Βολεμένος και τουτηνέ τη βολά στ’ αυλιδάκι του παλιού καφενέ, αναστορούμαι τα περασμένα και σεργιανίζω τσοι σκέψεις μου στα τωρινά. Κάθε βολά εδά απού ’ρχονται μέρες και βδομάδες απού οι γι αθρώπινες κοινωνίες ξεσηκώνουνται σε διάφορες εκδηλώσεις.
Που η παράδοση έχει φυτεμένες στου ετήσιου κύκλου τσ’ ημερομηνίες τουτεσάς τσ’ ώρες απού οι γι οχλοκρατούμενες συντροφιές πλημμυρίζουνε τσοι στράτες και τσοι πλατείες τω πόλεω, πολλά ερωτήματα αναζητούνε απάντηση από το γερασμένο κι ασπούδαχτο νου μου. Γι’ αυτό κι ενεργοποιώ τη θύμηση μου κι αναστορούμαι τα όσα εγροίκουνα στα κοπελάτα μου επαέ στο καφενέ, από τσοι σπουδασμένους του καιρού περαστικούς. Απού μπουχτισμένοι από τη καθημερινή ζωή τω πόλεω αναζητούσανε οδοιπορόντας τσ’ αργίες τη ξεγνοιασιά κι αποφτάνανε κι ως επαέ, για να πιούνε τα καφεδάκια ντωνε, και να ξεφύγουνε κιόλας από το καθισιό και τη νωθρότητα μα και για να καμαρώσουνε και τσ’ ομορφιές του κάθε τόπου. Πολλές βολές το λοιπός τσοι γροίκουνα να λένε επιγραμματικά, πως από τουτονέ το παντέρμο τόπο, επεράσανε πολλά έθνη, και λαοί, μα η κρητική ψυχή εβάστηξε απείραχτο το δικό τση πολιτισμό. Ητανε βέβαια μια άλλη εποχή τοτεσάς, γιατί οι γι αθρώποι εβαστούσανε ψηλά το λάβαρο τση παράδοσης, κι εκείνη εκουμάνταρε το τρόπο τση ζωής τωνε και τσοι καθοδήγα στσοι κοινωνικές τωνε σχέσεις, και τσοι καθημερινές τωνε συνήθειες. Αυτή η παράδοση απού ’ναι καθαρό, δημιούργημα αθρωπω με κοινό νου, πολλές εμπειρίες, και κρυστάλλινη κι ορθόδοξη σκέψη, που σε ώρες απού υψηλοφρονούσανε κι αφήνανε τσοι ψυχές τωνε ελεύτερες κι εψέλνανε. Τσ’ εθνικούς αγώνες και τσοι θυσίες τωνε και τσοι πολιτιστικιές ανησυχίες κι ευαιστησίες τωνε με τα Δημοτικά, και τα ριζίτικα, τσοι ρίμες, και τσοι μαντινάδες, τα γνωμικά και τα συμπεράσματα από τσοι χαρές και τσοι δυσκολίες τσοι ζωής τωνε. Κι εκδηλώνανε με τσοι χορούς τωνε τα αιστήματα ντωνε τα ηρωικά γή ερωτικά, τη λεβεδιά τον δυναμισμό, τη παλληκαριά, την ασβελτοσύνη και τη τσαχπινιά ντωνε, γυναίκες κι άντρες. Και με τα πιτήδεια και ρυθμικά ζάλα ντωνε εζωγραφίζανε στσ’ αυλές τω καφενέδω γή τω σπιθιώ ντωνε στσοι ρυθμούς τση λύρας γή του βιολιού, και του λαγούτου στσοι ξεφάντωσες και τα πανηγύρια.
