Στο προηγούμενο άρθρο μου ασχολήθηκα με το παρελθόν, με την ιστορία. Σήμερα όμως θα ασχοληθώ με την καυτή σημερινή παγκόσμια κατάσταση.
Λένε και γράφουν πολλοί ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται. Βλέπουμε ότι η εποχή μας έχει τεράστια οικονομικά προβλήματα, τεράστιες οικονομικές ανισότητες και μεγάλες κοινωνικές αδικίες.
Έχει το μέγιστο πρόβλημα της μετακίνησης των πληθυσμών είτε ως προσφύγων λόγω των φοβερών τοπικών πολέμων από τον ανταγωνισμό των μεγάλων δυνάμεων, είτε ως μεταναστών λόγω της μεγάλης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Το αποτέλεσμα είναι μια ανθρωπιστική κρίση την οποία εκμεταλλεύονται οι δυνάμεις του ρατσισμού και του φασισμού. Αν δούμε τις κινήσεις του νεοναζισμού σε όλο τον κόσμο αφ’ ενός, το τρομοκρατικό ισλαμικό κράτος ISIS αφ’ ετέρου αλλά και τον υποψήφιο πρόεδρο των ΗΠΑ Τραμπ που απειλεί τους μουσουλμάνους, τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, είναι σαν να ζούμε σε άλλον αιώνα, στη δεκαετία του 1930.
Δεν πρέπει επίσης να παραβλέψουμε ένα κίνημα που ξεκινά από τη Γερμανία με διάφορους εκπροσώπους του, όπως τον καθηγητή Ρίχτερ που κατήγγειλε τη συμμετοχή του πληθυσμού της Κρήτης στη Μάχη για την υπεράσπισή της από τους ναζί το 1941. Το κίνημα αυτό που εκπροσωπείται κυρίως από ορισμένους Γερμανούς διανοουμένους είναι μια προσπάθεια αποενοχοποίησης της Γερμανίας του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Δεν κήρυξαν αυτοί τον πόλεμο… τη δουλειά τους και το καθήκον τους έκαναν οι αξιωματικοί και οι στρατιώτες του Τρίτου Ράιχ. Άρα η δουλειά τους και το καθήκον τους περιελάμβανε και τα φοβερά αντίποινα εναντίον αμάχων, τη γενοκτονία και το Ολοκαύτωμα!
Όσον αφορά τη σημερινή Γερμανία πρέπει να σημειώσουμε ότι παρά το ότι διαθέτει μια τεράστια οικονομική δύναμη εξακολουθεί να δρα συλλογικά ελεγχόμενη και αυτοπροστατευόμενη επιδιώκοντας τον έλεγχο και από τους άλλους. Δρα μέσα στα πλαίσια του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπάρχει η λιτότητα που επιβάλλει η ίδια η Γερμανία αλλά η Μέρκελ με τη θαρραλέα στάση της, παρά τις αντιδράσεις των νεοναζί, να δεχτεί ένα εκατομμύριο πρόσφυγες, που μπορεί στο μέλλον να είναι χρήσιμα εργατικά χέρια για τη Γερμανία και μια λύση για το δημογραφικό πρόβλημα, έσωσε κατ’ αρχήν την Ευρώπη εκτονώνοντας προς το παρόν τη μέγιστη σημερινή προσφυγική κρίση. Η σημερινή Γερμανία δεν είναι παράγοντας διασάλευσης της διεθνούς ειρήνης. Αλλού βρίσκονται οι κίνδυνοι.
Υπάρχει στη διεθνή σκηνή, πέραν της πανίσχυρης δύναμης των ΗΠΑ, το τεράστιο κράτος της Ρωσίας, με σαφείς ενδείξεις ότι διεκδικεί έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στα παγκόσμια πράγματα και με μία τάση να ξαναγίνει αυτοκρατορία.
Βασικό χαρακτηριστικό της νέας τάξης πραγμάτων που υπάρχει πλέον είναι ότι δεν είναι δεδομένη η πολιτική ισορροπία και έχουμε και ένα άλλο δυσμενές αποτέλεσμα κοινωνικής φύσεως, όπως είναι η αποδυνάμωση του κοινωνικού κράτους στην Ευρώπη και στον κόσμο. Το κοινωνικό αυτό κράτος είχε ενδυναμωθεί και… για το φόβο των μαρξιστών. Παρόλα αυτά φαίνεται να υπάρχει μία κάποια αναβίωση του ψυχρού πολέμου μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας.
