό (annus horribilis)
Η παραγωγή της χώρας το 2018, η οποια είχε εκτιμηθεί αρχικά σε 265 χ.τ. κινδυνεύει συμφωνα με τα σημερινά τελικά δεδομένα να μην ξεπεράσει τους 200 χ.τ. τόνους, θύμα των καιρικών συνθηκών, της Xylella fastidiosa, αλλά και της έλλειψης καινοτομιών και επενδύσεων. Ωστόσο για την ASSITOL, παρά τις κλιματικές αλλαγές, οι ανάγκες της εσωτερικής αγοράς, διατηρούνται και η κατανάλωση της χωράς το 2018 θα είναι της τάξης των 500.000 περίπου τόνων με μέση ετήσια κατά κεφαλή κατανάλωση 10,5 kg Προς αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής, οι μεγάλες Ιταλικές Βιομηχανίες Ελαιολαδου, χρησιμοποίησαν τα αποθέματα του προηγούμενου έτους ενώ παράλληλα προμηθευτήκαν κάποιες ποσότητες απο άλλες Μεσογειακές χώρες με δυσκολίες αφού η παραγωγή και σε αυτές ήταν πολύ μειωμένη.
Συμφωνα με την ASSITOL η παραγωγή της Πορτογαλίας εκτιμάται τελικά σε 110 χ.τ., της Ελλάδας μονό σε 190χ,τ. και της Tυνησίας σε 120 χ.τ. ενώ η αναμενόμενη υψηλή παραγωγή της Ισπανίας εκτιμάται τώρα μόνο 1.450 χ.τ. αντι 1.600 χ.τ. που είχε αρχικά εκτιμηθεί
Τιμές: Ανεβαίνουν ελαφρά αλλά απέχουν πολύ από τις τιμές της Ιταλίας
Οι τιμές παραγωγού, ενώ στην Ιταλία συνεχίζουν να αυξάνονται υπερβαίνοντας για πρώτη φορά και το φράγμα των 6 ευρω ανά κιλο, στην Ελλάδα και στην Κρήτη συνεχίζουν αδικαιολόγητα να κινούνται παράλληλα με εκείνες της Ισπανίας.
Έτσι, οι μέγιστες τιμές στην Ιταλία συμφωνα με το Δελτίο τιμών του ΣΕΔΗΚ της 15-1-19 (www.sedik.gr) έφτασαν στα 6,15 ευρω, αλλα και ο μέσος Όρος των τιμών σε επίπεδο χωράς, κυμάνθηκε στα 5,64 ευρω/κιλο. Στην Ελλάδα και στην Κρητη την εβδομάδα 9-15 Ιανουαρίου παρουσίασαν κάποιες ανοδικές τάσεις και σε κάποιους Συν/σμους υπερέβησαν τα 3 €/κιλο (Α.Σ. Αχλαδιών Σητείας 3,15€/κ και Α.Σ. Πλατάνου 3,05€/κ). Γενικά όμως παρουσίασαν τεράστια διάφορα σε σχέση με εκείνες της Ιταλίας που ηταν κατά 3 ευρω περιπου υψηλότερες. Το φαινόμενο δεν είναι απλά παράδοξο αλλά τελείως αντίθετο με τους νομούς της αγοράς και γιαυτο έπρεπε να απασχολήσει σοβαρά και τους ειδικούς επιστήμονες αλλά και κυρίως τους πολιτικούς.
Η παραγωγή στην Ιταλία και Ελλάδα και κατά τεκμήριο η προσφορά προϊόντος είναι χαμηλή. Άρα οι τιμές έπρεπε να αναβαίνουν και στις δυο χωρες. Ωστόσο ανεβαίνουν μόνο στην Ιταλία , ενώ στην Ελλάδα ακολουθούν τις τιμές της Ισπανίας, όπου όμως η φετινή παραγωγή φαίνεται να είναι αυξημένη και φυσιολογικά παρουσιάζονται μειωμένες!
Το φαινόμενο βεβαία δεν είναι τωρινό. Συνεχίζεται τώρα και χρόνια και όπως δείχνει η εξέλιξη των μέσων τιμών τα τελευταία χρόνια στις τρεις χωρες (Σχ.1), παρουσιάζει τάσεις παγιοποίησης.
Η πορεία των τιμών στην Ελλάδα είναι σχεδόν ταυτόσημη με εκείνη της Ισπανίας και τελείως αντίθετη από εκείνη της Ιταλίας όπου οι τιμές βρίσκονται πάντοτε σε επίπεδα πολύ υψηλοτέρα. Βασική αιτία, όπως όλα δείχνουν, είναι η δομή της προσφοράς του χύμα , η οποία στην Ελλάδα είναι κατακερματισμένη και γίνεται απο πολυάριθμους μεσίτες και μεσάζοντες.
