«Είμαστε τυχεροί που ζούμε σήμερα… πολλοί άλλοι που ήταν δίπλα μας στα ορύγματα, στις αντεπιθέσεις δεν τα κατάφεραν», λένε ο Γεράσιμος Σφακιωτάκης από τα Τοπόλια Κισσάμου και ο Αντώνης Μανιατάκης από το Ψαθογιάννου Πλατανιά. Εικοσάχρονοι στρατιώτες της ΕΛΔΥΚ που βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή του 1ου και του 2ου Αττίλα.
Ενταγμένοι στον 4ο λόχο της ΕΛΔΥΚ έζησαν όλα τα γεγονότα της υπεράσπισης του στρατοπέδου της, την επίθεση στο Κιόνελι, της υποχώρησης. Γεγονότα που τους ζητήσαμε να αφηγηθούν στα “Χ.ν.”. Οι δύο Χανιώτες παρουσιάστηκαν τον Αύγουστο του 1973 στην Καλαμάτα, και στις 13 Ιουλίου του 1974 μπήκαν στο αρματαγωγό “Λέσβος” για να μετακινηθούν για την Κύπρο.
«Έξι μέρες κάναμε να φτάσουμε Αμμόχωστο από την Κόρινθο. Γιατί; Πηγαίναμε μπρος- πίσω λόγω του πραξικοπήματος (της Χούντας στην Κύπρο στις 15 Ιουλίου). Εμείς δεν ξέραμε τίποτα, την τρίτη ημέρα κάποιοι άκουσαν στο ράδιο ότι είχε γίνει πραξικόπημα. Φτάσαμε Αμμόχωστο μας βάζουν σε ΡΕΟ φορτηγά, πήγαμε στο στρατόπεδο, κάναμε αναφορά, μας έδωσαν όπλα και μπήκαμε στα ορύγματα» διηγείται ο κ. Σφακιωτάκης.
Ο 4ος λόχος στον οποίο εντάχθηκε τοποθετήθηκε κοντά στο εκκλησάκι του Αγ. Γεωργίου μέσα στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ. Εκεί τους βρήκε η έναρξη της εισβολής. «Στις 5 το πρωί πέφτουν οι πρώτες βόμβες από τα τουρκικά αεροπλάνα στο διοικητήριο, στον Λόχο Βαρέων Όπλων, στα Μαγειρεία, στην εκκλησία δίπλα μας. Γύρω στις 10-11 κάνουμε επίθεση στην ΤΟΥΡΚΔΥΚ στο διπλανό στρατόπεδο των Τούρκων. Φτάσαμε μέχρι τα σύρματα και υποχώρησαν οι Τούρκοι. Κατά τις 3 τα ξημερώματα γυρίσαμε πίσω στη θέση μας. Αν φοβόμουν; Τι να φοβηθώ, ήμουν 20 χρόνων! Όλοι είχαμε άγνοια φόβου, καλαμπούρι κάναμε μεταξύ μας πριν ξεκινήσει η μάχη» σημειώνει και συμπληρώνει «το ηθικό μας ήταν ακμαιότατο. Αυτό που μας στεναχωρούσε ήταν ότι μας έλεγαν ότι “σήμερα θα έλθουν τα δικά μας αεροπλάνα”, “αύριο θα έλθουν..”.
Οι Τούρκοι είχαν αεροπορία, άρματα, τα πάντα και εμείς τον ατομικό μας οπλισμό!» Στον 4ο λόχο και ο Αντώνης Μανιατάκης. «Φόβος υπάρχει μέχρι να πέσει η πρώτη ντουφεκιά! Μετά δεν καταλαβαίνεις τίποτα» είναι τα λόγια του και θυμάται την επίθεση της ΕΛΔΥΚ για να καταλάβει το τουρκοκυπριακό χωριό Κιόνελη κατά τον πρώτο Αττίλα. «Είχαν κάτι παλιά άρματα Τ34 οι Κύπριοι και εμείς από πίσω μπήκαμε στον κάμπο. Να πέφτουν οι σφαίρες βροχή, φτάσαμε μέχρι τα όρια του χωριού, παρότι από τα άρματα, άλλα είχαν μείνει, άλλα διέλυσαν, γιατί ήταν παλιά του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου» σημειώνει και συνεχίζει ο κ. Σφακιωτάκης «η διμοιρία η δική μας έφτασε στο σύρμα του Κιόνελι». Ωστόσο το χωριό δεν καταλήφθηκε. «Ήταν καλά οργανωμένοι οι Τούρκοι, είχαν αντιαρματική τάφρο και έριχναν διασταυρωμένα πυρά. Οπισθοχωρήσαμε γιατί αν μέναμε το πρωί εκεί θα μας εξόντωνε η αεροπορία» συμπληρώνει ο κ. Μανιατάκης.
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΑΤΤΙΛΑΣ
Στις 14 Αυγούστου μετά την κατάρρευση των συνομιλιών ξεκινάει ο 2ος Αττίλας με την επίθεση των Τούρκων σε όλα τα μέτωπα. «Να βλέπεις τη “Ναπάλμ” να έρχεται και να λες “παναγιά μου πάνω μου έρχεται” και να πέφτει λίγο πιο κάτω. Αυτό που θυμάμαι έντονα ήταν οι φωτιές παντού, γιατί από τις εκρήξεις καίγονταν τα ξερόχορτα, ο μαύρος καπνός έπνιγε τα πάντα και τη νύχτα τα τροχιοδεικτικά βλήματα ήταν σαν τα κάρβουνα στη φωτιά» λέει ο Α. Μανιατάκης. Η ΕΛΔΥΚ έδωσε σκληρή μάχη για δύο μέρες και στις 16 Αυγούστου βρέθηκε μπροστά στον κίνδυνο της περικύκλωσης γύρω από το στρατόπεδο της.
