Αυτά τα παιδιά δεν είναι αόρατα!

Είναι οι μικροί «Άθλιοι» της πόλης μας που κινούνται ανάμεσά μας. Τα συναντάμε όλες τις ώρες, κυρίως το καλοκαίρι, στην Παλιά Πόλη των Χανίων αλλά και σε άλλα πολυσύχναστα σημεία του κέντρου, ενώ δεν λείπουν και από άλλες τουριστικές περιοχές του νομού μας. Μας πλησιάζουν και μας ζητάνε να αγοράσουμε ένα πακέτο χαρτομάντιλα και άλλα μικροαντικείμενα ή ένα μπουκέτο λουλούδια ή προσπαθούν να μας «διασκεδάσουν» με τις νότες των μουσικών οργάνων που στοιχειωδώς έμαθαν για την περίπτωση.

Αόρατοι, ωστόσο με μια πρώτη ματιά είναι συνήθως οι ενήλικες «προστάτες τους» που πολλές φορές κρύβονται κάπου εκεί κοντά στην προσπάθεια τους να ξεφύγουν από την αστυνομία που καλείται να παρέμβει μετά από καταγγελίες διερχομένων πολιτών ή καταστηματαρχών.
Δεν είναι επίσης λίγες οι περιπτώσεις που τα παιδιά αυτά μπροστά στα μάτια μας χρησιμοποιούνται ως δόλωμα από τους επαίτες γονείς τους προκειμένου να προκαλέσουν τον οίκτο μας.

ΟΙ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Συχνά ειδικότερα σε περιόδους αιχμής της τουριστικής κίνησης εκφράζονται διαμαρτυρίες, ίσως όχι άδικα, από φορείς του τουρισμού και όχι μόνο για την εικόνα που παρουσιάζει η πόλη μας με τους ανήλικους επαίτες ονείρων να πρωταγωνιστούν συχνά στο φαινόμενο της ολοένα και περισσότερο αυξανόμενης επαιτείας τα τελευταία χρόνια. Πρόσφατα μάλιστα είδε το φως της δημοσιότητας μια επιστολή της Ένωσης Τουριστικών Καταλυμάτων Χανίων προς την Αστυνομική Διεύθυνση με την οποία ζητά περισσότερη αστυνόμευση στις περιοχές που παρατηρείται το φαινόμενο της επαιτείας, κάνοντας λόγο για αρνητική διαφήμιση και δυσφήμιση της πόλης σε μια περίοδο που που ο τουρισμός προσπαθεί να ανακάμψει μετά από δύο χρόνια πανδημίας.
Ωστόσο η αστυνομία τις περισσότερες φορές, όταν ειδοποιηθεί, περιορίζεται σε συστάσεις απομακρύνοντας απλά τα παιδιά από το χώρο που κινούνται, ενώ δύσκολα προχωρά σε συλλήψεις των ενηλίκων που κρύβονται πίσω από τα παιδιά, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις είναι οι ίδιοι οι γονείς τους ή στενοί συγγενείς τους.
Από την άλλη ακόμη και στις περιπτώσεις που οι υποθέσεις αυτές οδηγούνται τελικά στις δικαστικές αίθουσες οι δράστες συνήθως πέφτουν στα μαλακά με αποτέλεσμα να υποτροπιάζουν στη συνέχεια καθώς το ισχύον ελαστικό, κατά την άποψη μου, νομικό πλαίσιο αφήνει πολλά περιθώρια.
Και μπορεί ο νόμος σε κάποιες περιπτώσεις ανάλογα με τη συχνότητα και τη βαρύτητα του φαινομένου να προβλέπει ακόμη και τη στέρηση από το γονέα της επιμέλειας του παιδιού, μετά από σχετική έκθεση των κοινωνικών υπηρεσιών, ωστόσο και εδώ υπάρχουν προβλήματα και προβληματισμοί με τη διαδικασία να είναι δύσκολο να εφαρμοσθεί στην πράξη, όταν οι ανήλικοι μένουν με τους γονείς τους με δεδομένο ότι σε πολλές περιπτώσεις απουσιάζουν και οι κατάλληλες δομές που θα υποδεχθούν τα παιδιά.

Η ΑΛΛΗ ΟΨΗ

Ωστόσο υπάρχει και μια άλλη όψη, πιο σοβαρή κατά την άποψη μου, πέρα από το φαίνεσθαι της πόλης μας που δοκιμάζει τα ανθρώπινα αντανακλαστικά μας με την εικόνα της εξαθλίωσης αυτών των παιδιών που έχουν χάσει πρόωρα ή δεν απέκτησαν ποτέ την παιδικότητά τους σε ένα κράτος αόρατο που οφείλει να τα προστατέψει.
Σε ένα κράτος που απουσιάζει εκείνο το καλά οργανωμένο πρόγραμμα πρώιμης παρέμβασης στη κοινότητα που απαιτείται στις περιπτώσεις αυτές, το οποίο θα ενισχύσει ουσιαστικά την οικογένεια εξασφαλίζοντας αξιοπρεπείς όρους διαβίωσης των παιδιών σε αυτή. Σε ένα κράτος που υπολειτουργούν ή απουσιάζουν οι κοινωνικές δομές, με τις ευάλωτες ομάδες και ειδικότερα τα παιδιά, αντί να στηρίζονται ουσιαστικά, να γίνονται θύματα σε συνθήκες ακραίας φτώχειας και ανέχειας.
Μια άλλη όψη που ξεσκεπάζει την απουσία αυτής της κοινωνικής προστασίας που εκτός των άλλων επιτρέπει να δρουν σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας αυτή τη στιγμή κυκλώματα ενηλίκων που εκμεταλλεύονται με παρόμοιο τρόπο παιδιά Ρομά ελληνικής καταγωγής, ασυνόδευτα προσφυγόπουλα, αλλά και παιδιά που κατάγονται από τη Βουλγαρία, την Αλβανία και τη Ρουμανία.