Στα κράτη μέλη της τέως Σοβιετικής Ένωσης παρουσιάζονται τα περισσότερα φαινόμενα νεοναζισμού. Έγιναν και γίνονται μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όμως αδιαφορώντας για τη σημερινή ανθρωπιστική προσφυγική κρίση κλείνουν τα σύνορά τους στους πρόσφυγες δημιουργώντας μαζί με την Αυστρία χαοτικές καταστάσεις. Έτσι εγκλωβίζουν πολλούς πρόσφυγες στην Ελλάδα. Δεν επιθυμούν τη συλλογική αντιμετώπιση του προβλήματος σε γενικότερα ευρωπαϊκά πλαίσια, ενώ αντίθετα η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων δείχνουν ανθρωπισμό και αλληλεγγύη στους πρόσφυγες και πίστη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωζώνη παρά τα μεγάλα τους προβλήματα. Πρέπει να σημειώσουμε ότι η μεγάλη πλειοψηφία των Αυστριακών διανοουμένων στηρίζουν την Ελλάδα και ντρέπονται και καταδικάζουν την κυβέρνηση της Αυστρίας.
Από την άλλη πλευρά μπορεί οι ΗΠΑ να αποσύρονται σήμερα από το Ιράκ και το Αφγανιστάν, δεν αφοπλίζονται όμως, όπως το 1918, όπως ανέφερε σε άρθρο του στα ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ ο καθηγητής συγγραφέας Ντέιβις Χάνσον. Κατά τον Χάνσον ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος έγινε για τρεις λόγους: 1ον) τον αφοπλισμό των ΗΠΑ μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, 2ον) λόγω της ανεκτικής και κατευναστικής πολιτικής της Ευρώπης απέναντι στη Χιτλερική Γερμανία και 3ον) λόγω της συμφωνίας Χίτλερ-Στάλιν.
Σήμερα δεν υπάρχουν παρόμοιες προϋποθέσεις. Υπάρχει μια άλλη συγκυρία. Οι ΗΠΑ παραμένουν η πανίσχυρη οικονομική και στρατιωτική δύναμη του 21ου αιώνα, που κατευθύνει το στρατιωτικό και πολιτικό σκέλος του ΝΑΤΟ και επηρεάζει άμεσα την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι ΗΠΑ παρεμβαίνουν στη Συρία κατά του Άσαντ, ανταγωνιζόμενες τη Ρωσία. Στην αρχή μάλιστα ενίσχυαν τις δυνάμεις του τρομοκρατικού ισλαμικού κράτους ISIS! Οι ΗΠΑ αποκρούουν τη Ρωσική επέμβαση στην Ουκρανία. Οι ΗΠΑ έπαιξαν μεγάλο ρόλο στην αποσταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής, με τις επεμβάσεις τους και με την εξόντωση του Σαντάμ και αργότερα, μαζί με τους Ευρωπαίους, και του Καντάφι, χωρίς να έχει επέλθει η Δημοκρατία. Χωρίς μάλιστα να υπάρχουν και να έχουν προετοιμαστεί οι διάδοχες λύσεις.
Η Τουρκία προσπαθεί, λόγω της αδυναμίας της, να εμπλέξει τις ΗΠΑ, ενώ κατηγορείται ότι ενισχύει το ISIS για να εξοντώσει τους Κούρδους, στην αντιπαλότητά της με τη Ρωσία εξαιτίας του Συριακού και του Κουρδικού προβλήματος. Εκμεταλλεύεται το ότι έχει σύνορα με τη Ρωσία και το Ιράν και το ότι οι δρόμοι των πετρελαίων και του αερίου περνούν από τα εδάφη της. Η Τουρκία όπως είναι γνωστό αμφισβητεί το διεθνές δίκαιο της θάλασσας απειλώντας ότι η εφαρμογή του αποτελεί casus belli (αιτία πολέμου). Η Τουρκία εξακολουθεί να κατέχει στρατιωτικά ένα μεγάλο μέρος της Κύπρου. Επίσης, δεν συνεργάζεται στο τεράστιο προσφυγικό πρόβλημα και δεν δέχεται hotspots στο έδαφός της. Η Ελλάδα όμως δεν φαίνεται να διαθέτει τον απαραίτητο διπλωματικό δυναμισμό.