Τα περισσότερα ελαιοτριβεία της χώρας (περίπου 2.300) και όλα σχεδόν της Κρήτης ( περίπου 550) πουλούν χύμα ελαιόλαδο ειτε κατευθείαν , ειτε μέσω κεντρικών μεσιτών στις τιμές που προσφέρουν κατά καιρούς οι λίγοι μεγάλοι αγοραστές.
Ο ΣΕΔΗΚ συνιστά τα την διάθεση του ελαιολαδου με δημοπρασίες, η πλειοδοτικούς διαγωνισμούς και προσφέρει δωρεάν δημοσίευση τους στην ιστοσελίδα του. Η μέθοδος αυτή έχει ήδη φέρει σημαντικά αποτελέσματα αφού οι τιμές που επιτυγχάνονται με διαγωνισμούς που κάνουν Συν/σμοι όπως π.χ. οι Αγρ. Συν/σμοι Κριτσας, Ζάκρου, Εμπάρου, Θραψανού, Αγγελιανών, Σελίνου κ.α. επιτυγχάνοντας τιμές υψηλότερες κατά 0,30-0.50 €/κ
Ελαιοτουρισμός: Μια νέα εναλλακτική μορφή Τουρισμού
• Ανάπλαση μνημειακών και εγκαταστάσεων στην Κρήτη • Ενισχύσεις προσαρμογής σε ελαιοτριβεία στην Ισπανία
Σημαντικά βήματα για την ανάπτυξη ελαιοτουρισμου πραγματοποιούνται από πλευράς Αυτοδιοίκησης αλλά και ιδιωτικών επιχειρήσεων τελευταία στην Κρήτη. Ο ΣΕΔΗΚ από έτη προωθεί την ίδρυση Ελαιο-Μουσείων και την αναγνώριση και ανάπλαση Μνημειακών ελαιοδέντρων ώστε να αποτελέσουν αξιοθέατα διαφύλαξης της ελαιοκομικής κληρονομίας αλλά και προσέλκυσης τουριστών στην ενδοχώρα. Με φροντίδα των Δημων Πλατανιά και Ιεράπετρας, οι Μνημειακές ελιές Βουβών και Καββουσίου όπως και το Μουσείο ελιάς Βουβών δέχονται ήδη δεκάδες χιλιάδες επικύψεις ξένων και ελλήνων τουριστών ετησίως. Τον περασμένο χρόνο ο ΣΕΔΗΚ σε συνεργασία με τον Δήμο Πλατανιά οργάνωσε και σχετική ημερίδα για ενημέρωση Τουριστικών επιχειρήσεων και του κοινού με επισκέψεις στην «Υψωμένη Ελια» και το Μουσείου Λαδιού Βατολάκκου.
Από την άλλη πλευρά ενεργά ελαιοτριβεία στην Ανώσκελη και Νεάπολη Λασιθιου με κατάλληλες προσαρμογές δέχονται ήδη επισκέψεις χιλιάδων τουριστών κάθε χρόνο.
Επίσης ο ΣΕΔΗΚ με χρηματοδότηση της Περιφέρειας Κρητης προχώρησε στην εκπόνηση Αρχιτεκτονικών μελετών ανάπλασης της «Υψωμένης Ελιάς» Βατολάκκου και των Μνημειακών ελαιοδέντρων Καββουσίου, Πανασού , Αμαρίου και Αγγελιανών, ολοκλήρωσε τις εργασίες ανάπλασης της Ελιας Βατολάκκου και ζήτησε πιστώσεις από την Περιφέρεια για την ανάπλαση και των υπολοίπων. Παράλληλα εξετάζει και την διευθέτηση του ιδιοκτησιακού για την ανάπλαση των ιστορικών ελαιοδέντρων της Παναγίας Θυμιανής στα Σφακιά, της «Σπουδαίας Ελιάς» στον Βουτά και της «Φουρκολιάς» στην Σητεία.
Ωστόσο και στην Ισπανία φαίνεται ότι γίνονται ανάλογες προσπάθειες. Το Επαρχιακό Συμβούλιο του Χαέν της Περιφέρειας της Ανδαλουσίας, όπως ανακοινώσε ο Αντιπρόεδρος του Επαρχιακού Συμβούλιου κ. Μ.Fernandez, ενέκρινε πίστωση ύψους 200.000 ευρω για ενισχύσεις ελαιοτριβείων και άλλων ελαιοκομικές επιχειρήσεων προκειμένου να προσαρμόσουν τις εγκαταστάσεις τους για την ανάπτυξη ελαιοτουρισμού στη περιοχή. Οι δράσεις που θα ενισχυθούν είναι προσαρμογές κτηριακών εγκαταστάσεών, δημιουργία αιθουσών υποδοχής και ενημέρωσης, εγκαταστάσεις γευσιγνωσιών, προθήκες έκθεσης ελαιολαδου και προϊόντων, τουριστική σήμανση, παραγωγή ενημερωτικού υλικού κλπ
Ο Νίκος Μιχελάκης, είναι δρ Γεωπόνος, πρώην Δ/ντης του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ. Τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικέ του απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ. Μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο με άδεια του ίδιου nmixel@otenet.gr
