Ανέκαθεν οι εξελίξεις των τεχνολογιών μέσω δραστικών επινοήσεων – καινοτομιών σηματοδοτούσαν σημαντικές αλλαγές σε πολλούς παραδοσιακούς τομείς της οικονομίας και της κοινωνίας.
Στην σημερινή εποχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, το bitcoin και τα άλλα ψηφιακά κρυπτονομίσματα βασίζονται στην καινοτομία του blockchain για να διαταράξουν τα παραδοσιακά νομίσματα όπως τα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.
Τα ψηφιακά κρυπτονομίσματα έχουν παρόμοιες ιδιότητες με τα παραδοσιακά νομίσματα, αλλά διαφοροποιούνται σημαντικά καθώς χρησιμοποιούν κρυπτογραφικές μεθόδους για την κωδικοποίηση και απόκρυψη πληροφοριών, διασφαλίζοντας έτσι το προσωπικό απόρρητο και τη μοναδικότητα των συναλλαγών. Ένα αναλυτικό καθολικό όπως αυτά που χρησιμοποιούν οι λογιστές, καταγράφει ταυτόχρονα σε διαφορετικά μέσα αποθήκευσης δεδομένων, το ιστορικό όλων των συναλλαγών κάθε μονάδας ενός κρυπτονομίσματος. Τα κρυπτονομίσματα δεν έχουν τις ιδιότητες των μετρητών, ούτε των αποθεματικών νομισμάτων, ούτε των μετοχών, ούτε των ομολόγων. Αποτελούν όμως συναλλακτικό μέσο όσο βρίσκονται κάποιοι που μπορεί να πιστεύουν ότι αντικατοπτρίζει μια αξία. Έτσι διαπραγματεύονται στις αγορές όπως κάθε άλλο χρηματιστηριακό προϊόν.
Η αξιοπιστία των συμβατικών νομισμάτων εξαρτάται από τον βαθμό ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας κάθε χώρας. Εάν για παράδειγμα, η κεντρική τράπεζα «ελέγχεται» από την κυβέρνηση έχει αναξιόπιστο νόμισμα με πολύ χαμηλή αξία διότι υπάρχει ο φόβος ότι η κυβέρνηση θα μπορεί να τυπώνει ανεξέλεγκτα μεγάλες ποσότητες του νομίσματος και μέσω του πληθωρισμού να απαξιωθεί το νόμισμα. Αντίθετα εάν η κεντρική τράπεζα είναι ανεξάρτητη, προσδίδει σημαντική αξία στο νόμισμα (π.χ. ευρώ και δολάριο). Στην περίπτωση των κρυπτονομισμάτων δεν υπάρχει μια αντίστοιχη και αξιόπιστη ανεξάρτητη αρχή που να εκδίδει τα κρυπτονομίσματα. Τόσο τα μετρητά όσο και τα κρυπτονομίσματα (αν υποκλαπεί το password) μπορούν να κλαπούν.
Γιατί όμως τα κρυπτονομίσματα γνωρίζουν τόση επιτυχία παρόλο που μειονεκτούν έναντι των συμβατικών νομισμάτων;
Το Bitcoin διατηρεί υψηλή τιμή εξ αιτίας του πεπερασμένου αριθμού των 21 εκ. μονάδων που θα εξαχθούν μέχρι το 2140. Ήδη έχουν εξαχθεί 18,7 εκ. Αυτό προσδίδει την πιο σημαντική ιδιότητα του Bitcoin έναντι των άλλων κρυπτονομισμάτων: την ιδιότητα της σπανιότητας.
Με βάση τον νόμο της προσφοράς και της ζήτησης, οτιδήποτε είναι σπάνιο και διατίθεται σε περιορισμένες ποσότητες, η τιμή του θα αυξηθεί μόλις αυξηθεί η ζήτηση. Η τιμή του Bitcoin το οποίο δεν αντιπροσωπεύει καμία αξία, από το 1 λεπτό το 2010 εκτοξεύθηκε πρόσφατα (21/3/2021) στις 61.788$. Δηλαδή εάν κάποιος είχε επενδύσει από την εμφάνιση του 1$, θα είχε κερδίσει μέχρι 6178.800$
Η ζήτηση συνεχώς αυξάνει διότι τόσο το Bitcoin όσο και τα άλλα κρυπτονομίσματα έχουν γίνει της «μόδας». Πάρα πολλές ψηφιακές πλατφόρμες μέσω των κινητών τηλεφώνων δίνουν εύκολη πρόσβαση στις συναλλαγές σε οποιονδήποτε από οπουδήποτε στη γη. Καθώς η μόδα ακολουθείται κυρίως από τις νέες γενιές, οι νέοι είναι κυρίως, οι οποίοι δημιουργούν την ζήτηση στα κρυπτονομίσματα και οι οποίοι δεν γνωρίζουν τους κινδύνους που επιφυλάσσει η μεταβλητότητα των τιμών. Όσο περισσότεροι ασχολούνται με τα κρυπτονομίσματα, η ζήτηση θα τροφοδοτείται από την «μανία» τους και οι τιμές τους θα αυξάνουν. Οι τιμές θα συνεχίσουν να αυξάνουν όσο νέοι επενδυτές εισέρχονται στον χώρο τον κρυπτονομισμάτων. Το πιο κερδισμένο κρυπτονόμισμα θα είναι το Bitcoin λόγω της σπανιότητας του.
