ΙΠΤΑΜΕΝΟ ΣΩΜΑ Ηρώων Πιλότων μνήμη
Παιδί στ΄ αλήθεια έπαιζα στα βλέφαρα τ΄ουρανού
και κράτησα συντροφιά στις νεφέλες του διαστήματος
…όμως εγώ, ο Ίκαρος, πουλί γαλάζιο πάνω
στη μινωική κλωστή της χίμαιρας, δεν ονειρευόμουνα
άλλο από το ν΄ανοίξω τα φτερά για τη χώρα των ανέμων,
το αραξοβόλι της αστραπής, εκεί ακριβώς όπου
το γαλάζιο τυφλώνει με τη λάμψη του αυταπόδειχτου.
…Ήθελα παιχνίδια συναρπαστικά, παιχνίδια που
περιφρονούσαν τους νόμους της βαρύτητας.
Από «το αυταπόδεικτο του γαλάζιου» του Ζακ Λακαριέρ (1)
Χανιά Δεκέμβριος 1996 στη Βίλλα Κούνδουρου, λίγο μετά την έναρξη λειτουργίας του Εικαστικού εργαστηρίου του Δήμου Χανίων, και είχα την πληθωρική δυνατότητα ως διευθυντής του, δάσκαλος και καλλιτέχνης, να πραγματώσω την έκθεση αφιερωμένη στα 100 χρόνια του Δημήτρη Μητρόπουλου, ένας από τους μαθητές μας ήταν και ο εφτάχρονος Χρήστος Μουλάς, ένα όμορφο μελαχρινό αγόρι, χαμογελαστό, λιγομίλητο, μ΄εξαιρετικές επιδόσεις στα εικαστικά, το σχέδιο, τη ζωγραφική, τη μικρογλυπτική, την κεραμική. Έβρισκε στη δημιουργικότητα , «τη λάμψη του αυταπόδεικτου» γι αυτό και συνέχισε για περισσότερες από 5 σεζόν να έρχεται, και να βιώνει εισαγωγικά τις εικαστικές τέχνες, παρατεταμένα. Συχνά, κουβέντιαζα μαζί του τρυφερά, μ΄ενδιαφέρον. Ίσως και η φιλική σχέση που είχα με τους γονείς του, Βαγγέλη Μουλά και Τασούλα Καζούλη, να συνέβαλαν σ΄αυτό το κλίμα. Εντωμεταξύ, άρχισε να έρχεται στα μαθήματα και η μικρότερη αδελφή του. Όταν αρχές της δεκαετίας του νέου αιώνα, ανακοινώθηκε η βράβευση μου στον πανελλήνιο διαγωνισμό για το μνημείο πεσόντων αεροπόρων που θα δημιουργούσα τα επόμενα χρόνια και θα τοποθετούνταν ακριβώς έξω από την περίφημη Βίλλα Κούνδουρου, «ατενίζοντας» το Κρητικό πέλαγος, το ανακοίνωσα στους μαθητές μου, δίνοντας παράλληλα θέμα ζωγραφικής, την πτώση ου Ίκαρου. Ο Χρήστος, προέφηβος τότε, έδειξε ενθουσιασμένος από το θέμα, «στα βλέφαρα του τ΄ ουρανού κρατούσε συντροφιά στο όνειρο του μέλλοντος του» Το παιδί, εξελίχθηκε σε έφηβο και νεαρό άνδρα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά καλοσύνης, φιλικότητας, δεκτικότητας και η λάμψη αυτή που έβλεπα στα μάτια του, έγινε πάθος για το όνειρο του, ξαναγυρνώ στον Λακαριέρ που με είχε επηρεάσει εναυσματικά για τη μορφολογική διάσταση της γλυπτής σύνθεσης. «Μ ένα λόγο, παιχνίδια άυλα, παιχνίδια των αγγέλων. Σαν μια δόξα ν’ αφήσω πίσω μου τη γη, ν΄ αποβάλω την παιδικότητα και να ανυψωθώ ξαφνικά, ώριμος και ωραία γυμνός, πηγαίνοντας προς το αυταπόδειχτο του γαλάζιου»
