Χανιά: Η πόλη που τα αυτονόητα θεωρούνται ουτοπία

Κύριε διευθυντά,
o άνθρωπος που θεωρεί την άσχημη κατάσταση που ζει δεδομένη και πιστεύει πως δεν μπορεί να την αλλάξει, δεν θα ζήσει ποτέ τη ζωή που θέλει. Η μοιρολατρία είναι ο χειρότερος σύμβουλος του ανθρώπου.
Πλησιάζουν οι δημοτικές εκλογές και αποφάσισα να σκεφτώ και να προτείνω μερικές απλές λύσεις για τα Χανιά. Στα Χανιά σίγουρα χρειάζεται να γίνουν κάποια μεγάλα έργα, αλλά για την αρχή αυτό που είναι άμεση ανάγκη, είναι να γίνουν τα Χανιά μια όμορφη και λειτουργική για όλους τους πολίτες της και τους επισκέπτες της πόλη. Απέχουν πάρα πολύ και από τα δύο. Και όμως δεν χρειάζονται τρομερές επινοήσεις ή μεγάλες επενδύσεις. Να γίνουν τα, αλλού, αυτονόητα. Αυτό φτάνει.
Αυτή τη στιγμή μόνο η παλιά πόλη είναι όμορφη, η υπόλοιπη πόλη είναι σε τραγική κατάσταση.
Τα πεζοδρόμια μέχρι πρόσφατα ήταν βρόμικα, γεμάτα με λακκούβες, τα κράσπεδα σπασμένα ή ανύπαρκτα. Μόνο τώρα τελευταία, που πλησιάζουν οι εκλογές, ο δήμαρχος άρχισε να επιδιορθώνει τα πεζοδρόμια. Αλλά παραμένουν τα περισσότερα άφτιαχτα. Ο επόμενος δήμαρχος πρέπει να επιδιορθώσει όλα τα πεζοδρόμια της πόλης, με αρχή στο κέντρο, και μετά να φροντίζει να επιδιορθώνεται κάθε καινούρια ζημιά άμεσα.
Τα οδοστρώματα στο κέντρο της πόλης είναι στη χειρότερη κατάσταση που θα μπορούσαν να είναι. Κάνουν την οδήγηση επικίνδυνη και την πόλη να φαίνεται άσχημη και παρατημένη. Χωρίς καμία καθυστέρηση πρέπει να αντικατασταθούν από καινούρια.
Οι διαγραμμίσεις στις διαβάσεις πεζών πρέπει να μένουν πάντα άσπρες και να φαίνονται, να βάφονται δηλαδή και εκτός προεκλογικής περιόδου. Πρέπει επίσης να ενημερωθούν οι οδηγοί, με διάφορους τρόπους, τι ρόλο παίζουν αυτές οι διαγραμμίσεις.
Τα πεζοδρόμια πρέπει να καθαρίζονται τακτικά και οι κάδοι σκουπιδιών να αδειάζονται τόσο συχνά όσο απαιτείται για να μην τους βλέπουμε να ξεχειλίζουν και να μαζεύονται σκουπίδια γύρω τους. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να ζούμε μέσα στα σκουπίδια και την βρομιά!
Υπάρχουν και οι μουτζούρες. Μουτζούρες παντού. Ενας εφιάλτης για την ομορφιά της πόλης μας. Οι άνθρωποι απελπίζονται και δεν βάφουν πια τα σπίτια τους, έτσι εκτός από μουτζουρωμένα είναι όλο και πιο ξεθωριασμένα και βρόμικα. Η μάστιγα των γκράφιτι, αν δεν αντιμετωπιστεί με μηδενική ανοχή, οδηγεί στην προοδευτική διάλυση κάθε αισθητικής μιας πόλης. Δύσκολο να γίνει κάτι; Αν αντί της πόλης μας μουτζουρώνονταν τα αυτοκίνητα μας ή τα μηχανάκια μας, θα βρίσκαμε πολύ γρήγορα λύσεις. Οι ίδιες αυτές λύσεις πρέπει να ισχύουν και για τις μουτζούρες στα σπίτια μας και στα μνημεία.