«Ήμουν στο ίδιο όρυγμα με τον πολυβολητή Νίκο Νακόπουλο που κάποια στιγμή έπαθε “σοκ”, κατέρρευσε. Πήρα το 30αρι πολυβόλο και άρχισα να ρίχνω εγώ. Είχε κοκκινίσει η κάνη» λέει ο Α. Μανιατάκης. «Γύρω στις 10 το πρωί δόθηκε εντολή να οπισθοχωρήσουμε γιατί είχαν “σπάσει” οι κυπριακές γραμμές και κινδυνεύαμε να μας περικυκλώσουν. Είχαμε ένα παλικάρι λοχαγό, έναν Κύπριο τον Λούη Ιωαννίδη – ο θεός να τον συγχωρέσει – σε αυτόν χρωστάμε τη ζωή μας και έστειλε ένα φαντάρο να μας ενημερώσει, γιατί δεν υπήρχαν επικοινωνίες, ασύρματοι τίποτα.
“Παιδιά φεύγουμε” μας είπε και όσοι το ακούσαμε φύγαμε, υποχωρήσαμε» θυμάται ο Γ. Σφακιωτάκης, ενώ ο Α. Μανιατάκης προσθέτει «ήμασταν δύο άτομα σε κάθε όρυγμα. Άφησα το 30αρι, πήρα το FN και έφυγα. Όσοι δεν το άκουσαν και έμειναν εκεί σκοτώθηκαν. Τρεις μέρες στον 2ο Αττίλα χωρίς φαγητό, χωρίς νερό. Είχα κάνει ένα φραπέ με λίγο νερό και τον έπινα τρεις ημέρες! Όταν οπισθοχωρήσαμε από τις θέσεις μας δεν άντεχα. Πήγα σε ένα βυτίο με νερό να πιω λίγο και να βρέξω το πρόσωπο μου παρόλο που έπεφταν γύρω μας οι σφαίρες συνεχώς… Τις μεγαλύτερες απώλειες τις είχαμε την ώρα της υποχώρησης. Όσοι έμειναν δεν πρόλαβαν να φύγουν, τους θέρισαν με τα τανκς… Ο πόλεμος είναι άσχημο πράγμα, ένας αγώνας που δεν έχεις άλλες επιλογές. Να σκοτώσεις και να μη σκοτωθείς…». Λίγο μετά την υποχώρηση της ΕΛΔΥΚ από το στρατόπεδο έγινε εκεχειρία. «Αν αντέχατε λίγο ακόμη, θα γλίτωνε το στρατόπεδο;» είναι η ερώτηση μας. «Δεν υπήρχε περίπτωση άλλης αντοχής, έπρεπε να είχαμε φύγει από την προηγούμενη νύχτα για να μη χάσουμε 85 άτομα μέσα στο στρατόπεδο. Από τη στιγμή που είχαν “σπάσει” οι άλλες γραμμές δεν μπορούσαμε να κρατήσουμε» λένε οι παλιοί πολεμιστές.
ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΑΝ
Τους ζητάμε να θυμηθούν τους συμπολεμιστές τους που δεν τα κατάφεραν. «Ήταν ένα παιδί, Μάριος Βολακάκης, από τη Σούδα. Σκοτώθηκε δίπλα μου. Ήταν πάλι ένας άλλος, δεν θυμάμαι όνομα, που είχε τραυματιστεί στο πόδι. Δεν μπορούσα να πάω στο όρυγμα του γιατί έπεφταν βροχή οι σφαίρες. Έβγαλα το κορδόνι από το άρβυλο μου, το τύλιξα σε μια πέτρα και του το πέταξα για να δέσει το πόδι του να μη χάνει αίμα. Γλίτωσε αυτός. Θυμάμαι τον Παύλο Παυλούδη που χτυπήθηκε δίπλα μου στην επίθεση στο Κιόνελι. Ούτε που κατάλαβε τι τον βρήκε…» αναφέρει ο Αντώνης. Ο Σήφης Καπασάκης στην ΕΛΔΥΚ και αυτός, στους όλμους θυμάται τον Γιώργο Ρούση.
«Ήταν ο αρχηγός στοιχείου δίπλα μας και ξαφνικά κάνει ένα “ωχ” και πέφτει κάτω! Τον είχε βρει μια αδέσποτη σφαίρα». Ο κ. Καπασάκης επισημαίνει πως ο 4ος λόχος, ο λόχος διοικήσεως και το μηχανικό που ήταν στον λόχο διοικήσεως του συντάγματος έφεραν όλο το βάρος της τουρκικής επίθεσης. «Ειδικός δεν είμαι, αλλά ο λόχος διοίκησης δεν έπρεπε να ήταν στο σημείο που είχε ταχθεί. Επίσης ούτε σύμπτυξη δυνάμεων γίνεται μέρα μεσημέρι! Εμείς στους όλμους ρίχναμε για να καλύψουμε τους λόχους που ήταν μέσα στην ΕΛΔΥΚ αλλά πώς να τα καταφέρουν όταν οι Τούρκοι είχαν αεροπορία, τανκς τα πάντα;» είναι τα λόγια του. Οι συνομιλητές μας έχουν να πουν τα χειρότερα λόγια για τους άνδρες του ΟΗΕ και τον ρόλο τους τόσο στις μάχες όσο και στην εκεχειρία, πιστεύουν πως οι Τούρκοι είχαν το πάνω χέρι όχι μόνο λόγω του οπλισμού, αλλά επειδή είχαν τη στήριξη Αμερικάνων και Άγγλων.
