«Παράθυρο» στο παρελθόν των Χανίων μέσα από την εφημεριδογραφία άλλων εποχών, ανοίγει η στήλη «Χανιώτικος Τύπος 1831-1981». Η στήλη βασίζεται στην ομότιτλη έκδοση του Μιχάλη Γρηγοράκη που είχε τυπωθεί το 2004 από τα «Χανιώτικα νέα» αλλά και την δίτομη έκδοση «Η εφημεριδογραφία στην Κρήτη 1831-1913» του Ξενοφώντα Παγκαλιά, μια έκδοση του «Μουσείου Τυπογραφίας».
Εφημερίδα “Αυγή”
Χανιά, 1895
Στοιχεία της εφημερίδας:
* Η εφημερίδα «Αυγή» τυπώνονταν κάθε Κυριακή στα Χανιά
* Ήταν τετρασέλιδη με τρίστηλα κείμενα και σχήμα 44×30,5
* Διευθυντές και Συντάκτες ήταν οι Κ. Μ. Φούμης και Ι. Γ. Καψάλης
* Το γραφείο της εφημερίδας στεγάζονταν στο δικηγορικό γραφείο του Ι. Γ. Καψάλη στην οδό Καστελλίου
* Για την καταχώριση αγγελιών, πλειστηριασμών ή διατριβών όσοι ενδιαφέρονταν, απευθύνονταν στον διευθυντή του τυπογραφείου Γ. Χ .Γυπάκη
Ο Κ. Μ. Φούμης, ένας εκ των τεσσάρων συντακτών των «Λευκών Ορέων» (1888-1889), επανέρχεται στον εκδοτικό στίβο ως ένας από τους δύο διευθυντές και συντάκτες της «Αυγής». Ο άλλος ήταν ο Ι. Γ. Καψάλης.
Η εφημερίδα εκδίδονταν κάθε Κυριακή και το γραφείο της στεγάζονταν στο δικηγορικό γραφείο του Ι. Γ. Καψάλη στην οδό Καστελλίου.
Από τα ελάχιστα σωζόμενα φύλλα διαπιστώνουμε ότι η ύλη της εφημερίδας ακολουθούσε το τυπικό της εποχής και περιελάμβανε εκτός του κυρίου άρθρου «Εξωτερική Επιθεώρησιν», «Ειδήσεις», «Γνωστοποιήσεις», «Εξωτερικαί ειδήσεις», «Κοινωνική κίνησις», «Ανταποκρίσεις», «Δικαστικά» κ.α
Οι εκδότες της «Αυγής» φαίνεται πως συμφωνούσαν με θέσεις/ παραινέσεις της εφημερίδας «Νέα Ημέρα» προς τους Κρητικούς ενώ η άφιξη χριστιανού Γενικού Διοικητή Κρήτης, του Αλέξανδρου Καραθεοδωρή, είχε αντιμετωπιστεί θετικά από την «Αυγή». Στο κύριο άρθρο του επόμενο φύλλου της οι συντάκτες της εφημερίδας ασκούσαν κριτική εξηγώντας γιατί θεωρούσαν ανωφελή και επιζήμια την ύπαρξη κομμάτων: «ως γελοία υπήρξε και η παρωδία των ενταύθα άλλοτε κομμάτων και η ονοματοθεσία αυτών εις κόμμα συντηρητικόν και κόμμα φιλελεύθερον».
«Κάτω τα κόμματα! […] Αι εκλογαί της παρελθούσης Κυριακής είνε μία επιπλέον διαβεβαίωσις ότι τα άλλοτε εν Κρήτη κόμματα οριστικώς ετάφησαν» έγραφε το φύλλο 8 της «Αυγής» στις 16/4//1895.