Περιπολίες της αστυνομίας κατά τη διάρκεια της νύχτας είναι απαραίτητες, αν δεν θέλουμε να βλέπουμε να καταστρέφεται τη νύχτα ό, τι με αγάπη, κόπο και χρήμα δημιουργήσαμε τη μέρα.
Οι ιδιοκτήτες επαγγελματικών χώρων με βιτρίνα προς τον δρόμο πρέπει να υποχρεώνονται, σε περίπτωση που το μαγαζί μένει κλειστό, να διατηρούν καθαρές τις βιτρίνες και τον εσωτερικό χώρο πίσω από αυτές.
Ιδιοκτήτες σπιτιών και διαμερισμάτων θα πρέπει να υποχρεώνονται να βάφουν τις εξωτερικές επιφάνειες των σπιτιών τους κάθε δέκα χρόνια. Ενα μέρος του κόστους θα μπορεί να αφαιρείται από τα δημοτικά τέλη.
Η Δημοτική Αγορά είναι ένα σήμα κατατεθέν της πόλης μας. Οι περισσότεροι επισκέπτες που φτάνουν στα Χανιά, πρώτα αυτήν ψάχνουν. Την βλέπουμε όμως γεμάτη μουτζούρες, με τους σοβάδες να πέφτουν και τη σκεπή να στάζει νερά. Ακούμε πως υπάρχουν χρήματα για μια ολική ανακατασκευή της. Περνούν όμως τα χρόνια και δεν γίνεται τίποτα. Γιατί δεν επισκευάζονται, με τα λεφτά που υπάρχουν, πρώτα η σκεπή και ό,τι άλλο χρειάζεται επειγόντως επισκευή; Τα μεγάλα σχέδια μπορούν να περιμένουν. Για την προστασία της Αγοράς από βανδαλισμούς πρέπει τη νύχτα να λειτουργούν κάμερες ασφαλείας. Εδώ θα είναι επίσης πολύ χρήσιμες οι νυχτερινές περιπολίες της αστυνομίας.
Δεξιά από την Αγορά είναι μια μικρή πλατεία.  Αυτή η πλατεία θα μπορούσε να αναβαθμιστεί και να χρησιμέψει ως τόπος πληροφόρησης τουριστών, και ντόπιων.
Τα υπόστεγα των στάσεων λεωφορείων στο κέντρο της πόλης είναι σε άθλια κατάσταση και θέλουν αντικατάσταση, ιδιαίτερα στη στάση μπροστά από την Αγορά, στο σημείο “μηδέν” της πόλης.
Στο κέντρο της πόλης επικρατεί κυκλοφοριακό κομφούζιο. Αυτό προκαλείται σε μεγάλο βαθμό από τα διπλοπαρκαρισμένα αυτοκίνητα. Υπάρχει πρόβλημα παρκαρίσματος στο κέντρο της πόλης. Γι’ αυτό ακούμε μεγάλα σχέδια για μεγάλα πάρκινγκ κάπου στο στάδιο ή κοντά στη Νέα Χώρα. Τα αυτοκίνητα πρέπει να φύγουν από το κέντρο λένε οι πιο προοδευτικοί.
Καλές ιδέες για το μέλλον. Αλλά τώρα τι κάνουμε; Απλά βάζουμε τάξη και εκμεταλλευόμαστε τον περιορισμένο χώρο με τον πιο ορθολογικό τρόπο και δεν πετάμε πολύτιμο χώρο, όπως γίνεται τώρα, με τα κολονάκια. Επιτρέπουμε στους μεγάλους κεντρικούς μονόδρομους, αριστερά το παρκάρισμα. Για να μην γίνει απεριόριστη κατάληψη χώρου, η στάθμευση στους κεντρικούς δρόμους θα κοστίζει ένα μικρό τίμημα, η είσπραξη θα γίνεται μέσω εφαρμογής από το κινητό, αλλά και και με εισιτήρια που κόβονται σε αυτόματα.