Κι ετραγουδούσανε παέ στσ’ εδικούς μας τόπους τα ριζίτικα και τσοι μαντινάδες στσοι καλαστρωμένες τάβλες γή στσοι συντροφιές, απού η μερακλωσύνη κι η λεβεδιά εταίριαζε στσοι καλές ώρες. Γιατί:
Η λεβεδιά ‘ναι μια πληγή που πάντα αίμα τρέχει,
Θέε μου και πως τη νταγιαντά εκείνος που την έχει.
Τουτηνά τη παράδοση απού ‘ναι η ψυχή του έθνους μας κάποιοι τη κακοποιούνε, τσοι τελευταίους καιρούς παρασερμένοι από τον παντοδύναμο παρά. Και όπως είναι φυσικό, εγώ ο μικιός και άσημος, δε μπορώ να πω πραμ’ άλλο, παρά μόνο πως δεν είναι πρεπό να ξεπουλιούνται τα ιερά και όσια. Ομως τουτηνέ τη βολά εσκέφτηκα ν’ αναντρανίσω και να χτυπήσω τσοι πόρτες των αρμοδίω και να ρωτήσω αν υπάρχουνε υπηρεσίες απού γνοιάζονται και για τη πολιτιστική μας κληρονομιά και πώς τηνε προστατεύουνε; γή ισχύει, το μπάτε σκύλοι αλέστε κι αλεστικά μη δώκετε. Γιατί αν υπάρχουνε αρμόδιοι με ενδιαφέρον θα ‘πρεπε να πούνε σε τουτουσάς τσοι “πρωτοπόρους” κατ’ επιφοίτηση δασκάλους, πως δε είστε σύλλογοι κύριοι παραδοσιακώ κρητικώ χορώ, παρά κατ’ απομίμηση τω κρητικώ χορώ για να ξεκαθαρίσει δηλαδή η γι ήρα από το στάρι. Κι όϊ ν’ αφήνουνε να βεβηλώνουνται τα όσια και ιερά. Για μένα τον ταπεινό και άσημο, είναι εθνικό καθήκο ο σεβασμός και η προστασία τση παράδοσης γιατί είναι η ψυχή του έθνους μας όπως λέω συνέχεια. Κι αυτή το κράτηξε ως τα εδά στη ζωή κι αυτή θα το βαστά και ζωντανό στη πορεία του προς το μέλλον.
Πολλές βολές απού διασκεδάζω τη μοναξιά μου με τα συνηθισμένα ροζοναρίσματα με το νου μου, η σκέψη μου με οδηγεί στο μεγάλο εφεύρημα τσ’ εποχής τη τηλεόραση, και λέω, ατζεμπις ήρθε για το καλό τσ’ αθρωπότητας γή για τη καταστροφή τση; Μα η γι αλήθεια είναι πως κοντά στο νου κι η γνώση. Είντα καλό να κάμει κι εκείνη η φουκαριάρα αφού είναι θύμα του παντοδύναμου παρά. Κι όποιος θέλει παρά, δε πάει με το Σταυρό στη χέρα όπως λέει ο λαός γιατί τσ’ αμαρτίας ο καρπός είναι γλυκός κι αυτός φέρνει τα λεφτά στα κανάλια γι’ αυτό κι η κυρία Τουβούλα υπηρετεί τα συμφέροντα τση. Μα κείνη η ΕΡΤ απού έχεις δεν έχεις τηλεόραση γή θωρείς δε θωρείς σε εισπράττει, δεν έχει φιλότιμο καθόλου. Αυτοί οι δήθεν σοφοί εγκέφαλοι απού τηνε κηδεμονεύουνε θα πρέπει να κάμουνε ένα κανάλι απού να υπηρετεί τη καθαρή κι ατόφια παράδοση όπως μας ήρθε από τα παλιά, να θωρούνε και να γροικούνε οι απανταχού Ελληνες και ν’ αγκαλιάζουνε τα σώψυχα ντωνε. Να