Το θέμα κολλάει στη βάση του. Ο βηματισμός της χώρας συναντά εμπόδια, που συνίστανται στην αδυναμία των ποδιών της, στην ακινησία του σώματός της και στη δυσκαμψία της κεφαλής της.
Γιατί πώς μπορεί η Ελλάδα να προχωρήσει σε επενδυτική λογική και αποκρατικοποιήσεις, που αποτελούν τον βασικό κορμό ενός κεφαλαιοκρατικού συστήματος, όταν η σκέψη και η ύπαρξή της τελεί υπό την ιδεολογική μέγγενη των αρχών της;
Η κυβέρνηση παραμένει εγκλωβισμένη μεταξύ της αριστερής ιδεολογίας της και των μόνων -εδώ που έχουν φτάσει τα πράγματα- ενδεικνυόμενων λύσεων, οι οποίες προκύπτουν από τη δομή του φιλελευθερισμού. Η υπερφορολόγηση και οι ιδιωτικοποιήσεις εξοντώνουν τα χαμηλά εισοδήματα και αποσαθρώνουν τον κρατικό ιστό. Γενικώς, κάθε άλλο παρά προσθέτουν πόντους στη μεσαία και μικρομεσαία τάξη, που επιδίδονται στην αιώνια «πάλη» με την αστική.
Οι ασκήσεις επί χάρτου είναι ασφαλείς. Οταν όμως πρέπει να περάσεις στην πράξη, ως εξουσία, εμφανίζονται οι καταλυτικές παράμετροι, που δεν υπολόγιζες. Κατ’ αρχάς ο ιδεολογικός σου… αποσυντονισμός (πώς να εξηγήσει κανείς αυτό το οξύμωρο… «το κάνω, αλλά εσύ οφείλεις να αντιδράσεις σ’ αυτό που κάνω»…). Κι έπειτα, το πολιτικό κόστος, η κοινωνική αντίδραση, η λαϊκή κατακραυγή. Οι αγρότες μπλοκάρουν όλη την Ελλάδα γιατί χάνουν -λέει- κεκτημένα, οι συνταξιούχοι διαμαρτύρονται επειδή στα χρόνια της παραγωγής πλήρωναν αδρά και τώρα βλέπουν το αντίκρισμα της προσφοράς τους να συρρικνώνεται, οι παραγωγικές τάξεις διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους επειδή αντιμετωπίζονται ως οι λιγοστές προσοδοφόρες αγελάδες που οφείλουν να συντηρήσουν το… στείρο κοπάδι… Είναι σαφές ότι κάτι άλλο περίμεναν οι ψηφοφόροι της κυβέρνησης. Και δεν το πήραν. Ή τουλάχιστον δεν το πήραν στον χρόνο που υποδείκνυαν οι δεσμεύσεις της. Διότι ουδείς εκ των Ελλήνων ψηφοφόρων αντελήφθη το μέγεθος της ζημιάς που υφίστατο η χώρα όλα τα προηγούμενα χρόνια (με ασφαλιστικά, εργατικά, συνταξιοδοτικά στον αέρα) και κυρίως ότι για να σκαρφαλώσει από την «τρύπα», στην οποία έχει πέσει, πρέπει να ματώσει για χρόνο πολύ. Διότι απλώς αόρατο χέρι που θα την τραβήξει μαγικά στην επιφάνεια δεν υπάρχει.
Κυβέρνηση και λαός συμπεριφέρονται ωσάν να μην αφομοίωσαν ότι δεν είναι εύκολο να έχεις και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο, όταν η λύση δεν εξαρτάται μόνο από σένα.