Στους μικρότερους, κάθετους προς τους μεγάλους, δρόμους πρέπει να επιτρέπεται το ελεύθερο παρκάρισμα και στις δύο μεριές εκεί που υπάρχει αρκετός χώρος, στη μία όπου δεν υπάρχει.
Στη δεξιά μεριά των μεγάλων κεντρικών μονόδρομων και στις δύο μεριές στους δρόμους με δύο κατευθύνσεις, πρέπει να υπάρχουν ποδηλατόδρομοι, οριοθετημένοι προς τη λωρίδα των αυτοκινήτων με εμπόδια που θα αποτρέπουν το παρκάρισμα. Ποδηλατόδρομοι πρέπει να υπάρχουν αρχικά: Στις οδούς Νεάρχου, Τζανακάκη, Σκαλίδη, Κυδωνίας, Αποκορώνου, Ελ. Βενιζέλου, Ηρώων Πολυτεχνείου, Αν. Παπανδρέου. Φυσικά πρέπει να γίνουν πρώτα μελέτες για το πώς ακριβώς θα συνδυαστούν, για αυτούς τους δρόμους, λωρίδες για αυτοκίνητα, πεζοδρόμια και ποδηλατόδρομοι με τον πιο ορθολογικό και πιο ισορροπημένο τρόπο – εφόσον υπάρχει χώρος για κολονάκια, υπάρχει και για ποδηλατόδρομους. Αργότερα μπορεί να γίνει το ίδιο στις οδούς: Μ. Μπότσαρη, Αν. Γογονή, Σελίνου και σε άλλες.
Ποδηλατόδρομοι χρειάζονται επίσης όλοι οι δρόμοι που οδηγούν έξω από την πόλη, προς τη Χαλέπα, προς το Ακρωτήρι, προς τη Σούδα, προς τον Πλατανιά. Αυτοί οι ποδηλατόδρομοι θα μπορούσαν να ενταχθούν σε μεσοπρόθεσμα σχέδια.
Αργότερα, όταν τα μεγάλα δημοτικά ή και ιδιωτικά πάρκινγκ, έξω από τις διάφορες μεριές της πόλης γίνουν πραγματικότητα, και αυτό μετά συντονισμένες προσπάθειες του Δήμου, θα μπορούσαν σε αυτά τα πάρκινγκ να ενοικιάζονται ποδήλατα, με χαμηλό αντίτιμο ανά ώρα για την αγορά τους και την συντήρηση τους, σε αυτούς που αφήνουν το αυτοκίνητο τους στο πάρκινγκ, ή και σε όποιον άλλο θέλει. Πάνω στους ποδηλατόδρομους, που ήδη θα υπάρχουν, θα πηγαίνει ο πολίτης ή και ο τουρίστας, με ασφάλεια στο κέντρο της πόλης.
Αυτή τη στιγμή δεν κυκλοφορούν πολλά ποδήλατα στα Χανιά, αλλά με τις κατάλληλες υποδομές αυτό θα άλλαζε ριζικά, έχουμε δει στις διάφορες εκδηλώσεις, όπως το Φεγγάρι στη Ρόδα, πως χιλιάδες Χανιώτες έχουν ποδήλατα και θα ήθελαν να κυκλοφορούν με αυτά, υπό την προϋπόθεση πως δεν θα κινδύνευουν. Ποδηλατόδρομοι παντού δίνουν πολιτισμό και ανθρωπιά σε μια πόλη. Αλλάζουν όλη τη ζωή των πολιτών της. Το ποδήλατο είναι καλό για την υγεία τους, για το πορτοφόλι τους, για την ψυχή τους, τα νεύρα τους, τη στάση τους απέναντι στη ζωή, και φυσικά για το περιβάλλον. Οταν θέλεις να αλλάξεις τη νοοτροπία των ανθρώπων, πρέπει να αλλάξεις τις συνθήκες στις οποίες ζουν και κινούνται.
