«Μην αναβάλλετε για αύριο ό,τι μπορείτε να κάνετε σήμερα».
Ησίοδος, 7ος αιών π.Χ., Αρχαίος Ελληνας ποιητής
Η αναβλητικότητα είναι στο DNA μας, έτσι είναι μάλλον απίθανο να την αποχωριστούμε, μπορούμε όμως να μάθουμε για αυτήν. Κι αν την γνωρίσουμε, κι αν μάθουμε τα αίτιά της πως την κουμαντάρουμε;
Πρόσφατα ερευνητές του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης απομυθοποίησαν την αναβλητικότητα δηλώνοντας ότι είναι καθημερινό φαινόμενο. Μια συνήθεια όλων που προκαλεί ενόχληση, μας φέρνει σε δύσκολη θέση και προκαλεί ζημιές.
Στο σημείωμα παρουσιάζω τα αίτια της αναβλητικότητας, την πολιτική της αναβλητικότητας, μια προτεινόμενη θεραπεία και ένα μυστικό.
Τρία κοινά αίτια
Οταν αναφερόμαστε στα αίτια που προκαλούν την αναβλητικότητά μας εννοούμε χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς μας. Αυτά που μας κλείνουν τον δρόμο προς την επιτυχία, την ολοκλήρωση, την ηρεμία. Ας δούμε γιατί είμαστε αναβλητικοί:
Ανεπάρκεια
Αν κάποιος είναι ανεπαρκής σε μια δεξιότητα, είναι λογικό να μην επιχειρεί να κάνει κάτι στο οποίο είναι άσχετος. Αν δεν πιάνουν τα χέρια σου, θα κάνεις μια επισκευή στο σπίτι, θα κλαδέψεις ένα δένδρο στην αυλή σου ή θα πεις «άστο και θα δούμε;».
Έτσι σκέφτεται κι ένας άπειρος επαγγελματίας που καλείται να αντιμετωπίσει ανυπέρβλητες δυσκολίες. «Ας το για αργότερα».
Αυτό κάνουν κι οι μαθητές που ενδόμυχα γνωρίζουν την ανεπάρκειά τους. Αναβάλλουν -επ’ αόριστον- να μελετήσουν ένα μάθημα ή να παραδώσουν μια εργασία.
Η κατάσταση αντιμετωπίζεται με έξωθεν βοήθεια από επαγγελματίες. Σπάμε το φαύλο κύκλο, αν μάθουμε πώς να καλύπτουμε τις βασικές καθημερινές μας ελλείψεις. Μια ιδανική λύση.
Για τους μαθητές το ζητούμενο είναι να γίνουν αυτοτελείς, να συνεργάζονται και να έχουν αντοχές.
Ελλειψη ενδιαφέροντος
Το πλέον συναρπαστικό θέμα για κάποιους, μπορεί να είναι ανιαρό και βαρετό για κάποιους άλλους. Τι κάνουν οι τελευταίοι; Το αγνοούν εντελώς ή το βάζουν τελευταίο στον κατάλογο των προτεραιοτήτων τους. Κι εκεί μένει. Η λύση είναι απλή. Κάνουμε ό,τι κάνουν τα παιδιά όταν τους δίνουμε ένα μη γευστικό σιρόπι. Αυτά κλείνουν τη μύτη τους, εμείς απομονώνουμε τα συναισθήματα μας, βάζουμε το κεφάλι κάτω και κάνουμε τη δουλειά.
Για τους μαθητές η δυσκολία είναι να ανακαλύψουν ενδιαφέρουσες οπτικές σε βαρετά, για αυτούς, μαθήματα. Μοναδική λύση είναι να βάλετε δίπλα τους ένα εκπαιδευτικό ειδικότητας που θα τα συγκινήσει.
Χωρίς κίνητρο
Η έλλειψη κινήτρων, επαίνων, ανταμοιβής τρέφουν την αναβλητικότητα. Αν ισοπεδώσουμε τα προγράμματα επιβράβευσης στερούμε από τους εργαζόμενους κάθε ενδιαφέρον για έγκαιρη αποτελεσματική εργασία. Κι ο αντιρρησίας θα ρωτήσει «Τι κίνητρο έχουν οι εργαζόμενοι σε βαριά επαγγέλματα;».