Αυτός είναι ένας ιδιότυπος πόλεμος. Χωρίς μάχες σώμα με σώμα, χωρίς βομβαρδισμούς, χωρίς ξεκοιλιασμένους στις γωνίες, χωρίς γκρεμίδια… Είναι ένας πόλεμος ιδεολογιών, αξιών, αρχών, ηθών, εικόνων και εντυπώσεων. Γενικώς είναι ένας θρίαμβος αντιθέσεων, αποκρουστικών ως προς τις συνθήκες που τις συντηρούν και τις διογκώνουν. Η παγκόσμια πολιτική ιστορία έχει διδάξει πως σε περιόδους κρίσεων, οι αντιθέσεις οξύνονται. Γιατί στον πολιτισμένο κόσμο δεν υπάρχουν αταξικές κοινωνίες. Και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά ενός λαού, η παιδεία του, είναι τα στοιχεία που στις κρίσιμες στιγμές αναδεικνύουν νικητή και ηττημένο.
Βαίνουμε επιδεινούμενοι στην Ελλάδα. Οσο η κρίση βαθαίνει, τόσο πιο εξωφρενικές γίνονται οι αντιθέσεις μας. Η… γονιδιακή μας τάση να αναζητούμε υπευθύνους μακριά απ’ τον εαυτό μας, ο μικρομεγαλισμός μας, οι αξιώσεις μας που δεν αντισταθμίζονται από υποχρεώσεις. Είμαστε ο λαός που εγκλωβίζεται στην επιλεκτική του ευφυΐα. Ο λαός που δεν αυτοσυγκεντρώνεται, δεν ομφαλοσκοπεί, δεν «κάνει ταμείο» στα του οίκου του, αλλά έχει άποψη για τα του κράτους… Ο λαός που αμύνεται επιτιθέμενος, που επιμένει να… εξαργυρώνει αδρά το λαμπρό παρελθόν του, που άλλα λέει και άλλα πράττει, που δεν κουβεντιάζει πολιτικά, έστω ιδεολογικά, αλλά συμψηφιστικά. Ο λαός που για δεκαετίες συντηρούσε αυτάρεσκα τον παραγοντισμό υπέρ του «ημών» και από την αρχή της κρίσης διαρρήγνυε τα ιμάτιά του κατά του «υμών». Δεκαετίες ολόκληρες ανεβάζαμε κυβερνήσεις ανταποδοτικά. Μιας θέσης στο Δημόσιο, μιας παχυλής επιχορήγησης, ενός επενδυτικού προγράμματος που αντί να επεκτείνει την παραγωγική δραστηριότητα, γινόταν Cayenne… Γιατί μάθαμε να πουλάμε την ψήφο μας με αντίτιμο το «ευ ζην» και ξοδεύαμε περισσότερα από όσα βγάζαμε και… φλερτάραμε ακατάσχετα με την κορυφή, ευρισκόμενοι στις παρυφές της ημιμάθειας (ο Θαλής ο Μιλήσιος είχε χωρέσει το νόημα σε μία αράδα: δύσκολον τον εαυτόν γνώναι, εύκολον τω άλλω υποτίθεσθαι -είναι δύσκολο να γνωρίζεις τον εαυτό σου, αλλά εύκολο να συμβουλεύεις τον άλλο). Γιατί και τότε υπήρχαν άστεγοι, άνεργοι και άποροι. Αλλά ήταν οι ολίγοι… Κι εμείς, κουκουλωμένοι με το πάπλωμα της ευζωίας μας, χάσαμε την περιφερειακή μας όραση. Κι όταν μας το τράβηξαν, γυμνωθήκαμε. Και είδαμε έντρομοι γύρω…
Και τώρα που εστάλη ο λογαριασμός, διαμαρτυρόμαστε ότι μας πιάνουν… κότσο. Κι επιμένουμε. Αντί να αναρωτηθούμε μήπως φταίμε εμείς για το σημείο όπου φτάσαμε, ζητάμε τον λόγο από άλλους. Τώρα ανεβάσαμε στην κυβέρνηση το κόμμα που υποσχέθηκε ταχεία επιστροφή στην πρότερη ευζωία μας. Και δεν λάβαμε υπόψη μας τις ζοφερές συνθήκες, που οι ίδιοι βιώνουμε. Δεν αναρωτηθήκαμε πώς, με τι τρόπο, με τι χρήμα, θα γίνει αυτή η ταχεία επιστροφή… Θλίψη.
*Η Τόνια Α. Μανιατέα είναι δημοσιογράφος
