“Casus belli” ξανά. Ηταν ανάγκη;

Η βιαστική συνάντηση Τσίπρα – Νταβούτογλου στη Σμύρνη για το μεταναστευτικό θα κριθεί στη συνέχεια απ’ τον βαθμό της λειτουργίας της συμφωνίας επαναπροώθησης. Είπε ο κ. Τσίπρας: «Η περαιτέρω εφαρμογή του πρωτοκόλλου επανεισδοχής δίνει και ένα μήνυμα προς τους μετανάστες που έρχονται από τρίτες χώρες… Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει ούτε η πολιτική βούληση ούτε η δυνατότητα να περάσουν στην Ευρώπη… Θα το δούμε στην πράξη, γιατί τέτοια διμερής συμφωνία υπήρξε, αλλά δεν εφαρμόστηκε. Επίσης θα διαπιστωθεί η πρόθεση της Τουρκίας να ξαναπροσεγγίσουμε τα περίφημα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (Μ.Ο.Ε.) με το να μειωθούν οι προκλήσεις της στο Αιγαίο».
Στη διπλωματική πρακτική ισχύει να μην κάνουν οι συνδιαλεγόμενοι δημόσιες δηλώσεις για όσα συζήτησαν ιδιωτικώς μακριά απ’ τα φώτα της δημοσιότητας. Προτιμούν τις “φανφάρες”, τριαντάφυλλα και χιούμορ, που σ’ αυτά διαπρέπουν οι Τούρκοι, αφού αναγόρευσαν τον Ελληνα πρωθυπουργό επίτιμο διδάκτορα σε ιδιωτικό (!) οικονομικό Πανεπιστήμιο. Μήπως καμιά φορά χρειαστεί να διδάξει τους Τούρκους πως ν’ αποφεύγουν τα “capital controls”, πως να εμποδίζουν τη μετεγκατάσταση των επιχειρήσεών τους σε άλλες χώρες και να τους χαρίσει τεχνογνωσία λειτουργίας των Μ.Μ.Ε.
Ο πρωθυπουργός φάνηκε ότι πρωτοτύπησε στη διπλωματία με τους Τούρκους, εν σχέσει με τους προκατόχους του, που επιχειρούσαν την επίτευξη ισορροπιών. Δεν ξέρουμε, αν υπήρξε ο απαιτούμενος συντονισμός με τον αρμόδιο υπουργό για θέματα εξωτερικής πολιτικής, όταν αναφέρθηκε στο “casus belli”. «Το “casus belli”», είπε, «είναι ένα κατάλοιπο μιας άλλης εποχής, της 10ετίας του ’60 και σε καμιά περίπτωση δεν συνάδει με τις προσπάθειες να οικοδομήσουμε ένα κλίμα φιλίας και συνεργασίας, πόσο μάλλον όταν αφορά την άσκηση ενός νόμιμου δικαιώματος με βάση το Διεθνές Δίκαιο…».
Η επανεμφάνιση του “casus belli” από ερώτηση Ελληνα δημοσιογράφου προκάλεσε εντυπώσεις και στον διεθνή Τύπο. Ειρήσθω εν παρόδω, ότι το “casus belli” χρονολογείται από το 1995 και δεν εξηγείται ποια η σκοπιμότητά του τη στιγμή που η κυβέρνηση, λόγω της οικονομικής κρίσης και του προσφυγικού, τρέχει και δεν φτάνει και την ώρα που οι “28” την πούλησαν να τα βγάλει πέρα μόνη της με την Τουρκία.
Στην ερώτηση απάντησε πρώτος ο Νταβούτογλου. Είπε ότι υπάρχουν δύο αποφάσεις, μία του Ελληνικού και μία του Τουρκικού Κοινοβουλίου ότι «η απόφαση το 1995 ελήφθη ως απάντηση σε ελληνικές ενέργειες». Για την ιστορία το δικαίωμα της Ελλάδας να μπορεί να αυξήσει τα χωρικά της ύδατα από 6 σε 12 ν.μ. προέρχεται από το Διεθνές Δίκαιο της θάλασσας που δημιουργήθηκε στο Montego Bay της Τζαμάικα με σύμβαση και του Ο.Η.Ε., που τέθηκε σε εφαρμογή το 1994. Αμερική και Τουρκία δεν την υπέγραψαν.