Όταν έγραφε ο τόσο σημαντικός Ελληνιστής συγγραφέας αυτούς τους στίχους, δε θα μπορούσε να φανταστεί το μνημείο και κυρίως την ταύτιση τους με τον ήρωα, Χρήστο Μουλά. «ελαφρύ το χώμα» το Ελληνικό του Γαβαλοχωρίου που τον σκέπασε, δεν έχω λόγια παρηγοριάς για τους δικούς του, που με τόση αξιοπρέπεια αντιμετώπισαν το δραματικό γεγονός. Το μνημείο αυτό εκεί ορειχάλκινο, θα ζει όσο και η πόλη των Χανίων και δίπλα στις κεκλιμένες πλάκες που είναι γραμμένα τα ονόματα δεκάδων αεροπόρων θα προστεθούν τα ονόματα των δυο παλικαριών ηρώων (Χρήστου Μουλά και Περικλή Στεφανίδη)που έπεσαν σ ένα άνισο αγώνα κόντρα στα συμφέροντα… (2 ) το 2023 Το μνημείο, πρότυπο δείγμα μετα-μεταμοντέρνας πλαστικής, εκλεκτιστικού συνδυασμού υφολογικών καταστάσεων. Αναφέρω : νέο Μπαρόκ (αλήθεια πώς να αποδοθούν οι φλόγες ενός πυρσού που καίει συνεχώς) εις μνήμην… υπέρ βωμών και εστιών… Επίσης, το χαρακτηρίζει ένας κορμός οργανικός, βιταλιστικός και μια υπερρεαλιστική απόδοση του συνόλου, αφού η γλυπτική είναι μια Τέχνη που βαρύτητα και πτώση κατά συνθήκη, απεικονίζονται, και όπως λέει ο Ζ. Λακαριέρ (3) «ο μύθος του Ίκαρου είναι ο μόνος ελληνικός μύθος που δεν πέθανε ποτέ, απασχολεί χωρίς διακοπή τη δυτική φαντασία από το τέλος του αρχείου κόσμου, μέχρι τις μέρες μας»
DANCE DAYS CHANIA
ΓΚΡΟΤΕΣΚΟ ΣΩΜΑ ΚΑΙ ΠΆλΗ.
Για το εξαιρετικό Φεστιβάλ του χορού dance Days Chania θα αναφερθώ και στο επόμενο κείμενο, για την προϊστορία, την εξέλιξη του την επίμονη θετική παρουσία της διευθύντριας Σοφίας Φαλιέρου, μια σημαντική ημερίδα, κάποιες διαπιστώσεις για ακόμη μεγαλύτερη συμμετοχή των Χανιωτών, τα συγκριτικά δεδομένα με το Φεστιβάλ Καλαμάτας… Σήμερα θα αναφερθώ σε δυο παραστάσεις εντελώς διαφορετικές που είχαν όμως κοινό γνώρισμα τη σωματική πάλη, μέσα σ ένα πλαίσιο σύγχρονης δυστοπικής κατάστασης σωμάτων σ αέναη κίνηση, σε μια κοινωνία γεμάτη αδιέξοδα. Κοινό στοιχείο παραστάσεων η θεατρικότητα, οι αντι-θέσεις ως άμεσο στοιχείο χειρισμών της απ -εγκλώβισης ή μη της οριοθέτησης του μαύρου σκηνογραφικού πλαισίου του θεάτρου.
