Η Υπηρεσία Κλιµατικής Αλλαγής Κοπέρνικος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) µόλις ανακοίνωσε ότι η µέση θερµοκρασία του κλίµατος στο διάστηµα Ιουλίου 2023 – Ιουνίου 2024 υπερέβη κατά 1,64οC τη µέση θερµοκρασία της περιόδου 1850 – 1900. Για πρώτη φορά σε δωδεκάµηνη περίοδο ξεπεράστηκε ο παγκόσµιος στόχος του 1,5 οC, αν και η µέση θερµοκρασία µετρείται σε ορίζοντα δεκαετίας και όχι έτους.
Η εφηµερίδα Guardian ρώτησε εκατοντάδες ειδικούς επιστήµονες του κλίµατος πού εκτιµούν ότι θα φτάσει η θερµοκρασία το 2100. Τα τρία τέταρτα απάντησαν ότι αναµένουν άνοδο πάνω από τους 2,5 οC ενώ οι µισοί δήλωσαν ότι εκτιµούν την άνοδο σε πάνω από 3 οC. Όσοι ασχολούµαστε µε τις υπολογιστικές αναλύσεις του κλίµατος γνωρίζουµε καλά ότι αυτές οι προβλέψεις είναι ρεαλιστικές και ότι ο στόχος του 1,5 οC εµπεριέχει πολιτική υπεκφυγή και υποκρισία.
Κάποιοι έχουν εκφράσει φόβους ότι η άνοδος της ακροδεξιάς στο Ευρωκοινοβούλιο θα έχει αρνητικές συνέπειες στην πράσινη συµφωνία της Ευρώπης και πράγµατι αυτό ισχύει. Επιπλέον, η πιθανή εκλογή στις ΗΠΑ του Τραµπ ίσως σηµάνει το τέλος της Κλιµατικής Συµφωνίας του Παρισιού. Ο ίδιος µάλιστα πρόσφατα αποκάλεσε τις ανεµογεννήτριες στη θάλασσα «φρικτές» επειδή λέει σκοτώνουν φάλαινες, κάτι που είναι ψευδές, και τις προσπάθειες προώθησης ηλεκτροκίνησης «παραφροσύνη». Ο Τραµπ αντιπαθεί τους οικονοµικούς λαµπτήρες και τις ηλεκτρικές κουζίνες.
Ας δούµε όµως πώς συµπεριφέρονται οι πολιτικοί διαφορετικών αποχρώσεων. Επί προεδρίας του δηµοκρατικού και µάλλον κεντροδεξιού Οµπάµα στις ΗΠΑ οι εξορύξεις υδρογονανθράκων σηµείωσαν άνοδο κατά 88%. Εντούτοις ο Οµπάµα µιλούσε συχνά για την κλιµατική κρίση και την επείγουσα ανάγκη λήψης µέτρων. Ανάλογη ήταν και η πολιτική του επίσης δηµοκρατικού Μπάιντεν.
Στη Βραζιλία, ο αριστερός Λούλα κατά την πρώτη του θητεία το 2006 είχε φωτογραφηθεί µε τα χέρια βουτηγµένα στο πετρέλαιο καυχώµενος για την πετρελαϊκή ανάπτυξη της χώρας του. Σήµερα, επί διακυβέρνησής του η ηµερήσια παραγωγή πετρελαίου έχει φτάσει τα 2,2 εκατοµµύρια βαρέλια από 41.000 που ήταν το 2010. Την ίδια πολιτική ακολουθούν οι περισσότερες χώρες της Λατινικής Αµερικής.
Ο Παντανάλ είναι ο µεγαλύτερος τροπικός υγρότοπος της γης. Το 80% ανήκει στη Βραζιλία. Αυτή τη στιγµή καίγεται λόγω ανθρώπινων παρεµβάσεων και της ξηρασίας που οφείλεται στην κλιµατική αλλαγή στην οποία συµβάλλει η Βραζιλία µε τις εξορύξεις της. Από τον Ιανουάριο 2024 έως σήµερα έχει καεί έκταση ίση µε την Κρήτη. Τη θέση του πράσινου έχει πάρει η φαιόχρωµη στάχτη και οι σκελετοί καµένων ζώων.