ξυπνούνε τα πρωινά και να γροικούνε τσοι Κυριακές και τσ’ άλλες μεγάλες γη μικιές εορτές τσ’ Ιερές ακολουθίες οι σακάτηδες, ανήμποροι κι οι γι ανίκανοι για να μετακινηθούνε. Να γροικούνε και να θωρούνε όμως ακόμη σε κάθε ελληνική γωνιά τα τραγούδια και τσοι σκοπούς του τόπου ντωνε και τσοι χωρούς τωνε στσοι καφενέδες και τα σπίθια ντωνε οι Μακεδόνες κι οι Θρακιώτες οι γι Ηπειρώτες, οι Ρουμελιώτες κι οι Μωραΐτες, τα επιτραπέζια δημοτικά και τσοι λεβέντικους Τσάμικους και ναζιάρικους καλαμαθιανούς οι γι’ επτανήσιοι τσοι νοσταλγικιές καντάδες, οι νησιώτες τα τσαχπίνικα συρτά και τσοι ζωηρούς μπάλους κι οι Κρητικοί τα ριζίτικα και τσοι μαντινάδες, τσοι πιτήδειους σερτούς και ζωηρά πεντοζάλια κι οι χαμένες παρτίδες με τα ποντιακά και μικρασιάτικα να φέρνουνε μεγάλες συγκινήσεις.
Γιατί ούλα τουτανά τα διαμερίσματα οι νομοί κι οι γι επαρχίες μαζί αποτελούνε την ενιαία κι αδιάσπαστη ελληνική επικράτεια. Να θωρούνε και να γροικούνε όμως τα παραδοσιακά και αυθεντικά δημιουργήματα.
Αυτά απού εμπνευστήκανε οι γι άθρωποι των αγώνων και τω θυσιώ των αιστημάτω και τω ιδανικών. Που μ’ αυτά τσ’ αναθρέφανε οι άγιες Μανάδες μιας άλλης εποχής και μ’ αυτά εγεμίζανε τσοι ψυχές τωνε τοτεσάς απού εκουμάνταρε τη ζωή των αθρώπω η γνήσια αληθινή κι ατόφια παράδοση γιατί ’τανε το άγραφτο σύνταγμα ντωνε και με την ευκαιρία που σαν αυτές τσοι μέρες τσοι παλιούς καιρούς η παράδοση ήτανε σε έξαρση. Εύχομαι τουτανέ τα ταπεινά μου λόγια να πιάσουνε τόπο και να ξυπνήσουνε τσοι συνειδήσεις αρμόδιω, για να καταλάβουνε πως η παράδοση είναι η ψυχή του έθνους. Και έθνος χωρίς ψυχή είναι πτώμα. Γι’ αυτό και πρέπει να τηνε προστατεύουνε. Από καρδιάς εύχομαι ούλοι να περάσατε καλά και σφιχταγκαλιασμένοι με τη παράδοση τουτεσές τσοι μέρες. Και να μη γεμίσατε μόνο τα στομάχια σας. Αλλά και τσοι ψυχές σας με τσοι δικές τωνε θροφές. Κι ακόμη εύκομαι να κάνετε καλή χρήση του νου σας και οϊ να χτίζετε πύργους τση Βαβέλ.
Χριστός Ανέστη
Το γεροντάκι
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Ατζέμπις = Αραγε
Αναστορούμαι = θυμούμαι
Βολά = φορά
Γροικώ = Ακούω
Επαέ = Εδώ
Παντέρμο = Ταλαίπωρο
Ασβελστοσύνη = Γρηγοράδα
Ζάλα = Βήματα
Ξεφάντωση = Διασκέδαση γάμου
Τάβλες = Κατάλληλα τοποθετημένα μαδέρια για τραπέζια
Νταγιαντά = Αντέχει
Παράς = Τα λεφτά
Αναντρανίζω = Ανασηκώνομαι
Γνοιάζομαι = Ενδιαφέρομαι
Οϊ – Οχι
Πρεπό = Πρέπον
