Κατά τη διάρκεια της πανδημίας που βιώνουμε εδώ και περισσότερα από δύο χρόνια, τα ποσοστά της κατάθλιψης έχουν αυξηθεί κατακόρυφα παγκοσμίως, ενώ ραγδαία είναι η αύξηση των καταθλιπτικών επεισοδίων και στη χώρα μας.
Οι απαγορεύσεις μετακινήσεων και δραστηριοτήτων και το κλείσιμο των καταστημάτων εστίασης σε συνδυασμό με τη μείωση των οικονομικών πόρων, ανάγκασαν τους ανθρώπους να περιορίσουν δραματικά τις καθημερινές τους δραστηριότητες με το άγχος και την πίεση να αυξάνονται.
Υπολογίζεται ότι τα περιστατικά μείζονος κατάθλιψης και αγχώδους διαταραχής στον κόσμο έχουν αυξηθεί κατά 28% και 26%, αντίστοιχα, κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Οι ομάδες πληθυσμού που επηρεάστηκαν περισσότερο ήταν κυρίως γυναίκες και νέοι, δείχνοντας πως η νόσος δεν πλήττει μόνο μεγαλύτερες ηλικίες.
«Η κατάθλιψη είναι μια ψυχική νόσος που ως κύρια χαρακτηριστικά έχει την κακή διάθεση, τη χαμηλή αυτοεκτίμηση και την απουσία ενδιαφέροντος σε δραστηριότητες που φυσιολογικά είναι ευχάριστες. Μπορεί να προκαλέσει συνδυασμό συναισθηματικών και σωματικών προβλημάτων καθώς και δυσλειτουργία τόσο στο χώρο της εργασίας, όσο και στις προσωπικές σχέσεις», εξηγεί η κα Άννα Χατζηδημητρίου, Ψυχολόγος Υγείας, Διευθύντρια Τμήματος Ψυχολογίας Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, Ιδρύτρια του Κέντρου Ψυχολογίας και Προαγωγής της Υγείας «Live Well-Be Well».
Συχνά, ο όρος αυτός ταυτίζεται, λανθασμένα, με τον όρο θλίψη, ενώ στην πραγματικότητα είναι διαφορετικά πράγματα. Η θλίψη σαν αντίδραση που ακολουθεί ένα γεγονός είναι ένα έντονο συναίσθημα απογοήτευσης, κακής διάθεσης ή μελαγχολίας. Όταν όμως το συναίσθημα αυτό διαρκεί περισσότερο από δύο εβδομάδες, είναι έντονο και συνοδεύεται από συγκεκριμένα συμπτώματα, ή επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ζωή του ατόμου, τότε πρόκειται για κατάθλιψη.
«Τα τελευταία χρόνια σύμφωνα με τα επιδημιολογικά δεδομένα, ποσοστό 5-10% του πληθυσμού έχουν εκδηλώσει κατάθλιψη ανά περιόδους, ενώ υπολογίζεται ότι το 15% των ανθρώπων θα εκδηλώσουν κατάθλιψη κάποια στιγμή στη ζωή τους. Η κατάθλιψη στην Ελλάδα έχει ραγδαία αύξηση τα τελευταία χρόνια σε σχέση με την αναλογική άνοδο της κατάθλιψης στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες», επισημαίνει η ειδικός.
Είναι πολύ σημαντικό για τον πάσχοντα να καταλάβει όσο ταχύτερα γίνεται πως πάσχει από τη νόσο και να αναζητήσει άμεσα τη βοήθεια ειδικού.
Τα κυριότερα συμπτώματα της κατάθλιψης είναι τα εξής:
• -Διαρκής θλίψη
• -Άγχος
• -Θυμός
• -Οξυθυμία
• -Κενή διάθεση
• -Απόγνωση
• -Απαισιοδοξία
• -Χαμηλή αυτοεκτίμηση
• -Ενοχές
• -Ανικανότητα
• -Ξεσπάσματα με κλάματα.
