Το σύμβολο που άλλαξε την ελληνική ταυτότητα ο «Μίκης ο Μέγας», αφού φώτισε τον κόσμο, ο διακομματικός, ο «Μίκης της συμφιλίωσης των λαών», με την «καθαρή ελληνική ψυχή», εσιώπησε. Όπως είχε πει ο ίδιος, νίκησε πολλές φορές τον θάνατο, αλλά πίστευε ότι κάποτε θα τον νικούσε και κείνος. Τραγούδησε τον «Κάτω Γαλατά» και ο « Πάνω Γαλατάς» του δίνει το «ύστατο χαίρε».
Όπως τώρα με τον θάνατό του, έτσι και πριν 22 χρόνια απασχόλησε την επικαιρότητα που μου ‘λαχε να την σχολιάσω με τον τίτλο «Μίκης ο Μέγας». Πιστεύω ότι η αναδημοσίευσή του απ’ τα “Χ.Ν.” (3-9-1999) είναι ένα πετραδάκι στο παζλ του πολιτιστικού DNA της νεότερης ιδιοφυούς μουσικής του και της προσωπικότητάς του.
Ακολουθεί το κείμενο Μίκης ο μέγας!
ΜΙΚΗΣ Ο ΜΕΓΑΣ
Να κάνεις κριτική σε ανθρώπους μεγαλύτερους ή μικρότερους από σένα στην ηλικία, σε δημόσια πρόσωπα ασήμαντα ή διάσημα που αγωνίστηκαν και προσέφεραν το άπαν της ζωής τους για κάτι καλύτερο σε τούτο τον τόπο, είναι θεμιτό. Βέβαια οι κοινωνικές και πολιτικές πράξεις ορισμένων, όταν το βιογραφικό τους είναι φορτωμένο με πλήθος σημειώσεων ακόμη και στα περιθώρια των σελίδων της ζωής των επιδέχονται μόνο καλόπιστη κριτική.
Το να προσπαθείς όμως να ανατρέψεις τις όποιες ενδόμυχες επιθυμίες τους ή επιβεβλημένες αποφάσεις τους, που λαμβάνονται την ύστατη περίοδο της χοϊκής διαδρομής τους, είναι ανυπακοή στις απαιτήσεις τους και έλλειψη σεβασμού στις προσφορές και το έργο, το οποίο ενδεχομένως και συ να έχεις εκθειάσει.
Ο λόγος για τον Μίκη Θεοδωράκη, που ο ίδιος τελευταία προσδιόρισε -η ένταση των δραστηριοτήτων του να τερματιστεί μέσα στον τελευταίο χρόνο του «αιώνα της μεγάλης αυταπάτης»- κατά τη δική του έκφραση, να αποσυρθεί από τα μουσικά δρώμενα και να διαβεί σαν απλός πολίτης τον κατοπινό του βίο αφ’ ενός, και αφ’ ετέρου για την άποψη του έγκριτου δημοσιογράφου Χ. Μιχαηλίδη (“Ελευθερ.” 30/8/99) ότι «δεν έχει δικαίωμα να σταματήσει».
Αυτός που με τον δικό του πρωτότυπο τρόπο μας οδηγεί με όλες τις εκφάνσεις της πολιτιστικής καλλιέπειας και το καταπληκτικό καλλιτεχνικό του έργο στους χρόνους των περασμένων, στις εποχές των τραυματισμών και με τα όνειρά του ξεγελάει το ρολόι της ζωής και μας γυρίζει πίσω ή μας πάει μπροστά.
Αυτός που πάλεψε άνισα με τον χρόνο και έπαιξε μαζί του το παιχνίδι της λογικής με φόντο την αιώνια Ελλάδα, τη μεγάλη πατρίδα του και τότε που λύγιζε και τότε που σηκωνόταν «λίγο ψηλότερα». Αυτός που ανακάλυψε τις πρωτότυπες μορφές των χαμένων ταυτοτήτων και μπόρεσε να επισκεφθεί τη γλαφυρότητα του λόγου και με τη μουσική του παιδεία να μας αναδεύσει τα πολυτάραχα εφηβικά όνειρα στις εγκαταλελειμμένες εσχατιές του νου και να μας μετεωρίζει στο κενό των στοχασμών.
Αυτός που μελέτησε τους συγχρόνους και άντλησε γνώσεις από τη σοφία των αρχαίων, πράγμα που του παρέσχε ηδύ εντρύφημα και τον απαραίτητο ηθμό μέσα απ’ όπου απομάκρυνε τα επουσιώδη και κατακράτησε τα βασικά για τον παραλληλισμό των στοχασμών του.
Αυτός που με τη μουσική του πανδαισία σου εμπνέει την ολύμπια αταραξία του ανατέλλοντος ηλίου, ή την ανησυχία μήπως αυτός χάσει το μέτρημα της αέναης διαδρομής του στο στερέωμα και που σε βάζει στον πειρασμό να ξαναδιαβείς τα ολοένα απομακρυνόμενα σκαλοπάτια της ζωής, που ξεγελούν, προετοιμάζοντάς σε να προσεγγίσεις όσο πιο κοντά στο αλάθητο της μοίρας.
Αυτός του οποίου ο «οραματισμός» “αμφισβητήθηκε” αλλά η «η τιμή του απέμεινε» ως στύλος ακλόνητος της γιγάντιας θέλησής του.
Και όπως κανείς δεν του υπέδειξε το μέτρο της προσφοράς του, όταν δημιουργούσε το έργο του, έτσι και τώρα κανείς δεν δικαιούται να τον προτρέψει «να ανατρέψει την απόφασή του να αποχωρήσει από το μουσικό γίγνεσθαι». Μόνο ο δημιουργός ξέρει πού και πότε θα βάλει κόμμα, θαυμαστικό, άνω τελεία, τελεία και παύλα στο έργο του. Αφήστε τον, λοιπόν, εκείνος ξέρει.
