έντεχνα εγχειρήματα με απτή καταγραφή
ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ
μνήμη Αναστασίας Καλπάκη
Νίκου Γεωργουλάκη
…Να μη φανερώνω τις αδυναμίες μου και τις αηδίες
Μου στον κόσμο. Εμπρός. Η πορεία, το φορτίο. Ή
έρημος, οργή και πλήξη. Σε ποιον να πουληθώ;
Ποιο θηρίο να λατρέψω; Ποια ιερή εικόνα καταπατιέται;
Ποιες καρδιές να συντρίψω; Ποια ψέματα ν ασπαστώ;
Σε ποιο αίμα να τσαλαβουτήσω;
Καλύτερα να μην μπλέξεις με την εξουσία.
Η αχαΐρευτη ζωή, η τέλεια αποκτήνωση-με λιπόσαρκο
χέρι να σηκώνω το καπάκι της κάσας,
να κάτσω, να πάω απ ασφυξία.
Ούτε γεράματα έτσι, ούτε κίνδυνοι: δεν είναι ο τρόμος Γάλλος…
De profundis.Domine. Τι ζώο είμαι…
Άρθουρ Ρεμπώ, από το «μια εποχή στην Κόλαση»
ΒΑΘΥΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ DE PROFUNDIS
Οι συγκλονιστικοί αυτοί στίχοι του μεγάλου ποιητή, εμπλεκόμενου σε πολεμικά…, με βρίσκουν να περνώ όλα τα κόσκινα της εσωτερικής κνησάρας και στο τέλος να δηλώνω χωρίς περιστροφές. Η πνευματική και σωματική μου υγεία θα πρεπε να με βρει (το λέω αλληγορικά και συμπορευτικά ως προς τον Ρεμπώ) να μπαίνω στην κάσα και να ζητώ να με χώσουν σε ένα λάκκο λιγότερο των δυο επί ένα…εδώ και 33 χρόνια, όταν διέβλεπα τη μετάβαση σε έναν άλλο κόσμο τον κόσμο της ψηφιακής κυριαρχίας. Ήταν η σημαδιακή χρονιά το 1989 σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και σε προσωπικό, όταν δημιούργησα το «Χώρο» τέχνης, μ’ ότι αυτό συνεπάγεται, στη ζωή μου.
De profundis. Που πας στη ζωή χωρίς να οδηγείς αυτοκίνητο, πλαστικές κάρτες, κινητό, Τι ΖΩΟ ΕΙΜΑΙ; Κι όμως, έχω το χούι να διαβάζω και να συνδέομαι με τους μεγάλους καθημερινά. Αριστοτέλης, Μπόρχες, Ρεμπώ… Πόσο ντεμοντέ είμαι σε αυτό τον κόσμο που κυριαρχεί το Junk food, εγώ που έμαθα από παιδί στο χωριό (2) να θερίζω, να αλωνίζω, να φυτεύω , να ξεχωρίζω, για να φάω τα άγρια χόρτα, να τρώγω τα φρούτα πάνω στο δέντρο, απίδια, σύκα, να μην πετώ τις φυτρωμένες πατάτες αλλά να τις φυτεύω, να πίνω γάλα αμέσως μετά το άρμεγμα, βοσκαρούδι, βοηθός τυροκόμου, χοιροτρόφος, και τώρα στα 70 μου, στα πρώιμα γεράματα, μπάσταρδος αστός να φιλοσοφώ και να παράγω Τέχνη σε ένα χώρο που μου τον κληροδότησε ο πατέρας μου για να γίνει… μαγαζί και εγώ λέει… θέλησα να τον κάνω «ναό» της Τέχνης…, μικρό φιλόξενο, αταξινόμητο, γεμάτο βιβλία (3) και όνειρα. Ο εσω τρόμος είναι Έλληνας και δη Κρητικός σ ένα ακρωτήρι δίπλα στον κόλπο της Σούδας. Άραγε τι ζώο είμαι, αφού άφησα το κάλος το Μινωικό, το αρχαιοελληνικό η ακόμα και το Πιθάρι του κυνικού, για να μαι …προφυλαγμένος λέει, στη σκιά των πυραύλων. Τι αχαΐρευτη ζωή…
