Χανιώτικες μαντολινάτες

Η πρώτη χανιώτικη μαντολινάτα ιδρύθηκε στις 20/2/1913 από τον “Σύνδεσμο των Φιλομούσων” με αρχιμουσικό τον Ιταλό Alfonso Di Maio και στις 3/3/1913 (εφημ. Νέα Έρευνα) παρουσιάζεται επίσημα στο χανιώτικο κοινό στην αίθουσα του «Χρυσοστόμου», με πρόγραμμα κλασικής μουσικής (όπερες των Rossini, Verdi και Σαμάρα), στρατιωτικά εμβατήρια, βαλς και απαγγελίες ποιημάτων. Στις 9/9/1913 η μαντολινάτα σε μια μουσικο-φιλολογική εσπερίδα προς τιμήν του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου παρουσιάζει το εμβατήριο «Ο Ήρως», σύνθεση του Di Maio. Αξιοσημείωτο γεγονός αποτελεί και η οργάνωση από τον ίδιο σύλλογο της γιορτής των Ανθεστηρίων για πρώτη φορά στα Χανιά στις 21/5/1914 (εφημ. Νέα Έρευνα) στον Δημοτικό Κήπο. Ακολούθησαν κι άλλες εκδηλώσεις μέχρι το 1915 που διακόπηκε η συνεργασία του Ιταλού μουσικού με τον σύνδεσμο και σταμάτησε η λειτουργία της μαντολινάτας.
H επόμενη μαντολινάτα δημιουργείται το 1916 από τον «Ερασιτεχνικό Μουσικό Όμιλο» του Di Maio, η οποία πρωταγωνιστεί σε όλες τις μουσικές εκδηλώσεις μέχρι το 1922 που ιδρύεται η «Μουσική Ακαδημία Χανίων», η οποία έχει και μαντολινάτα με μαέστρο τον στρατιωτικό μουσικό Πάνο Δρομάζο, από τον «Σύνδεσμο των Φιλομούσων».
Ακολουθεί η νεανική μαντολινάτα του μουσικού συλλόγου «Ορφέας», η οποία δίνει με επιτυχία την πρώτη της συναυλία στις 12/4/1923 (εφημ. Νέα Έρευνα) στο θέατρο του Δημοτικού Κήπου. Εννοείται ότι αυτή την περίοδο συνυπάρχουν και οι τρεις προαναφερόμενες μαντολινάτες μαζί με την Μουσική της Φρουράς Χανίων (μετονομασία της Μουσικής Χωροφυλακής).
Το 1928 ο φιλόμουσος Κεφαλονίτης ιατρός Γεράσιμος Φωκάς, μόνιμα εγκατεστημένος στα Χανιά, δημιουργεί τη «Χορωδία και Μαντολινάτα Χανίων» διορίζοντας ως αρχιμουσικό τον Κεφαλονίτη μαέστρο Κοσμά Μποχάγιερ. Έχει προηγηθεί η δημιουργία του «Κρητικού Ωδείου» (1925), μετέπειτα «Βενιζέλειου Ωδείου», το οποίο αλλάζει τον μουσικό χάρτη της πόλης. Έτσι, το 1934 το Βενιζέλειο Ωδείο συγκροτεί τη δική του μαντολινάτα με μαέστρο τον στρατιωτικό μουσικό Ελευθέριο Μαυρομάτη και αρχίζει ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο μαντολινάτων, ο οποίος διαρκεί μέχρι το 1936 χρονιά αναχώρησης του Μποχάγιερ για το Σουδάν.  Κορυφαία μουσική στιγμή του ανταγωνισμού η συναυλία της «Χορωδίας και Μαντολινάτας Χανίων» με τον Μποχάγιερ στο κινηματοθέατρο «Ολύμπια» στις 18/12/1934 (εφημ. Παρατηρητής) προς τιμήν του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποίος τραγουδά «Πότε θα κάνει ξαστεριά» μέσα σε  ζητωκραυγές και επευφημίες από τους ακροατές.
Μεταπολεμικά, και συγκεκριμένα το 1950, ο νέος διευθυντής του Βενιζέλειου Ωδείου Μιχάλης Βλαζάκης δημιουργεί την «Κρητική Μαντολινάτα», ενώ η «Χορωδία Χανίων» ξανασυστήνει την μαντολινάτα της με μαέστρο τον Αντώνη Δανά. Το 1967 η δικτατορία διακόπτει τον μουσικό πολιτισμό.
Το 1973 χάρη στις άοκνες προσπάθειες του μαέστρου κ. Αντώνη Κωστουράκη επανιδρύθηκε η μαντολινάτα, η οποία το 2013 μετονομάστηκε σε «Χορωδία και Μαντολινάτα  Αντώνης Κωστουράκης». (βλ. Α. Αλιγιζάκης Όπερες, Μαντολινάτες& Καντάδες, Βαλς & Συρτός στα παλιά Χανιά)