Χανιά και ΑΒΕΑ: Μία κοινή πορεία

Τον Αύγουστο του 2018 η ΑΒΕΑ έλαβε από την Ευρωπαϊκή Χημική Εταιρεία το βραβείο Ιστορικού Ορόσημου για τη συνεισφορά της στη χημεία και την πολιτιστική κληρονομιά των Χανίων.
Το 2019 η ΑΒΕΑ συμπληρώνει 130 χρόνια από την ίδρυσή της και αυτό από μόνο του είναι εξαιρετικό αφού στην Ελλάδα οι επιχειρήσεις δεν χαρακτηρίζονται από μακροβιότητα.
Mε την ευκαιρία του διπλού εορτασμού, η Συνεταιριστική Τράπεζα Χανίων δημιούργησε ένα λεύκωμα με την συμμετοχή μιας χανιώτικης “dream team”. Τα κείμενα έγραψε ο Χάρης Ξηρουχάκης, τον συντονισμό της έκδοσης έκανε ο Κυριάκος Ναξάκης, το εξώφυλλο δημιούργησε ο Γήσης Παπαγεωργίου, η Φωτεινή Πίπη επιμελήθηκε τα κείμενα και την μετάφραση και τον σχεδιασμό της έκδοσης ο Στέλιος Σπανουδάκης, με εκτύπωση από την Κασιμάτης Α.Ε.
Ο πρόεδρος της Τράπεζας Μιχάλης Μαρακάκης στην πρόλογο δεσμεύεται για την περαιτέρω ανάδειξή της ΑΒΕΑ σε επιχειρηματικό και κοινωνικό πυλώνα, ενώ οι επικεφαλής της Eu ChemS επισημαίνουν την σημαντικότητα της βράβευσης για πρώτη φορά εταιρείας που λειτουργεί στην περιφέρεια της Ευρώπης! Η αποτύπωση των γεγονότων που οδήγησαν στην δημιουργία της «ταξιδεύουν» τον αναγνώστη στα κοσμοπολίτικα Χανιά –ή Piccola Venezia- στα τέλη του 19ου αιώνα, την πολυπολιτισμική κοινωνία τους  και την βασίλισσα των καλλιεργειών την ελιά!
Η εξαιρετική πένα του Χάρη Ξηρουχάκη καταγράφει την εποχή που η Κρήτη παλεύει για την ένωσή της με την Ελλάδα και τους απέραντους ελαιώνες που το 1889 αποτέλεσαν το εφαλτήριο για την «…οικοδόμηση καταστήματος ελαιολάδου έξωθι της πόλεως των Χανίων» από τον Lules Deiss fils.  Το 1896 οι Μεγάλες Δυνάμεις φτάνουν στα Χανιά  με αποτέλεσμα η Μπέλ Επόκ της Ευρώπης να μεταφερθεί στα Χανιά ενώ: «…η εποχή της Μαντάμ Ορτάνς και των ερώτων της είχε αρχίσει».
Η ανάπτυξη της ΑΒΕΑ όπως αναφέρεται ήταν η αιτία κατεδάφισης τμήματος των τειχών, ενώ την ίδια εποχή η πολιτική ιδιοφυία του Βενιζέλου ανατέλλει με κατάληξη το 1913 να αναρτηθεί στον ιστό του Φιρκά η ελληνική σημαία. Η εταιρεία μεγαλώνει και γύρω της αναπτύσσεται ένας νέος οικισμός από τους εργαζόμενους της. Η Νέα Χώρα! Το 1916 οι Χανιώτες επιχειρηματίες Κωνσταντίνος Μανουσάκης, Πέτρος Μαρκαντωνάκης και Κυριάκος Ναξάκης  αγοράζουν τις μετοχές της εταιρείας που απασχολούσε περίπου 100 άτομα μόνιμα και άλλα τόσα εποχικά. Η επέλαση των Γερμανών το 1941 ισοπεδώνει τα κτίρια και σταματά την λειτουργία της. Μεταπολεμικά η ιδιοκτησία των μετοχών αλλάζει, ενώ οι αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες  (σε ευρωπαϊκό επίπεδο) δημιουργούν προβλήματα. Σταδιακά η οικονομική κυριαρχία της ελαιοκαλλιέργειας υποχωρεί, με τον τουρισμό να εξελίσσεται σε προτεραιότητα, και το εργοστάσιο της  Νέας Χώρας να πιέζεται ασφυκτικά από τον οικιστικό ιστό….
Το εξαιρετικά επιμελημένο λεύκωμα της ΑΒΕΑ θα μπορούσε να αποτελέσει την βάση μαθήματος ιστορίας για τους Χανιώτες μαθητές, να οδηγήσει στην δημιουργία ενός μουσείου για την επιχειρηματικότητα του νομού, να γίνει εφαλτήριο για την έρευνα της διαχρονικά πολυπολιτισμικής κοινωνίας της πόλης μας,  ψηφιακός «ξεναγός» των επισκεπτών αφού η πληθώρα σημαντικών ιστορικού ενδιαφέροντος σημείων παραμένει αναξιοποίητη. Οι προαναφερθείσες δραστηριότητες ανήκουν στον τομέα της Δημιουργικής Οικονομίας (Creative Economy), χρηματοδοτούνται δε σε μεγάλο εύρος από το πρόγραμμα Creative Europe (https://ec.europa.eu/programmes/creative-europe/calls_en).