Το ερώτημα είναι μέχρι πότε θα ανεβαίνουν οι τιμές των κρυπτονομισμάτων. Η απάντηση είναι απλή: οι τιμές θα ανεβαίνουν όσο υπάρχει ζήτηση. Μόλις μειωθεί η ζήτηση επειδή κάποιο τουίτ ή κάποιος άλλος λόγος εκπέμπει κάποια αβεβαιότητα, οι τιμές καταρρέουν τάχιστα. Το Bitcoin ήδη έχει χάσει το 50% της τιμής του. Το Ethereum πρόσφατα σε μία μόνο ημέρα έχασε το 50% της τιμής του. Το επόμενο ερώτημα είναι μέχρι πότε θα υπάρχει ζήτηση που θα τροφοδοτεί την αύξηση των τιμών.
Η ζήτηση για τα υπάρχοντα κρυπτονομίσματα θα μειωθεί όταν τελειώσει πλέον η μανία για τα κρυπτονομίσματα και οι κάτοχοι τους αρχίζουν να έχουν ανεπανόρθωτες απώλειες.
Το γεγονός όμως που θα οδηγήσει σε κατάρρευση τις τιμές των υπαρχόντων κρυπτονομισμάτων θα είναι τη στιγμή που θα κυκλοφορήσει ένα ψηφιακό κρυπτονόμισμα από κάποια κεντρική τράπεζα ή κάποια κυβέρνηση που θα δίνει εγγύηση αξιοπιστίας. Τέτοια ψηφιακά νομίσματα, τα λεγόμενα Govcoins, θα είναι θωρακισμένα με την αξιοπιστία κάποιου θεσμού, θα τραβήξουν το ενδιαφέρον των οπαδών των ψηφιακών κρυπτονομισμάτων. Τα ψηφιακά νομίσματα τα έφεραν οι νέες τεχνολογίες. Ιστορικά ότι φέρουν οι νέες τεχνολογίες καθιερώνονται σταδιακά και κυριαρχούν. Έτσι θα κυριαρχήσουν και τα ψηφιακά νομίσματα.
Εν τω μεταξύ, οι επενδυτές χωρίς εμπειρία, θα γνωρίσουν τρομακτικές απώλειες των χρημάτων τους καθώς τα χρήματα τους σε κάθε απότομη μεταβολή των τιμών, θα περνούν στα χέρια των πεπειραμένων στην τεχνική ανάλυση και στο trading. Κάθε πτώση θα είναι καταστροφική καθώς τα κρυπτονομίσματα δεν αντιπροσωπεύουν καμία αξία. Παρόμοια κατάρρευση των τιμών συνέβη και το 1999 με την μανία για μετοχές στο Ελληνικό Χρηματιστήριο. Μόλις αγόρασε μετοχές και ο τελευταίος υποψήφιος επενδυτής, η ζήτηση μειώθηκες και οι τιμές καταρρεύσανε. Η τιμή του γενικού δείκτη από περίπου 6.400 μονάδες κατέρρευσαν στις 450 μονάδες!
Η τυχόν ολοκληρωτική αντικατάσταση των μετρητών από τα ψηφιακά νομίσματα θα απειλήσει τις ατομικές ελευθερίες. Το άτομο χωρίς μετρητά θα έχει χάσει την ελευθερία του. Μια δικτατορική κυβέρνηση, κόβοντας την πρόσβαση ενός ατόμου στο ψηφιακό νόμισμα του στερεί άμεσα την ελευθερία του καθώς δεν θα έχει χρήματα μετρητά στα χέρια του. Επίσης η κυβέρνηση θα ξέρει τι αγοράζει, πότε και πού!. Αναμένεται ποια θα είναι η πρώτη δημοκρατική κυβέρνηση που θα εκδώσει ψηφιακό κρυπτονόμισμα.
*Ο Γιώργος Ατσαλάκης είναι οικονομολόγος, αναπληρωτής καθηγητής Π.Κ.
Ατσαλάκη Ιωάννα, υποψήφιος διδάκτωρ Π.Κ.
