Bitcoin και ατομική ελευθερία

Οι νέες τεχνολογίες κατέστησαν δυνατή τη δημιουργία ενός είδος ψηφιακών νομισμάτων που ονομάζονται κρυπτονομίσματα με πιο γνωστό το Bitcoin. Η χρήση τους ως μέσο συναλλαγών ολοένα και επεκτείνεται  και θα αποτελέσουν τα κυρίαρχα νομίσματα στη μελλοντική παγκόσμια ψηφιακή οικονομία, η οποία πλησιάζει με ταχύτατους ρυθμούς.
Τα κρυπτονομίσματα έχουν παρόμοιες ιδιότητες με τα παραδοσιακά νομίσματα, αλλά διαφοροποιούνται σημαντικά καθώς χρησιμοποιούν κρυπτογραφικές μεθόδους για την κωδικοποίηση και απόκρυψη πληροφοριών, διασφαλίζοντας έτσι το προσωπικό απόρρητο και τη μοναδικότητα των συναλλαγών. Σήμερα, ο αριθμός των κρυπτονομισμάτων παγκοσμίως υπερβαίνει, τα 1330 και η συνολική κεφαλαιοποίησή τους υπερβαίνει τα 400 δισεκατομμύρια δολάρια.
Τα περισσότερα κρυπτονομίσματα χρησιμοποιούν την τεχνολογία blockchain ή αλλιώς Distributed Ledger Technology. Το blockchain, είναι ένα λογιστικό φύλλο, ένα αναλυτικό καθολικό, μια βάση δεδομένων όπου καταχωρούνται οι συναλλαγές κάθε μονάδας του νομίσματος,  με μεγάλη ασφάλεια και απόλυτη πιστοποίηση, ενώ αντίγραφά της είναι δυνατό να βρίσκονται σε πολλά δικτυακά σημεία, τα οποία ενημερώνονται ταυτόχρονα και είναι προσβάσιμα από παντού. Η κάθε συναλλαγή, από την πρώτη που λαμβάνει χώρα έως και την τελευταία, είναι αποθηκευμένη στο blockchain και κοινοποιείται σε όλους τους χρήστες του δικτύου γνωστοποιώντας το ποσό μεταφοράς στις διευθύνσεις τους, διατηρώντας όμως, παράλληλα, κρυφά τα πραγματικά στοιχεία των συναλλασσόμενων. Η τιμή του Bitcoin έφθασε στα τέλη Δεκεμβρίου τα 19.440 $. Σήμερα η τιμή του είναι περίπου 6.100€.
Εάν το Bitcoin είναι ο νέος χρυσός, το Litecoin είναι το νέο ασήμι. Δημιουργήθηκε από τον Charlie Lee το 2011 και θεωρείται ως εναλλακτική του Bitcoin. Το όριο των νομισμάτων Litecoin που μπορούν να κυκλοφορούν στην αγορά ανέρχεται στα 84 εκατομμύρια, έναντι του ορίου των 21 εκατομμυρίων στο Bitcoin. Σε κυκλοφορία, εν τω μεταξύ, βρίσκονται 54 εκατ. νομίσματα Litecoin, έναντι των 16,7 εκατ. νομισμάτων Bitcoin που κυκλοφορούν σήμερα στην αγορά.
Τα κρυπτονομίσματα δεν έχουν τις ιδιότητες των μετοχών, ούτε των ομολόγων, ούτε των μετρητών ούτε των αποθεματικών νομισμάτων.
Οι συναλλαγές με μετρητά είναι χωρίς κόστος, ανώνυμες και άμεσες. Η συναλλαγή με το Bitcoin κοστίζει 25$, δεν είναι εντελώς ανώνυμη και χρειάζεται πάνω από μια ώρα για να πραγματοποιηθεί. Ούτε τα κρυπτονομίσματα ούτε τα νόμιμα νομίσματα έχουν κάποια αξία. Και τα δυο γίνονται αποδεκτά,  επειδή προσδοκούμε ότι θα διατηρήσουν την αξία τους στο μέλλον.