ΣΚΟΥΠΙΔΟΦΑΓΗΤΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ Η ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ Γ. ΜΑΤΣΑΜΑΚΗ
…οσοι λεγουσι περι αισθήσεως, ατοπωτατον τι ποιούσιν…
«ένα άλλο σφάλμα που κάνουν (ο Δημόκριτος και οι περισσότεροι φυσικοί φιλόσοφοι) είναι ότι ταυτίζουν τα αισθητά που είναι κοινά σε όλες τις αισθήσεις με μια μόνο αίσθηση (αφή)Το μέγεθος και το σχήμα, το τραχύ και το λείο, το αιχμηρό και το αμβλύ, στα στερεά αντικείμενα είναι κοινά, αν όχι σε όλες τις αισθήσεις, σίγουρα στην όρaση και την αφή. Να γιατί οι αισθήσεις μπορεί να σφάλουν σε ότι αφόρα τα κοινά αισθητά, αλλά δεν μπορούν να σφάλουν σε ότι αφορά;a τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, όπως είναι το χρώμα για την όραση και οι ήχοι για την ακοή …»
Αριστοτέλης «περί Αισθήσεως και Αισθητών» (4)
Και όμως μπορούν να σφάλουν σε ότι αφορά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους όσον αφορά την αίσθηση της νοητικής πρότασης στη φωτογραφική εικόνα, όταν με μαεστρία ξεγελά την όραση, εκείνη που σχηματίζει προκάτ εικόνες τυποποιημένες και ιδιαιτέρως εύπεπτες στην όραση. Αυτό διαπιστώνουμε στην εικονική πραγματικότητα που επιχειρεί όντας ευαισθητοποιημένη η εικαστική καλλιτέχνης (και όχι απλά φωτογράφος) Γεωργία Ματσαμάκη και μας παρουσιάζει στον ιστορικό χώρο (5) την αίθουσα “South Space for Photography”, Ηρώων Πολυτεχνείου 7 που διευθύνει ο Γιώργος Αναστασάκης. Η διμερής παρουσίαση των μικρών αλλά πυκνών σε νοήματα και υπεκ-φυγες από την απτή νοσηρή πραγματικότητα που ζούμε, σε ταξιδεύει σ ένα μεταονειρικό πλαίσιο της πραγματικότητας όπου η ρεαλιστική πρόταση χάρις στην ευφυή «σκηνοθεσία» της δημιουργού, γίνεται ένα μείγμα ποιητικού-κριτικού-κοινωνικού ΡΕΑΛΙΣΜΟΥ και εν τέλει σαν μαγική εικόνα ενός υπερρεαλισμού, που στιγμιαία σ ενα μεγαλύτερο χρονικό διάστημα , σε παγιδεύει οπτικά με τη μετάπλαση των απλών υλικών της καθημερινότητας, σε οπτική ποίηση, γεμάτη σημάνσεις στα όρια μιας μεταφυσικής αίσθησης, όπου η ψευδαίσθηση μεγαλουργεί και για να χρησιμοποιήσω το βασικό μου μότο παρμένο πάλι από τον Αριστοτέλη «Η τέχνη ψεύδεται ως δει» και ναι, η Ματσαμάκη κάνει σεμνά χωρίς ντόρο Τέχνη Υψηλού επιπέδου. Ιδιαίτερα θα σταθώ ως ανάγκη στην παγκόσμια ανησυχία μας για τη οικολογική εκείνη στάση που δείχνει τον αποτρόπαιο πόλεμο-κάθε λογής- που γίνεται με επίκεντρο τις μεταλλαγμένες τροφές και το junk food. Στο κείμενο που συνοδεύει φωτογραφίες της Ματσαμάκη στο New Food (2017), είναι τόσο συγκλονιστικό, που με προδιαθέτει να κάνω μια συζήτηση μαζί της. Προς το παρόν, κλείνω με το καταληκτήριο ερώτημα του κειμένου…
