» Ερευνητής στο Tμήμα Βυζαντινών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Κολωνίας
Με ερευνητική δουλειά σε θέματα του Βυζαντίου ο Χρήστος Μαλατράς ο οποίος μεγάλωσε στα Χανιά, ζει στη Γερμανία και εργάζεται στο Πανεπιστήμιο της Κολωνίας.
Ο Χρήστος Μαλατράς είναι υπότροφος του Alexander von Humboldt Foundation στο τμήμα Βυζαντινών Σπουδών και Νεοελληνικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο της Κολωνίας για ερευνητικό πρόγραμμα. Επίσης, είναι στους διαχειριστές της διαδικτυακής βάσης ΤΑΚΤΙΚΟΝ για την προσωπογραφία και τη διοικητική δομή των βυζαντινών θεμάτων.
Στην ερευνητική του δουλειά είναι η μελέτη αδημοσίευτου Βυζαντινού σφραγιστικού υλικού.
Ο ίδιος έχει σειρά δημοσιεύσεων μεταξύ των οποίων και μονογραφίας σχετικά με το Βυζάντιο.
Επίσης έχει δώσει σειρά διαλέξεων.
Ερευνα σε δύο τομείς
Για το τι τον προσέλκυσε στις βυζαντινές σπουδές σημειώνει:
«Από μικρός μου άρεσε η ιστορία και είχα μεγάλη περιέργεια να μαθαίνω καινούργια πράγματα. Θυμάμαι άλλωστε ότι οι γνώσεις του σχολικού βιβλίου στο Γυμνάσιο και το Λύκειο δεν επαρκούσαν για την περιέργειά μου, οπότε αναζητούσα περισσότερες πληροφορίες σε εγκυκλοπαίδειες και άλλα βιβλία. Στο Πανεπιστήμιο πλέον κατάλαβα ότι δεν θα ήθελα επαγγελματικά απλά να τελειώσω και να πάω να διδάξω σε ένα σχολείο, αλλά αν είναι δυνατόν, ως επιτήδευμα, να συνεχίσω να μαθαίνω και να ερευνώ στην Ιστορία. Ιδιαίτερα στη Βυζαντινή περίοδο με τράβηξε η έλλειψη της προβολής της. Δηλαδή, από την μία έχει δοθεί τόσο βάρος στην Αρχαία Ιστορία από το εκπαιδευτικό σύστημα και τον δημόσιο πολιτισμό, που όλα αυτά για τους Περσικούς Πολέμους, τη δημοκρατία, τον ρόλο του πολίτη μου φαίνονταν τόσο κοινότυπα και γνωστά που δεν μου έκανε αίσθηση να αναζητήσω περισσότερα. Η δε Νεώτερη Ιστορία, εκτός από εξίσου προβεβλημένη, είναι και πολιτικά πολύ πιο χρωματισμένη και χειραγωγημένη για τo γούστο μου.
Από την Κρήτη έφυγα το 2008 όταν πήγα στην Αγγλία για το διδακτορικό μου. Από όταν αποφοίτησα το 2013 είχα την τύχη να δουλέψω και να ζήσω στην Αμερική σε ένα ερευνητικό κέντρο του Χάρβαρντ, στην Τουρκία σε δύο Πανεπιστήμια, και από το 2018 με υποτροφία από το ίδρυμα Alexander von Humbodlt στη Γερμανία στο Πανεπιστήμιο της Κολωνίας, ενώ δύο φορές γύρισα στην Ελλάδα στην Αθήνα όπου ήμουν στην Ακαδημία Αθηνών και τη δεύτερη φορά για τη στρατιωτική μου θητεία με ένα σύντομο πέρασμα από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο της Θράκης».
Για την έρευνά του εξηγεί:
«Η έρευνά μου εστιάζεται κυρίως σε δύο τομείς, της διοικητικής και της κοινωνικής ιστορίας του Βυζαντίου. Στη διοικητική ιστορία, η έρευνα τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να ξεφύγει από τα στενά πλαίσια και τις ιδιαιτερότητες των γραπτών πηγών και να εστιάσει σε άλλα είδη άμεσων πηγών της εποχής, όπως είναι τα νομίσματα, τις σφραγίδες και άλλα αρχαιολογικά κατάλοιπα για να αναθεωρήσει την εικόνα που έχουμε όχι μόνο για την διοικητική οργάνωση αλλά και για την προσωπογραφία των αξιωματούχων, για το σκεπτικό πίσω από την οργάνωσή της αλλά και τον τρόπο λειτουργίας της, δηλαδή αυτό που λέμε πολιτικό πολιτισμό. Στην κοινωνική ιστορία κύριο μέλημά μου είναι να ερευνήσω τις αντιλήψεις των ανθρώπων της εποχής για την ίδια την κοινωνία τους αλλά και πως αυτή λειτουργούσε, ώστε να κατανοήσουμε πως φαινόμενα, πρακτικές και αντιλήψεις του σήμερα έχουν συχνά τις ρίζες τους ή τα αντίστοιχά τους σε εκείνη την εποχή».