Η αξιοπιστία των συμβατικών νομισμάτων εξαρτάται από την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας κάθε χώρας. Η Βενεζουέλα για παράδειγμα, όπου η κεντρική τράπεζα ελέγχεται από την κυβέρνηση έχει εντελώς αναξιόπιστο νόμισμα χωρίς σχεδόν καμία αξία, όπου πρόσφατα έφθασε σε πληθωρισμό 5800%. Αντίθετα η ανεξαρτησία της Κεντρικής Ευρωπαϊκής Τράπεζας  και της Ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ, προσδίδουν σημαντική αξία στο ευρώ και στο δολάριο αντίστοιχα. Δεν υπάρχει μια αντίστοιχη και αξιόπιστη ανεξάρτητη αρχή που να εκδίδει τα κρυπτονομίσματα. Τόσα τα μετρητά όσο και τα κρυπτονομίσματα (αν κλαπεί το password) μπορούν να κλαπούν.
Γιατί όμως τα κρυπτονομίσματα γνωρίζουν τόση επιτυχία παρόλο που  μειονεκτούν έναντι των συμβατικών νομισμάτων;
Το Bitcoin διατηρεί την αξία του εξ αιτίας της σπανιότητας του. Θα εξαχθούν ακόμα 4,3 εκατομμύρια Bitcoin μέχρι το έτος 2140 για να συμπληρωθεί το όριο των 21 εκκ.
Το Bitcoin (όπως και τα άλλα κρυπτονομίσματα) όμως έχει μερικά πλεονεκτήματα.  Δεν μπορεί να κατασχεθεί από κάποια κυβέρνηση, δεν μπορεί αιφνιδίως να υποτιμηθεί, δεν μπορεί να υποβληθεί σε κεφαλαιακούς ελέγχους (capital controls), και δεν μπορεί να εμποδιστεί η μεταφορά του στο εξωτερικό σε άλλη ασφαλή χώρα. Δηλαδή ο κάτοχος του διατηρεί την ατομική ελευθερία να το διαθέσει όπως αυτός θέλει. Αντίθετα στα συμβατικά νομίσματα που εκδίδουν οι κεντρικές αρχές, ο πολίτης μπορεί να στερηθεί αυτήν την ελευθερία.
Ο διάσημος οικονομολόγος Hayek  είχε προτείνει στο παρελθόν κάθε εμπορική τράπεζα να εκδίδει δικό της νόμισμα. Έτσι θα σπάσει το μονοπώλιο της κεντρικής τράπεζας και δεν θα  μπορεί η κυβέρνηση να κατασχέσει τα χρήματα των πολιτών της και να στερεί την βασική τους ελευθερία. Επίσης έτσι θα δημιουργούταν η ανάγκη τα διαφορετικά νομίσματα, να ανταγωνίζονται μεταξύ τους ώστε να διατηρούν πολύ υψηλά την αξιοπιστία των νομισμάτων.
Σήμερα η εξάπλωση των κρυπτονομισμάτων συμβαίνει διότι αποτελούν την  κατοχύρωση του ατομικού δικαιώματος του πολίτη να διαθέτει ελευθέρα όπως αυτός θέλει τα χρήματα του και παρέχουν προστασία από την αυθαίρετη κυβερνητική  κατάσχεση ή την υποτίμηση, ή την πληθωριστική αφάνιση της αξίας τους ή την  απόσυρση τους από την κυκλοφορία.
Η αξιοπιστία και η ζήτηση για κρυπτονομίσματα θα αυξηθεί όταν εταιρίες μεγαθήρια θα εκδίδουν το δικό τους νόμισμα όπως ανακοίνωσε πρόσφατα η KODAK. Εάν για παράδειγμα η Apple αποφασίσει να λανσάρει το δικό της κρυπτονόμισμα ίσως να αποκτήσει το δικό της φανατικό κοινό όπως των i-phones  κλπ. H αξιοπιστία του θα είναι πολλαπλώς ανώτερη από τα συμβατικά νομίσματα πολλών χωρών που βρίσκονται στα χέρια ανεύθυνων κυβερνητών.