Με παρακλήσεις και ευχολόγια δεν αλλάζεις τίποτα.
Ενα υπαίθριο πάρκινγκ βγαίνοντας από τον κόμβο Μουρνιών στον δρόμο προς την πόλη, θα έδινε στους τουρίστες που έρχονται με το αυτοκίνητο στα Χανιά τη δυνατότητα να παρκάρουν εκεί το αυτοκίνητο τους και να συνεχίσουν το ταξίδι τους για το κέντρο της πόλης με αστικά λεωφορεία, που θα περνούν από εκεί σε τακτά διαστήματα.
Έχουμε και τα δύο πάρκα. Τον Δημοτικό Κήπο και το Πάρκο Ειρήνης και Φιλίας.
Ο Κήπος θυμίζει ξεχασμένο χωράφι. Αρα χρειάζεται ωραία φυτά, λουλούδια και πιο πολλή φροντίδα.
Το Πάρκο Ειρήνης και Φιλίας μόνο πάρκο δεν είναι. Δεν το περιγράφω, οι Χανιώτες το γνωρίζουν. Εδώ πρέπει να βγουν όλα τα τσιμέντα και οι άχρηστες πισίνες, να χυθεί χώμα και να φυτευτούν επίσης φυτά και λουλούδια. Μετά χρειάζονται δύο μόνιμοι κηπουροί που θα φροντίζουν και θα φυλάσσουν τα δύο πάρκα.
Υπάρχει, ευτυχώς, και η παλιά πόλη. Το θαύμα των Χανίων. Είναι όμορφη. Απίστευτα όμορφη.
Ποιος όμως τη διατηρεί όρθια και όμορφη; Ο δήμος; Το κράτος; Οι μόνιμοι κάτοικοι;
Ασφαλώς όχι! Την κρατούν όρθια, καθαρή, ζωντανή και ωραία οι μαγαζάτορες και τα μικρά ξενοδοχεία.
Σχετικά με την παλιά πόλη θα άλλαζα λοιπόν την “φιλοσοφία” που επικρατεί τώρα από μεριάς αρχών: Πως τα καταστήματα, οι ταβέρνες, τα καφέ και τα ξενοδοχεία υπάρχουν αποκλειστικά προς όφελος των ιδιοκτητών τους, και πως πρέπει ο δήμος και η αρχαιολογία να τους παραχωρεί όσο λιγότερο χώρο γίνεται. Αν δεν υπήρχαν αυτά τα μαγαζιά και τα ξενοδοχεία, τελευταία και οι βραχυπρόθεσμες μισθώσεις, δεν θα υπήρχε πια παλιά πόλη, ένα ερείπιο θα ήταν όλη πλέον. Δεν θα έρχονταν οι τουρίστες, που, με τα λεφτά που βάζουν στην οικονομία της πόλης μας, φροντίζουν για θέσεις εργασίας και ανεβάζουν σημαντικά το βιοτικό επίπεδο όλων μας. Δεν θα είχαμε και εμείς οι ίδιοι οι Χανιώτες την παλιά μας πόλη να τη χαιρόμαστε. Θα αντιμετώπιζα λοιπόν τους μαγαζάτορες και τους ξενοδόχους ως τις πιο σημαντικές επαγγελματικές ομάδες για την πόλη μας και δεν θα τους έβαζα συνέχεια εμπόδια στις δραστηριότητές τους – απεναντίας, θα προσπαθούσα να τους βοηθήσω όπου μπορώ.
Οι αρχαιολόγοι πρέπει να καταλάβουν πως μια παλιά πόλη που δεν γίνεται μέρος της τρέχουσας ζωής, με τον καιρό παραιτείται και καταρρέει, ιδιαίτερα σε μια φτωχιά χώρα όπως την Ελλάδα, που το κράτος δεν έχει τους πόρους να την συντηρεί.