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ (ΔΕΝ) ΠΑΙΖΕΙ

Υπάρχουν λοιπόν παιδιά που δεν παίζουν, δεν φοιτούν κανονικά στο σχολείο, δεν αποκτούν δεξιότητες για να προετοιμαστούν για τη ζωή, δεν απολαμβάνουν τα δικαιώματα που τους ανήκουν.
Παιδιά που χωρίς να θέλουμε να αγνοήσουμε και τα πραγματικά βιοποριστικά προβλήματα που υπάρχουν συχνά, γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης από τους ίδιους τους βιολογικούς γονείς τους με τους κινδύνους, καθώς εκτίθενται στους δρόμους, να είναι περισσότερο από τους προφανείς για τη σωματική και ψυχική τους υγεία.
Παιδιά που δεν φταίνε για αυτό που κάνουν, για αυτό που ζουν, για αυτό που ίσως είναι καταδικασμένα να γίνουν, με τον τρόπο ζωής τους να γίνεται συχνά ο προθάλαμος για το μικροέγκλημα, την παραβατικότητα και την πορνεία.
Παιδιά που εθίζονται από νωρίς στην απάτη δασκαλεμένα από τους ενήλικες που τα κουμαντάρουν και τα καθοδηγούν.
Ίσως μάλιστα να σου θυμίσουν έτσι την αριστουργηματική νουβέλα του Ανδρέα Καρκαβίτσα « Ο ζητιάνος» όπου στα Κράβαρα, ένα χωριό της ορεινής Ναυπακτίας, οι γέροντες μυούν τα παιδιά στα μυστικά της ζητιανιάς.
Και, όταν προσπαθήσεις να τα προσεγγίσεις και θελήσεις να μάθεις για τη ζωή τους, είτε θα υπακούσουν στο νόμο της σιωπής από φόβο, είτε θα σου πουν αυτά που τους έχουν μάθει να λένε οι ενήλικες προαγωγοί τους.

Η ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΕΝΕΡΓΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ

Πολλοί θα έχετε αναρωτηθεί τι μπορείτε να κάνετε για αυτά τα παιδιά.
Στο σημείο αυτό, πέρα από τη συνείδηση του καθενός, την απάντηση μας την δίνουν οι μη κυβερνητικές οργανώσεις με κάποιες από αυτές να έχουν προσφέρει σημαντικό έργο στον τομέα της παιδικής προστασίας.
Προτείνουν λοιπόν να μη δίνουμε χρήματα σε αυτά τα παιδιά, γιατί έτσι συντηρούμε το φαύλο κύκλο της εκμετάλλευσής τους, με τη σκέψη ότι έτσι παύει να ισχύει το βασικό κίνητρο που ανατροφοδοτεί τη συμπεριφορά των ενηλίκων εκμεταλλευτών τους.
Ειδικότερα η «ΑΡΣΙΣ» που δραστηριοποιείται χρόνια στη χώρα μας για την υποστήριξη των παιδιών και των νέων και την προάσπιση των δικαιωμάτων τους, σε ένα οδηγό για τους πολίτες με τίτλο: «Σπάστε τον κύκλο της εκμετάλλευσης- 10 πράγματα που πρέπει να ξέρεις για ένα παιδί που δουλεύει στο δρόμο» μας προτείνει να προσφέρουμε στα παιδιά τρόφιμα, χυμό, νερό, ρούχα για το κρύο, καπέλο για τον ήλιο, παιχνίδια και άλλα.
Σε κάθε περίπτωση, όμως πέρα από αυτή τη στιγμιαία φιλάνθρωπη εκδοχή, υπάρχει και η στάση του ενεργού πολίτη που επιβάλλει να μην παρακολουθούμε αμέτοχοι αυτό το φαινόμενο της παιδικής εκμετάλλευσης.
Ως ενεργοί πολίτες λοιπόν οφείλουμε να καταγγείλουμε αυτά τα περιστατικά και να απευθυνθούμε στις αρμόδιες υπηρεσίες θυμίζοντάς τους το ρόλο τους.
Το βέβαιο είναι πως, αν η πίεση αυτή είναι συνεχής και οργανωμένη μέσα από συλλογικότητες και φορείς, κάποια στιγμή θα έχει αποτέλεσμα!

*Η Μαρία Μαράκη είναι φιλόλογος