Για τις διαφορές στα Πανεπιστήμια Ελλάδας – Γερμανίας επισημαίνει:
«Αναμφίβολα υπάρχουν αρκετές διαφορές μεταξύ των Πανεπιστημίων στην Ελλάδα και τη Γερμανία και δεν θα μιλήσω ούτε για το εκπαιδευτικό σύστημα ούτε για τις αποδοχές που, ακόμα και με κόστος ζωής Γερμανίας, είναι σαφώς πολύ ανώτερες των αντιστοίχων στην Ελλάδα. Θα μιλήσω όμως για το πόσο σε βοηθούν στην έρευνα και πόσο σε εμπιστεύονται. Οι ίδιες οι εγκαταστάσεις, η ποιότητα του εξοπλισμού κ.α., σε εμπνέουν να δουλέψεις. Δεν υπάρχει αυτή η μιζέρια ακόμα και σε μικρά σχετικά πράγματα, όπως η χρήση χαρτιού προς εκτύπωση/φωτοτύπηση για παράδειγμα ή ακόμη και η ανεύρεση χαρτιού υγείας! Η βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου κλείνει για τους φοιτητές στις 7 το απόγευμα κατά τη διάρκεια του εξαμήνου και 12 το βράδυ κατά τις εξετάσεις, ενώ εμείς, οι καθηγητές, οι ερευνητές και οι διδακτορικοί φοιτητές διαθέτουμε κλειδιά και μπορούμε να μπούμε και να βγούμε ότι ώρα θέλουμε, να πάρουμε βιβλία, να μελετήσουμε κτλ. Επιπλέον, δεν χρειάζεται να σε αναγκάζουν με εκβιαστικά και άνευ ουσίας χρονοδιαγράμματα, όπως για παράδειγμα ένας γνωστός μου στον ίδιο τομέα που κινδυνεύει τώρα να επιστρέψει ένα μέρος του ποσού που έλαβε ως υποτροφία από το ΙΚΥ, γιατί το άρθρο του δεν εκτυπώθηκε μέχρι την ημερομηνία λήξης της σύμβασης, ενώ είναι ευρέως γνωστό ότι η διαδικασία (τουλάχιστον στις ανθρωπιστικές επιστήμες) δημοσίευσης ενός άρθρου μπορεί να πάρει ακόμα και 1 ή 2 χρόνια από την κατάθεσή του, και ότι για να συγγράψεις κάτι με υπόβαθρο, θα πρέπει να έχεις ολοκληρώσει το μεγαλύτερο κομμάτι της έρευνάς σου για την οποία ξεκίνησες με την υποτροφία. Για τη δική μου υποτροφία δεν απαιτείται να παραδώσω κάποιο βιβλίο ή άρθρο ή κάτι σχετικό, αλλά θα το κάνω φυσικά, και αυτό για το δικό μου βιογραφικό, και σου δίνουν αυτή την υποτροφία διότι ακριβώς γνωρίζουν ότι είσαι επαγγελματίας και θα δουλέψεις. Τέλος, δεν χρειάστηκε να περιμένω 6 μήνες σαν τον γνωστό μου για να πάρει το πρώτο κομμάτι της αμοιβής του από το ΙΚΥ (και ούτε χρειάζεται να γράφω διμηνιαίες εκθέσεις που δεν δίνει σημασία κανείς για να τη λάβω), αλλά την ημέρα που έφτασα στη Γερμανία, και καθώς γνώριζαν ότι δεν θα διέθετα τραπεζικό λογαριασμό σε Γερμανική τράπεζα, με περίμενε ένας φάκελος με το μισθό του πρώτου μήνα και ένα εφάπαξ ποσό 800 ευρώ για τα πρώτα έξοδά σου σε μία ξένη χώρα σε μετρητά».
Για τη σημαντικότερη στιγμή στην καριέρα του αναφέρει:
«Η θέση μου στη Γερμανία πιθανώς είναι η σημαντικότερη στιγμή στην καριέρα μου ως τώρα. Η υποτροφία αυτή του Χούμπολντ έχει μεγάλο κύρος, είναι από τις σημαντικότερες στον ευρωπαϊκό χώρο. Με αυτή στο χέρι, στο ώριμο ερευνητικό σου μέλλον είναι πιο εύκολο να προσβλέψεις ως επικεφαλής σε μεγάλα ερευνητικά προγράμματα που χρηματοδοτούνται από το Μαρί Κιουρί ή το ERC. Επιπλέον μου έχει δώσει τη δυνατότητα να διεξαγάγω έρευνα σε άλλα ευρωπαϊκά ιδρύματα όπως το Ερμιτάζ στην Αγία Πετρούπολη, την Ακαδημία Επιστημών στη Βιέννη (που βρίσκομαι για μερικούς μήνες αυτή τη στιγμή) και από το τέλος της άνοιξης στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης».
«Θα επέστρεφα»
Για το αν θα επέστρεφε στην Κρήτη σημειώνει:
«Παρά τα αρνητικά της στοιχεία η Ελλάδα διαθέτει πρώτον έναν τρόπο ζωής που δύσκολα τον βρίσκεις στο εξωτερικό και δεύτερον, παρά τη φυγή, ακόμα ένα αξιόλογο επιστημονικό προσωπικό. Βέβαια, οι μόνιμες θέσεις στον τομέα μου βγαίνουν με ρυθμό 1 κάθε 2-3 χρόνια και δυστυχώς ένα μεγάλο μέρος τους καλύπτεται με όχι ας πούμε πάντα εντελώς “αξιοκρατικούς” τρόπους. Ιδιαίτερα στην Κρήτη υπάρχει το Πανεπιστήμιο με τη Φιλοσοφική του Σχολή στο Ρέθυμνο, όπου γίνεται αξιόλογο έργο και όπου με χαρά θα επέστρεφα αν μου δινόταν κάποτε η ευκαιρία. Η Κρήτη, ο τόπος και οι άνθρωποι, παραμένει μες στην καρδιά μου και σίγουρα θα επέστρεφα να ζήσω στον τόπο που μεγάλωσα».
Μέσα από τη στήλη “Χανιώτες του εξωτερικού” τα “Χ.ν.” παρουσιάζουν ιστορίες συμπολιτών μας που έφυγαν από τα Χανιά και διακρίνονται σε διάφορους τομείς στο εξωτερικό.