Στην Ελλάδα, ο αριστερός Τσίπρας τον Ιούνιο του 2019 ανακοίνωσε µε υπερηφάνεια τη συµφωνία ερευνών για φυσικό αέριο νοτιοδυτικά της Κρήτης µε την ExxonMobil. Ο κεντροδεξιός Μητσοτάκης συνεχίζει την πολιτική του προκατόχου του. Και οι δύο έχουν κατά καιρούς εκφωνήσει λόγους για τον αφιλόξενο κόσµο που θα παραδώσουµε στα παιδιά µας αν δεν λάβουµε άµεσα µέτρα για την υπερθέρµανση. Το πρώτο όµως και βασικότερο µέτρο είναι η άµεση απαγόρευση νέων εξορύξεων και µετά η ταχύτατη απαλλαγή από τους υδρογονάνθρακες. Αλλά δεν χρειάζονται τέτοιοι λόγοι όταν η επιστήµη έχει µιλήσει µε αριθµούς πολύ πριν από αυτούς. Ας σηµειωθεί ότι η Ελλάδα είναι τέταρτη στην ΕΕ σχετικά µε τις παραβιάσεις ευρωπαϊκών περιβαλλοντικών κανονισµών.
Σύµφωνα µε το έγκυρο ιατρικό περιοδικό Lancet, ο παρών ρυθµός απανθρακοποίησης της Ευρώπης θα την οδηγήσει σε ανθρακική ουδετερότητα το 2100 και όχι το 2040 όπως διατείνονται οι ηγέτες της ΕΕ. Για να το πετύχει το 2040 πρέπει να τριπλασιάσει τον παρόντα ρυθµό απαλλαγής από τα ορυκτά καύσιµα. Ούτε η παγκόσµια πραγµατικότητα αφήνει περιθώρια για αυταπάτες. Το 2023 η παγκόσµια χρήση ορυκτών καυσίµων σηµείωσε αύξηση 1.5% σε σχέση µε το 2022 και ιστορικό ρεκόρ εκποµπών 40 δισεκατοµµυρίων τόνων διοξειδίου του άνθρακα.
Έρευνα του Μαΐου 2024 στο περιοδικό Science, έδειξε πέραν αµφιβολίας ότι οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις υδρογονανθράκων επαρκούν για την κάλυψη των παγκόσµιων ενεργειακών αναγκών κάτω από τα περισσότερα σενάρια κατανάλωσης. Οι νέες εξορύξεις θα συµβάλουν στην περαιτέρω µη αναστρέψιµη επιδείνωση του κλίµατος. Αλλά ζούµε στην εποχή ενός σκληρού διεθνούς ανταγωνισµού περισσότερων και ακόµη περισσότερων υδρογονανθράκων. Η λογική είναι ότι θέλουµε χρήµατα τώρα και αν πρέπει να ληφθούν δραστικά µέτρα, ε, ας τα πάρουν οι άλλοι.
Σε λίγους µήνες θα συγκληθεί η 29η Σύνοδος για το Κλίµα στο Αζερµπαϊτζάν. Πάλι θ’ ακούσουµε ωραίες οµιλίες, υπεκφυγές και ψέµατα. Και η επιστήµη πάλι θα βγάλει νέους αριθµούς για το ζοφερό κλιµατικό µέλλον της γης, τους οποίους ελάχιστοι πολιτικοί θα διαβάσουν και ακόµη λιγότεροι θα καταλάβουν.
*Ο Γιάννης Α. Φίλης είναι π. πρύτανης Πολυτεχνείου Κρήτης