…Εις το όνομα του καταναλωτισμού και της απληστίας των πωλήσεων, ολοένα και πιο περίεργοι συνδυασμοί γεύσεων (που παρουσιάζονται ως πρωτότυποι και μοναδικοί) μπαίνουν στα ράφια της αγοράς. Πόσο όμως πραγματικά έχουμε συνείδηση αυτής της πολυτέλειας της υπερπροσφοράς αγαθών, και πόσο πραγματικά εκτιμούμε και κυρίως , έχουμε ανάγκη αυτά που φτάνουν στο πιάτο μας;…
ΤΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΜΑ ΤΟΥ ΠΛΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΤΗ
Η νύχτα τούτο το άλλο ένδυμα του χρόνου/η κάθαρση κι η λησμονιά/ το πρώτο μισοσκόταδο…/το φευγαλέο ξημέρωμα και, καθώς ξημερώνει/η αγωνία του Έλληνα/Τι υφάδι είναι τούτο/πλεγμένο από είναι, από θα είναι και από ήταν;
Στίχοι από το ποίημα του Χ.Λ.Μπόρχες «Ηράκλειτος» (6 )
Από τις 6/4-16/4 ζήσαμε τις νύχτες στο μικρό εικαστικό «Χώρο Τέχνης Χανίων» ένα διαφορετικό εργαστήρι ευαισθητοποίησης από τη χρήση του τυχαίου μαυρόασπρου αποτυπώματος, έως την αναγλυφική ενσωμάτωση λιωμένων πλαστικών παιχνιδιών σε μικροκλίμακα. Δράστης, η αφεντιά μου και συνένοχοι 9 «σπουδαστές» που τους αναφέρω αφού ήρθαν σε επαφή με διοξίνες μόνο και μόνο για να ευαισθητοποιήσουμε τον κόσμο για την υπερχρήση των πλαστικοειδών υποπροϊόντων του θανατηφόρου πετρελαίου, που ήταν , είναι και θα είναι…1)Βεργεράκης Λευτέρης,2) Θεοφάνους Ελένη, 3)Κολλάρου Ζωή, 4) Μαυροματάκη Σταυρούλα, 5) Παπαγιανάκη Κατερίνα, 6) Πατεράκη Κατερίνα, 7) Πυροβολάκη Γεωργία,8) Τάκη Λένα, και 9) Χαρχαλάκη Γεωργία. Ας ελπίσουμε ότι συνέβαλαν στην αγωνία του Έλληνα για τον ΑΛΛΟ θάνατο.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1) Arthur Rimbaud «Μια εποχή στην κόλαση» μεταφρ. Νίκος Σπανιας εκδ. «γνώση» ως γνωστόν, ο Ρεμπώ ήταν έμπορος όπλων
2) Το χωριό μου που ζούσα κάθε καλοκαίρι στα παιδικά –εφηβικά μου χρόνια είναι ο Σεληνιωτικος γύρος του οροπεδίου του Ομαλού
3) Αναφέρομαι στο «Χώρος Τέχνης Χανίων» και το πλουραλιστικό του τριετές πρόγραμμα που υλοποιείται και περιλαμβάνει βιβλία, οικολογία, Τέχνη
4) Αριστοτέλης «περί Αισθήσεων και αισθητών, περί ζώων πορείας» μεταφρ. Μαρία Παναγιωτου, Νίκος Νικολτσης εκδ.DEAGOSTINI
5) Είναι ο χώρος που τη δεκαετία του ’90 η αρχιτέκτων-πολιτιστική παράγων Αναστασία Γεωργουλάκη-Καλπάκη παρήγαγε και έδειχνε Τέχνη. Αιωνία η μνήμη της και του σύζυγοι της, συμμαθητή μου στο δημοτικό, Νίκο Γεωργουλάκη.
6) Από τη συλλογή Χ.Λ.Μπορχες «ποιήματα» εισαγωγή, μετάφραση Δημήτρης Καλοκύρης εκδ. Πατάκη.