Η κοινή ζωή στα ηλιόλουστα Χανιά μας, αλλά και γενικά στην Ελλάδα, λαμβάνει χώρα έξω, γι’ αυτό έρχονται οι τουρίστες, αλλά και εμείς οι ίδιοι δεν θέλουμε να μας μαντρώσουν σε κλειστούς χώρους. Οι εξωτερικοί δημόσιοι χώροι είναι μια ευλογία για τον τόπο μας, εκεί χαιρόμαστε τη  ζωή, με αυτούς βγάζουμε τα προς το ζην και δεν είναι σε καμία περίπτωση μόνο χώροι διέλευσης πεζών!!
Τα Χανιά πρέπει να είναι μια πόλη για όλους τους κατοίκους της. Δηλαδή μια πόλη στην οποία μπορούν να ζουν και να κυκλοφορούν ισότιμα και οι άνθρωποι με αναπηρίες.
Είδαμε τον σκηνοθέτη Θοδωρή Παπαδουλάκη να παρουσιάζει με έντονα συναισθηματικό τρόπο πως δεν είναι δυνατό να κινηθεί ένας άνθρωπος με αναπηρικό καροτσάκι στα πεζοδρόμια της πόλης μας. Οι Χανιώτες που είδαν την ταινία, σωστά ένιωσαν οργισμένοι αλλά δυστυχώς η αγανάκτηση τους εξαντλήθηκε σε έναν πρόσκαιρο θυμό.
Αν πραγματικά θέλουμε μια φιλική προς τους ανάπηρους συνανθρώπους μας πόλη, πρέπει να κάνουμε ό, τι είναι απαραίτητο για να την αποκτήσουμε. Και πρέπει να αρχίσουμε με αυτό αμέσως! Οι πράξεις αλλάζουν τον κόσμο, και όχι τα κροκοδείλια δάκρυα και τα μεγάλα λόγια.
Οι ανάπηροι συνάνθρωποί μας μπορούν να κινηθούν ελεύθερα και χωρίς να κινδυνεύουν, μόνο αν υπάρχουν ελεύθερα από εμπόδια πεζοδρόμια και αν οι οδηγοί τηρούν τους κανόνες οδήγησης. Στα Χανιά πολλοί οδηγοί δεν ξέρουν πότε και πού ο πεζός έχει προτεραιότητα και έτσι ο νέος και δυνατός τη γλυτώνει συχνά μόνο τρέχοντας, ο γέρος δεν τη γλυτώνει πάντα, και ο άνθρωπος με αναπηρία δεν μπορεί να κυκλοφορήσει μόνος: Ενας τυφλός που θα προσπαθούσε να κινηθεί μόνος του στα Χανιά, δεν θα έφτανε ζωντανός το τέλος της μέρας.
Σε άλλες πόλεις της Ευρώπης, ο ίδιος τυφλός θα μπορούσε να κινείται χωρίς φόβο. Γιατί όμως; Διότι σε άλλες, πιο πολιτισμένες, χώρες επιβάλλονται οι νόμοι! Οι νόμοι δεν τηρούνται, σε μεγάλο βαθμό, αν δεν υπάρχει φόβος απέναντι στις κυρώσεις του νόμου – αυτό ισχύει και θα ισχύει παντού και πάντα σε όλον το κόσμο.
Ολες οι προτάσεις για μια όμορφη και φιλική προς τους ανθρώπους της πόλη είναι εντελώς άχρηστες αν δεν εξασφαλιστεί πρώτα η συνεργασία της αστυνομίας. Δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί πως δεν μπορεί να υπάρξει αποτελεσματική αστυνόμευση σε μια πόλη με 3-4 κεντρικούς δρόμους μικρού μήκους.