Παράγοντας κινδύνου εξακολουθεί να είναι ο ανταγωνισμός μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας. Η Κίνα παρά το ότι είναι πανίσχυρη δεν φαίνεται να επιζητεί τις πολεμικές συγκρούσεις, αφού πιστεύει ότι η οικονομία της και η ισχύς της ανεβαίνουν και στον καιρό της ειρήνης. Το Ιράν και η Κούβα εξομαλύνουν τις σχέσεις τους με τις ΗΠΑ. Το απολυταρχικό καθεστώς της Βόρειας Κορέας εμπεριέχει ανεξέλεγκτες δυνάμεις αλλά φαίνεται να δρα περιοριζόμενο από την επιρροή της Κίνας. Η διάδοση των πυρηνικών όπλων και η επέκταση των γενικότερων εξοπλισμών είναι ένας άλλος σοβαρός παράγοντας κινδύνου για τη διεθνή ειρήνη.
Και ενώ υπάρχει στο τελευταίο διάστημα ένα αισιόδοξο γεγονός, μια αμοιβαία προσπάθεια βελτίωσης των σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, παρουσιάζεται ο αστάθμητος παράγοντας της ιστορίας, η υποψηφιότητα για την προεδρία των ΗΠΑ του μεγαλόσχημου Τραμπ. Ο Τραμπ που φαίνεται να κερδίζει το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων, απειλεί τους μουσουλμάνους, τους πρόσφυγες και τους μετανάστες ενώ υποστηρίζεται από πρόσωπα όπως ο Λεπέν και αναμασά τα συνθήματα του Μουσολίνι. Είναι ένας επικίνδυνος άνθρωπος του έσχατου λαϊκισμού. Αυτός που είναι το δημιούργημα του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, ο ζάμπλουτος δισεκατομμυριούχος Τραμπ, άνθρωπος της απληστίας, υπόσχεται να συντρίψει την κοινωνική αδικία! Αυτός, ο κατ’ εξοχήν άνθρωπος του κατεστημένου υπόσχεται να ανατρέψει το κατεστημένο!
Φαντασθείτε ο άνθρωπος που συγκεντρώνει και εκπροσωπεί την τεράστια οικονομική δύναμη των ΗΠΑ να έχει όλο «το στρατιωτικό βιομηχανικό συγκρότημα» μαζί του, να αποκτήσει και την τεράστια πολιτική δύναμη του προέδρου των ΗΠΑ και το δικαίωμα να κηρύξει τον πόλεμο. Θα είναι ένας εκρηκτικός συνδυασμός απόλυτης εξουσίας. Θα είναι ο Τραμπ ένας παντοδύναμος αλλά συγχρόνως και ανεύθυνος άνθρωπος. Σήμερα φαίνεται πόσο ανόητος είναι ο ισχυρισμός μιας δογματικής ιδεοληψίας που λέει ότι δεν παίζει ρόλο ποιος είναι ο πρόεδρος των ΗΠΑ, αφού όλοι τους το ίδιο είναι. Ο ιστορικός ρόλος και η ιστορική ευθύνη του προσώπου δεν έχουν καταργηθεί. Δεν ισχύει μόνο το ρηθέν επί προεδρίας Κλίντον «είναι η οικονομία ανόητε». Ισχύει και το σήμερα λεγόμενο «είναι η πολιτική ανευθυνότητα ανόητε».
Η Αμερικανική κοινωνία που έβγαλε πρόεδρο έναν μαύρο, τον Μπάρακ Ομπάμα, φαίνεται ότι μπορεί να σταματήσει τον επικίνδυνο για την παγκόσμια ειρήνη Τραμπ. Ο Τραμπ βέβαια δηλώνει ότι συμπαθεί το άλλο σκληρό πρόσωπο της εξουσίας, τον αρχηγό της αντίπαλης ανταγωνίστριας δύναμης, της Ρωσίας, τον πρόεδρο Πούτιν. Ίσως θέλει να κλονίσει τους Αμερικανούς ψηφοφόρους αυτός ο πολεμοκάπηλος, εμφανιζόμενος και ως ειρηνόφιλος.
Ας ελπίσουμε ότι η ύπαρξη του δημοφιλούς στη Ρωσία, του ισχυρού και σκληρού Πούτιν δεν θα «καλέσει» στο πολιτικό προσκήνιο των ΗΠΑ τον ζάμπλουτο, ματαιόδοξο και ανεύθυνο Τραμπ, δεδομένης και της σημερινής επικίνδυνης παγκόσμιας συγκυρίας.