H χώρα βρίσκεται για άλλη μια φορά στην κόψη του ξυραφιού. Η δεύτερη κατά σειρά αξιολόγηση του κυβερνητικού έργου σύμφωνα με το τρίτο μνημόνιο διανύει τον έκτο μήνα διαπραγμάτευσης, χωρίς ακόμα κάποιο συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης της. Τα αρχικά «ευνοϊκά» σενάρια για πιθανή απομάκρυνση του ΔΝΤ και ελάφρυνσης του χρέους έχουν αντικατασταθεί από νέα που περιλαμβάνουν δυσβάσταχτα μέτρα. Οι κυβερνητικές φωνές για κόκκινες γραμμές έχουν σιωπήσει το τελευταίο χρονικό διάστημα και έχουν αντικατασταθεί με διαρροές για υψηλότερους φόρους και μείωσης του αφορολόγητου ορίου καθώς τα κρατικά ταμεία έχουν αδειάσει για άλλη μια φορά και περιμένουν την εκταμίευση της δόσης των 6,1 δις ευρώ με την θετική ολοκλήρωση της αξιολόγησης.
Στο ίδιο έργο θεατές
Δεν είναι η πρώτη φορά όπου η χώρα σύρεται σε μία μακράς διάρκειας διαπραγμάτευση. Η πρώτη ξεκίνησε αμέσως μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου το 2015, διήρκησε έξι μήνες, έως ότου εξαντλήθηκαν τα χρηματικά αποθέματα της χώρας, επιβλήθηκε τραπεζική αργία, περιορισμός στην κίνηση κεφαλαίων και κορυφώθηκε με την διενέργεια δημοψηφίσματος. Παρά το αποτέλεσμα του, το οποίο ενίσχυε την διαπραγματευτική θέση της κυβέρνησης, ο πρωθυπουργός υπέγραψε ένα νέο μνημόνιο, με μέτρα πολύ σκληρότερα από αυτά που είχαν προταθεί αρχικά από τους εταίρους και με ιδιαίτερα φιλόδοξους στόχους για την οικονομική δυνατότητα της χώρας, ώστε να εγκριθεί στην χώρα δάνειο ύψους 86 δις ευρώ.
Η σχεδόν χρεωκοπημένη Ελλάδα έλαβε τα πρώτα 25 δις ευρώ για να πληρώσει τις οφειλές της, τα ληξιπρόθεσμα ομόλογα προς το ΔΝΤ και να βελτιώσει τα ταμειακά της διαθέσιμα. Λίγους μήνες μετά, ξεκίνησε η υποχρεωτική διαδικασία της Α’ αξιολόγησης για την εκταμίευση της επόμενης δόσης του δανείου, η οποία διήρκησε πάνω από έξι μήνες, οι θεσμοί έφευγαν ξαφνικά και επέστρεφαν στη συνέχεια, σενάρια επί σεναρίων για ελάφρυνση του χρέους, για αποχώρηση του ΔΝΤ, για κρυφές εκθέσεις βιωσιμότητας του χρέους. Τελικά ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 2016 με την εφαρμογή από την Ελληνική κυβέρνηση νέων μέτρων της τάξης περίπου των 9 δις ευρώ, για να της δοθούν τα 2,8 δις ευρώ της δόσης.
Διαπραγμάτευση και αποτελεσματικότητα
Κανείς δεν ξέρει πραγματικά τι ακριβώς συζητιέται στις κλειστές συνεδριάσεις του Eurogroup ή στις συναντήσεις στην Ελλάδα με τους θεσμούς. Όλοι προσπαθούμε να βγάλουμε συμπεράσματα για την πρόοδο των διαπραγματεύσεων από τις μετέπειτα δηλώσεις των συμμετεχόντων. Σε κάθε περίπτωση όμως το τελικό αποτέλεσμα είναι εκ διαμέτρου αντίθετο από τις αρχικές προσδοκίες της κυβέρνησης, η δε καθυστέρηση από μόνη της δημιουργεί επιπλέον βάρη καθώς συντηρείται κλίμα αβεβαιότητας και έντασης που δυσχεραίνει την οικονομική κατάσταση.
Όλες αυτές οι πολύμηνες διαπραγματεύσεις καταλήγουν τελικά σε κάποιο όφελος για την χώρα; Με δεδομένο ότι η χώρα όχι μόνο είχε ψηφίσει, αλλά και είχε εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις που είχε υποσχεθεί στους εταίρους, είχε δουλέψει οργανωμένα στην προσέλκυση νέων επενδύσεων και τα οικονομικά αποτελέσματα από τις ανεξάρτητες στατιστικές αρχές την επιβεβαίωναν, τότε το θετικό κλείσιμο της αξιολόγησης θα ήταν μία απλή τυπική διαδικασία.