Όσον αφορά τη συμπεριφορά, τα συναισθήματα είναι αυτά που καθορίζουν την συμπεριφορά του καταθλιπτικού ατόμου με αποτέλεσμα:
• Να χάνεται το ενδιαφέρον για ευχάριστα γεγονότα ή δραστηριότητες που κάποτε απολάμβανε, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής επαφής
• Τάση για κοινωνική απομόνωση, όπου αποφεύγεται η συναναστροφή με μέλη της οικογένειας και φίλους
• Κούραση, μείωση της ενέργειας, κατατονία
• Δυσκολία συγκέντρωσης, μνήμης και λήψης αποφάσεων
• Αϋπνία, ξύπνημα πολύ νωρίς το πρωί ή υπερυπνία
• Μείωση της όρεξης για φαγητό (χάσιμο βάρους) ή υπερφαγία (πρόσληψη βάρους)
• Τέλος η παρουσία έντονων πονοκεφάλων, γαστρεντερικών διαταραχών και χρόνιου πόνου.
Το πρώτο και ένα από τα σημαντικότερα βήματα για να ξεκινήσει η θεραπεία της κατάθλιψης είναι να αναγνωρίσει κανείς το πρόβλημα, είτε ο ίδιος ο ασθενής είτε κάποιος από το περιβάλλον του. Πρέπει αμέσως να απευθυνθεί σε ειδικό ψυχικής υγείας έτσι ώστε να καταπολεμήσει τη νόσο από νωρίς και με τα σωστά μέσα.
«Το πρώτο πράγμα που συνήθως θέλουν να νιώσουν αυτοί οι άνθρωποι είναι ότι αυτό δεν συμβαίνει μόνο σε αυτούς. Αυτό, αυτομάτως, βγάζει πολλή πίεση από πάνω τους και τους δίνει κίνητρο να «σηκωθούν» και να προσπαθήσουν παραπάνω.
Η θεραπεία της νόσου γίνεται με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους, όπως για παράδειγμα με χρήση της ψυχοθεραπευτικής, συμβουλευτικής, υποστηρικτικής, ή ψυχο-εκπαίδευσης, και εξαρτάται αποκλειστικά από το βαθμό και την ένταση που εκδηλώνονται τα συμπτώματα.
Ο επαγγελματίας ψυχικής υγείας είναι αυτός που θα δώσει το κίνητρο για την αντιμετώπισή της και θα εκμαιεύσει από τον θεραπευμένο τα αίτια της κατάθλιψης, τους παράγοντες διαιώνισης των συμπτωμάτων αλλά και τους μηχανισμούς αντιμετώπισης. Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και έχει άλλες δυναμικές, θεραπευτής και θεραπευμένος καλούνται σαν συνοδοιπόροι με συνεργατικότητα να τις ανακαλύψουν και να τις αναδείξουν για να γίνει αποτελεσματική διαχείριση της κατάθλιψης.
Η θεραπευτική διαδικασία θα βοηθήσει τον ασθενή να εκπαιδευτεί ώστε να μπορεί στο μέλλον να τα βγάλει πέρα σε δύσκολες καταστάσεις, οπότε η επιλογή ενός σωστού ειδικού ψυχικής υγείας, αποτελεί έναν εξαιρετικά σημαντικό παράγοντα για τη θεραπεία της κατάθλιψης», τονίζει η κ. Χατζηδημητρίου
Πως βοηθάει η θεραπεία πρακτικά
Η θεραπευτική προσέγγιση στην κατάθλιψη θα βοηθήσει δίνοντας τα θεραπευτικά εργαλεία ώστε ο θεραπευόμενος:
• Να τροποποιήσει τον αρνητικό τρόπο σκέψεως για τα γεγονότα και τον εαυτό του
• Να αποκαταστήσει τις δραστηριότητες του ατόμου που του προσδίδουν συναισθήματα ευφορίας
• Να εξαλείψει τα συναισθήματα δυσφορίας, θλίψης απογοήτευσης και ματαιότητας
• Να επιτευχθεί ο στόχος, η κατάθλιψη να μην επηρεάζει την λειτουργικότητα του και να αποκατασταθεί ώστε να είναι ικανός να μπορεί να απολαύσει ξανά τη ζωή του.