23 Ιουλίου θέατρο Μίκης Θεοδωράκης
Elevator χορογράφος Feher Ferenc
Ερμηνευτές : Deeak Zoltan, Sjekrenjes Laszlo, Veres Nagy Attla
Η παράσταση αυτή προκλητικά… ενδιαφέρουσα εκτίναζε το καλλιτεχνικό προφίλ του φεστιβάλ αφού τα χαρακτηριστικά της έντονα, ασυμβίβαστα, υπερβολικά, απογειωτικά, ή αλλιώς ερμηνευτικά : μια τριμελής ανδρική ομάδα χορευτών, ηθοποιών, προέταξε μια αεικίνητη παράσταση, με μπρουτάλ στοιχεία μιας σύγχρονης οργανικής βαριάς και ταυτόχρονα ανάλαφρης απόδοσης , η αντιφατική αυτή διαπίστωση έκανε το έργο τόσο ενδιαφέρον , οι επιμέρους μικροκινήσεις όπως σημειώσεις χειρόγραφες από τον ένα χορευτή σε ένα οριοθετημένο σφικτό πλαίσιο, φωτεινό τετράγωνο χώρο περίπου 4 τετραγωνικών όσο η κάτοψη εσωτερικού ενός ασανσέρ, απογειώνει το χορευτικό πύκνωμα που χαρακτηρίζεται από ένα συνδυασμό διαφορετικών υφολογικών καταστάσεων ρυθμικής αφαιρετικότητας εξπρεσιονιστικών στοιχείων , όπως αλλά Νοσφεράτου έκφραση. του προσώπου ή των χεριών. Ανάμεικτα με μπούφα δεδομένα, που αναδεικνύουν υπερρεαλιστικές «εικόνες» μέσα από την από-στασιοποίηση της κίνησης και χάρις στην ταύτιση της, ιδιαίτερης μουσικής του Feher Ferenc. Μα το σημαντικότερο συνθετικό δεδομένο της χορογραφίας δεν είναι υφολογικό, αλλά τεχνικής εκφραστικής κατάστασης που μπορεί να ενυπάρχει ως ακραίο χλευαστικό στοιχείο σε πολλά και διαφορετικά υφολογικά στυλ. Εξηγούμαι είδα- μια συγκλονιστική γκροτέσκο, παράσταση, ή μάλλον ότι πιο γκροτέσκο κυριολεκτικά μπορεί να δει κανείς, κωμική, σατυρική που δεν έγινε ουτε μια στιγμή γελοία, κραυγές, θόρυβοι λεκτικοί (γαργάρες) μούτες απογείωσαν την γκροτέσκο έκφραση , όπου Grottesco: Σπηλαιώδες.
29/07/23 Θέατρο Μίκης Θεοδωράκης
Αναστασία Βαλσαμάκη WRESTING
5 χορευτές και ένα καλλιτεχνικό team υπο την Αναστασία Βαλσαμάκη, άπλωσαν στο χώρο του θεάτρου μ΄ εναλλαγές που αναπτύχτηκαν σε κάτοψη και μετωπική όψη-κυρίως επιθετικοφανή- της πόλης , οι διαφοροποιήσεις εν τέλει δεν ήταν δραματικές, προσδιδοντας χορογραφικά τα αδιέξοδα της σύγχρονης ζωής σ΄αυτην. Ακόμα και το ιδιαίτερα φαντασιακό στοιχείο της αναπνοής , ήταν νομοτελειακά εγκλωβισμένοσε σχήματα στερεότυπα, και γι αυτό, δυστοπικά. Η σωματικότητα, όσο διευρυμένη και α ήταν, έδειχνε αδιέξοδη και άφηνε το θεατή μέσω της φαντασίας να κάνει προβολή στην καθημερινότητα και να ανασύρει φόβο, ένστικτα, ή τούμπαλιν ποίηση, γιορτή…
Ανασύρω από τον Κώστα Αξελό (4) «το καθημερινό το πιο καθημερινό ενέχει το εορταστικό. Το εξαιρετικό και το καταστροφικό. Δεν συνιστά ούτε τη γη τροφό όλων οσα φύονται ουτε την άβυσσο όπου όλα πηγαίνουν να καταποντισθούν. Μέσα του συναντώνται καθημερινά ολότητα και ποιητικότητα… μεσα σ΄αυτην την καθημερινότητα χαράζονται οι κατευθυντήριες γραμμές που έντονα μας ρυθμίζουν μαζι και τον διακυβευτικό τους χαρακτήρα…»
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1) Ζακ Λακαριερ: «τα παιδικά χρόνια του Ίκαρου και άλλα ποιήματα» μεταφρ. Κατ. Αγγελάκη Ρουκ, ζωγραφική Αλέκου Φασιανού
2) Φυσικά και κανεις δε θα βγει δημόσια να πει ότι οι δραστες βαζουν φωτιες για να εξυπηρετήσουν συμφέροντα. Υποκρισία και δράμα
3) Ζακ Λακαριερ, «τα φτερά του Ίκαρου» Η πραγματεία των πτώσεων, μεταφρ. Μίνωα Πόθου, εκδ. Χατζηνικολή
4) Κώστας Αξελός, «από πού επέρχεται» μεταφρ. Κατ. Δασκαλάκη, βιβλιοπωλείο της Εστίας.