Τον Μάιο 1995 έγινε αναφορά στην Ελληνική Βουλή περί του δικαιώματος αύξησης των χωρικών υδάτων από 6 σε 12 ν.μ. Η Τουρκική Εθνοσυνέλευση, τότε, σε απάντηση της Ελληνικής απόφασης ενέκρινε ομόφωνα ότι η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων πέραν των 6 ν.μ. είναι απαράδεκτη και αιτία πολέμου. Τούρκος αξιωματούχος τότε δήλωσε ότι «αν η Ελλάδα επιμείνει στα 12 μίλια και προβεί σε ενέργεια, πουθα συνιστά παραβίαση των δικαιωμάτων της Τουρκίας…» η Τουρκική συνέλευση θα λάβει άμεσα όλα τα μέτρα. Δεν αναγνωρίζει τη Συνθήκη του Montego Bay, αλλά την εφάρμοσε στον Εύξεινο Πόντο.
Τον Απρίλιο του 2005, όταν ο Μολυβιάτης επισκέφτηκε την Αγκυρα, ο πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης Μπουλέντ Αρίτζ είπε ότι «θα πρέπει να καταργηθεί η απόφαση για το “casus belli” όσον αφορά τα 12 μίλια στο Αιγαίο». Ο υπ. Εξωτερικών όμως Γκιουλ έσπευσε να πει ότι «είναι γνωστή η στάση της Τουρκίας στο θέμα του Αιγαίου». Ο τουρκικός Τύπος έγραψε ότι ο Αρίτζ είχε δηλώσει «η απόφαση αυτή έχει δημιουργήσει ενόχληση στη Βουλή των Ελλήνων. Το 1995 ελήφθη απόφαση στη Βουλή, γι’ αυτό τον λόγο δεν μπόρεσε να συσταθεί κλίμα φιλίας. Εξέτασα το θέμα. Στην ουσία δεν πρόκειται ούτε για απόφαση. Ετέθη θέμα ψηφοφορίας στη Βουλή, αλλά ο αντιπρόεδρος Κάμιρ Γκεντς δεν το έθεσε σε ψηφοφορία». Το θέμα έθεσε έτσι ο Αρίτζ για λόγους εντυπωσιασμού. Είναι η τακτική που εφαρμόζει η Αγκυρα στα Ελληνοτουρκικά. Είπαν, ότι η Βουλή τους δεν ψήφισε ποτέ το “casus belli”. Τι να άρουν; Προφορική απειλή; Ετσι συνεχίζουν να υπερθεματίζουν σε διπλωματικό επίπεδο. Το 2005 ο “κουμπάρος” Ερντογάν είπε «ανεξάρτητα της άρσης δεν θα πάψουμε να εμποδίζουμε το δικαίωμα της Ελλάδας υπέρ των χωρικών της υδάτων».
Εκείνο, όμως, που ενοχλεί, το πρωτοφανές που συμβαίνει παγκοσμίως, είναι ο εθνικός εναέριος χώρος στο Αιγαίο να μην συμπίπτει με τα χωρικά ύδατα. Στον αέρα έχουμε 10 μίλια, στη θάλασσα 6 μίλια. Η διαφορά των 4 μιλίων είναι η αιτία παραβάσεων και παραβιάσεων. Συνεννοήσεις για τον αμφισβητούμενο χώρο έγιναν τον Ιούνιο 2004 στα πλαίσια του ΝΑΤΟ. Ο τότε υπ. Αμυνας Σπηλιωτόπουλος είχε δηλώσει στην Κων/πολη ότι «η Ελλάδα μπορεί να μειώσει τον εναέριο χώρο από τα 10 στα 6 μίλια, για να προχωρήσουν τα Μ.Ο.Ε., αλλά δεν επιτεύχθη προσέγγιση».
Τι είπε τελικά ο Νταβούτογλου στον Τσίπρα για τις παραβιάσεις; «Τα σημεία, που για σας θεωρούνται παραβιάσεις για μας δεν είναι παραβιάσεις». Οι συζητήσεις με την Τουρκία θα συνεχίσουν στο ίδιο μοτίβο πάνω – κάτω, θα λένε πάντα τα ίδια, όποιους υπ. Εξωτερικών ή πρωθυπουργούς έχουν μπροστά τους. Εμείς τα λέμε με παραλλαγές. Ο κ. Τσίπρας όσα είπε αφορούσαν το ξένο ακροατήριο. Για το δικό του έχει ραμμένο άλλο κοστούμι. Το ίδιο έκανε και ο Ανδρέας ανάλογα με ποιον είχε απέναντί του. Ελεγε και το “mea culpa”. Μπορεί να το κάνει αυτό ο κ. Τσίπρας; Μη δείξουμε και τόσο ενδιαφέρον για ό,τι συνέβη. Τίποτα δεν έγινε. Τα καραβάνια συνεχίζουν. Στον εγκλωβισμό των μεταναστών και των προσφύγων στην Ελλάδα μπήκε η σφραγίδα των “28” του Τουσκ. Και η Κύπρος; Αν ναι, είμαστε “έθνος ανάδελφον”!