Γιατί ο πρωθυπουργός αναζητά σε κάθε Eurogroup πολιτική λύση, δηλαδή χάρη από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους ηγέτες για να κλείσει η αξιολόγηση, αντί να κατοχυρώσει το θετικό κλείσιμο της κατά την διάρκεια των συζητήσεων των τεχνικών κλιμακίων, εάν όλα έχουν γίνει όπως είχαν σχεδιαστεί;
Η χώρα έχει χάσει τα τελευταία χρόνια, πολλά από τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα που θα μπορούσαν να την βάλουν σε τροχιά εξόδου από την κρίση. Εχει πληγωθεί από άστοχες πολιτικές ενέργειες εντυπωσιασμού οι οποίες έχουν τσακίσει τελικά το γόητρο της σε πολλούς τομείς:
• Χωρίς στρατηγική στην διαπραγμάτευση και επίτευξη των οικονομικών στόχων, η καθυστέρηση σε κάθε αξιολόγηση αμβλύνει την αβεβαιότητα στην οικονομία και απομακρύνει τις όποιες πιθανές επενδύσεις.
• Τράπεζες και δανειολήπτες, περιμένουν το νομοσχέδιο για την ρύθμιση των «κόκκινων» δανείων, το οποίο έχει καθυστερήσει υπερβολικά.
• Η καθυστέρηση αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας έχει οδηγήσει σε απαξίωση της, παράδειγμα η ΤΡΑΙΝΟΣΕ πωλήθηκε στα 45 εκατ. ευρώ όταν πριν τρία χρόνια υπήρχαν προσφορές πάνω από 300 εκατ. ευρώ.
• Η υψηλή φορολογία οδηγεί στην φτωχοποίηση των νοικοκυριών και σε γενική στάση πληρωμών των νέων φορολογικών βαρών.
• Η μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης σε συνδυασμό με την αύξηση της εταιρικής φορολογίας και των ασφαλιστικών εισφορών, συνθλίβει την επιχειρηματικότητα.
Ενώ τα οικονομικά αποτελέσματα για το 2016 κλείνουν με τον χειρότερο τρόπο για την Ελλάδα, καθώς η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε 1,1% ύφεση η οποία επιβεβαιώνεται και από την EUROSTAT για το 4ο τρίμηνο του 2016 και μηδενική ανάπτυξη στο σύνολο του έτους, ας δούμε τι κατάφερε μέσα στο 2016 η γειτονική μας Κύπρο.
Μετά από μόλις τρία χρόνια σκληρής λιτότητας, η Κύπρος εξήλθε από το ένα και μοναδικό μνημόνιο που υπέγραψε, περιλαμβάνοντας εννιά αξιολογήσεις της οικονομίας από την τρόικα, έχοντας πετύχει σε μεγάλο βαθμό τους δημοσιονομικούς της στόχους, με γνώμονα την συνετή εκτέλεση του προϋπολογισμού. Πλέον είναι περήφανη για το σχεδόν μηδενικό επιτόκιο για το οποίο μπορεί να δανειστεί από τις αγορές και χωρίς περιορισμούς μπορεί και χαράζει νέους δρόμους ανάπτυξης και κοινωνικής ευημερίας για τους πολίτες της, όταν για εμάς είναι ακόμα άγνωστο το πότε θα μπορούμε να σχεδιάζουμε κάτι αντίστοιχο.
Σε μία διαπραγμάτευση, για να μιλάμε για διαπραγμάτευση, πρέπει και οι δύο μεριές να μπορούν να έχουν κάποιο όφελος από το να μετακινηθούνε από τις αρχικές τους θέσεις, έτσι που να υπάρξει η γνωστή κατάσταση που και οι δύο αισθάνονται κερδισμένοι από την μετακίνηση τους. Αν όμως η μία μεριά δεν έχει να δώσει κάτι για να πάρει κάτι άλλο, δεν πρόκειται για διαπραγματεύσεις. Η ελληνική πλευρά ζητάει χρήματα για να μην χρεοκοπήσει η χώρα μας. Η άλλη πλευρά των δανειστών ζητάει μέτρα για να έχει νόημα να δοθούν χρήματα στην Ελλάδα. Ποια θα είναι αυτά τα μέτρα λογικά το αποφασίζει πάντα αυτός που δίνει τα χρήματα, εφόσον τα μέτρα είναι το αντάλλαγμα για των δανεισμό. Δεν μπορώ να καταλάβω για ποιο λόγο οι δανειστές να ζητήσουν κάτι διαφορετικό ή κάτι λιγότερο από αυτό που θεωρούν οι ίδιοι κατάλληλο. Τι έχει η ελληνική πλευρά να δώσει για να εγκαταλείψουν οι δανειστές τις θέσεις τους; Τίποτα! Ο Βαρουφάκης νόμιζε πως είχε κάτι τέτοιο στο χέρι του με το να εκβιάσει με την έξοδο μας από το Ευρώ. Απέτυχε βέβαια, γιατί είναι τρελό να πιστεύεις πως μπορείς να εκβιάσεις την Ευρώπη (κάτι που θα σήμαινε το τέλος της). Οι άλλες χώρες που μπήκαν σε μνημόνια ήξεραν πως δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτε άλλο από το να δεχτούν τις απαιτήσεις των δανειστών, στην Ελλάδα όμως των εξυπνάκιαδων παίχτηκε το παιχνίδι του αντιμνημονιακού ηρωισμού και στήθηκε η κοροϊδία των τάχα διαπραγματεύσεων. ΄Μάστορες σε αυτό το παιχνίδι είναι οι αντισυστιμικοί και εξουσιομανείς άνθρωποι των ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ που κάνουν πολιτική καθαρά και μόνο για δικούς τους σκοπούς.