Φαίνεται το αρχικό τους κίνητρο για εργασία ανατροφοδοτείται κι ορισμένοι -όπως μια καθαρίστριά μου- γίνονται τελειομανείς. Αν καταργήσουμε τους επαίνους και την αναγνώριση της προσπάθειας στα σχολεία, οι άριστοι θα συνεχίσουν να είναι αυτοτελείς.
Το έλλειμμα στον καλώς εννοούμενο ανταγωνισμό θα το μοιραστούν οι υπόλοιποι μαθητές. Είναι αυτοί που πραγματικά χρειάζονται ένα κίνητρο για να ξεπεράσουν την απροθυμία και την αναβλητικότητα τους.
Χωρίς λόγο;
Λένε ότι υπάρχει και μια αναβλητικότητα που είναι ένας μοναδικός συνδυασμός εξωτερικού παράγοντα -πολιτικής- και μιας ασθενούς προσωπικότητας. Δυσπραγία, αβουλία μα και υπολογισμός οδηγούν αυτή την αναβλητικότητα. Μας στοιχίζει ακριβά, ισχυρίζονται οι ενεργοί πολίτες, σε πόρους, ευκαιρίες, ανθρώπινο δυναμικό.
Κι οι άλλοι που εντρυφούν στα πλοκάμια της αναβλητικότητας σχολιάζουν «Σιγά, έτσι εργάζονται όλοι».
Η θεραπεία
Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης δημιούργησαν ένα θεραπευτικό πρόγραμμα 8 εβδομάδων εστιάζοντας στα εξής:
– Στοχοθεσία,
– Απάλειψη εμποδίων και παρεμβολών,
– Ανταμοιβή επιτυχιών και
– Συνεδρίες σε ολιγομελείς ομάδες.
Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Το 34% των συμμετεχόντων ξεφορτώθηκαν την αναβλητικότητα τους κι οι φοιτητές βελτιώθηκαν σε ποσοστό 38%. Πανεπιστημιακός από το King’s College ισχυρίζεται ότι… «Κάποιοι αναβάλλουν επίτηδες τις ενέργειές τους μέχρι την έσχατη ώρα. Ο λόγος; Πιστεύουν ότι θα βελτιωθούν. Λάθος μέγα, ιδιαίτερα όσον αφορά τις επιδόσεις των μαθητών στις εξετάσεις και τις διαπροσωπικές σχέσεις. Αυτοί είναι που χρειάζονται, επειγόντως, θεραπεία».
Το μυστικό
Αν η αιτία της αναβλητικότητάς μας είναι η αβουλία κι η αναποφασιστικότητα, τότε προσοχή.
Πρόσφατα ευρήματα αποκαλύπτουν ένα μυστικό (περιοδικό New Scientist, τεύχος 3140). Ο εγκέφαλος μας γνωρίζει τις περισσότερες φορές, ποια είναι η σωστή απόφαση.
Ερευνητές του Πανεπιστημίου Stanford διαπίστωσαν ότι ο εγκέφαλος μας όχι μόνο γνωρίζει το σωστό, αλλά μπορεί να προβλέψει ορθά σε ποσοστό που φθάνει το 67%.
Κι αυτό, ενώ τα άτομα που έλαβαν μέρος στην έρευνα είχαν αποφασίσει διαφορετικά. Δηλαδή, έχουμε διαφορετικές συνειδητές αποφάσεις, από αυτές που αποκαλύπτουν οι μαγνητικές τομογραφίες. Γι’ αυτό οφείλουμε να είμαστε επιφυλακτικοί με τους αναποφάσιστους των δημοσκοπήσεων!
Συμπερασματικά
Η αναβλητικότητα είναι χαρακτηριστικό, σε μικρό ή μεγάλο βαθμό, όλων μας.
– Η αναγνώριση κι η θεραπεία της απαιτεί κότσια και επιμονή.
– Χαμένοι από τις αναβολές είμαστε όλοι άμεσα ή έμμεσα.
– Ιδιαίτερα ευάλωτοι εξαιτίας της αναβλητικότητας είναι οι μαθητές που χάνουν ευκαιρίες για γνωστική και κοινωνική ανάπτυξη.
• Πτυχ.Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στην Δια Βίου Μάθηση, συγγραφέας ‘Μαθαίνω εύκολα’ , ‘Θυμάμαι εύκολα’ ‘Μελετώ αποτελεσματικά’.
• Μέλος Γ.Σ. Ελληνικής Επιτροπής UNICEF. • Επικοινωνία: polygnosi@otenet.gr facebook polygnosi