Φυσικά παίζει και η οδική παιδεία σημαντικό ρόλο. Οι μαθητές πρέπει, στο σχολείο, να εκπαιδεύονται σχετικά με την οδική συμπεριφορά, αλλά και σε τοπικά κανάλια μπορούν να γίνονται εκπομπές που να ενημερώνουν ενηλίκους για τη σωστή οδήγηση.
Εμπόδια για τους ανάπηρους είναι κυρίως, στα πεζοδρόμια παρκαρισμένα αυτοκίνητα, πάνω στα πεζοδρόμια φυτεμένα δέντρα, κολόνες της ΔΕΗ. Σε αντίθεση με αυτό που λανθασμένα πιστεύουν πολλοί, τα τραπεζοκαθίσματα δεν αποτελούν σημαντικό εμπόδιο.
Το παρκάρισμα πάνω στα πεζοδρόμια πρέπει να έχει ένα τέλος, γι’ αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί με μηδενική ανοχή. Δέντρα και κολόνες πρέπει να βγουν από εκεί που εμποδίζουν τους ανάπηρους και να μεταφερθούν αλλού.
Εξω από το κέντρο μπορούν να γίνουν ωραία, ανθρώπινα, έργα.
Θα ήταν πάρα πολύ όμορφο να συνδεθεί η Νέα Χώρα παραλιακά με τις παραλίες των Αγίων Αποστόλων. Αυτό να γίνει με πεζόδρομο που θα είναι ταυτόχρονα και ποδηλατόδρομος. Αλλά χωρίς τσιμέντα! Δεν χρειάζεται να “τραυματίσουμε” και εδώ τη φύση! Ενα φαρδύ, καθαρισμένο μονοπάτι με συμπιεσμένη γη, είναι η κατάλληλη λύση. Η γύρω περιοχή πρέπει να καθαριστεί και μπορούν να φυτευτούν δέντρα και διάφορα φυτά, που θα οριοθετούν το μονοπάτι.
Το Στρατόπεδο Μαρκοπούλου, δεν μπορεί να γίνει τίποτε άλλο από ένα μεγάλο φυσικό πάρκο, που θα είναι άλλο ένα αξιοθέατο της πόλης μας, άλλο ένα σήμα κατατεθέν. Οι τουρίστες θα πληρώνουν είσοδο, για τους Χανιώτες θα είναι δωρεάν. Εχουμε αρκετά δημόσια κτήρια που δεν είναι σε χρήση, αυτά πρέπει να εκμεταλλευτούμε για να στεγάσουμε όποιες δημόσιες υπηρεσίες, ή ιδρύματα ψάχνουν στέγη.
Αν αρχίσουμε να ρίχνουμε τσιμέντα στο Στρατόπεδο Μαρκοπούλου, θα πρόκειται για ένα δώρο άδωρο, για ένα όνειρο πνιγμένο στα μπετά.
Ο Δημοτικός Κήπος, το Πάρκο Ειρήνης και Φιλίας, η Πλατεία 1866, το πάρκο στους Αγίους Αποστόλους, το Στρατόπεδο Μαρκοπούλου πρέπει να είναι οι πνεύμονες της πόλης μας.
Η πόλη να γίνει όσο το δυνατό πιο πράσινη και λουλουδάτη – με πραγματικά λουλούδια και όχι  ζωγραφισμένα. Λουλούδια και στην παλιά πόλη. Να πάρει χρώμα και ανάσα η ζωή μας.
Λύσεις ζητούνται και για πολλά άλλα θέματα. Ιδιαίτερα και για τα πολλά δημόσια κτήρια που καταρρέουν. Με πρώτη προτεραιότητα τα Νεώρια. Με καλή θέληση και με  οδηγό τον κοινό νου βρίσκονται λύσεις για όλα.
Γενικά ισχύει: Οι απλές λύσεις είναι οι καλύτερες λύσεις.

Γιώργος Κιαγιάς