«Παράθυρο» στο παρελθόν των Χανίων μέσα από την εφημεριδογραφία άλλων εποχών, ανοίγει η στήλη «Χανιώτικος Τύπος 1831-1981». Η στήλη βασίζεται στην ομότιτλη έκδοση του Μιχάλη Γρηγοράκη που είχε τυπωθεί το 2004 από τα «Χανιώτικα νέα» αλλά και την δίτομη έκδοση «Η εφημεριδογραφία στην Κρήτη 1831-1913» του Ξενοφώντα Παγκαλιά, μια έκδοση του «Μουσείου Τυπογραφίας».
Εφημερίδα “ΚΗΡΥΞ”
Χανιά, 1901
Στοιχεία της εφημερίδας:
* Πολιτική εφημερίδα που εκδόθηκε από τον Ελευθέριο Κ. Βενιζέλο αποτελώντας το βήμα απόψεων τόσο του ιδίου όσο και των φιλελευθέρων με Υπεύθυνο τον Π. Κοντζαμπασάκη και Διευθυντή τον Ι.Γ. Ηλιάκη
* Ήταν τετρασέλιδη, τρίστηλη και τα γραφεία της ήταν στην οδό Τριμάρτυρης. Τυπώνονταν στο τυπογραφείο «Ελπίς»
* Τον Απρίλιο του 1908 ο «Κήρυξ» επανεκδίδεται από τον Κυριάκο Κωνστ. Μητσοτάκη με Διευθυντή και Συντάκτη τον ίδιο. Από το φύλλο 1899 (7/12/1921) ο Κυριάκος Κωνστ. Μητσοτάκης αναγράφεται ως Ιδρυτής με Διευθυντή και Συντάκτη τον Αριστομένη Κ. Μητσοτάκη ενώ από τις 18/3/1922 αναφέρεται ξανά το όνομα Κυρ. Μητσοτάκης ως Διευθυντής και Συντάκτης
Η εφημερίδα «Κήρυξ» εκδόθηκε στα Χανιά στις 7 Δεκεμβρίου 1901, από τον Ελευθέριο Κ. Βενιζέλο – αν και δεν αναγράφεται πουθενά- και αποτέλεσε το βήμα απόψεων τόσο του ιδίου όσο και των φιλελευθέρων (εκδόθηκε μετά την απόλυση του Ελ. Βενιζέλου από τη θέση του Συμβούλου Δικαιοσύνης). Τη διεύθυνση της εφημερίδας είχαν οι Παρ. Κοντζαμπασάκης και ο Ι. Γ. Ηλιάκης.
Στη μακρύχρονη έκδοσή της υπέστη πολλές παύσεις και οι υπεύθυνοι διώξεις και φυλακίσεις. Την πρώτη περίοδο έκδοσης 1901-1903, ο Ελ. Βενιζέλος ήταν τακτικός αρθρογράφος και ασκούσε έντονη κριτική στις πράξεις και τα έργα του Αρμοστή. Η κριτική που ασκεί ο «Κήρυξ» στους διορισμούς των νέων προέδρων και εισαγγελέων, είχε σαν αποτέλεσμα και την πρώτη παύση του. Ο σχολιασμός του για την παύση δεν ήταν καθόλου ηπιότερος από το άρθρο που την προξένησε, γράφοντας μεταξύ άλλων πως : «καταργούμενης της ελευθερίας του Τύπου, καταργείται η σπουδαιοτάτη εγγύησης της ελευθερίας των πολιτών».
Στην προεκλογική περίοδο του 1903 η πολιτική διαμάχη φθάνει στο κατακόρυφο. Ο μητροπολίτης Κρήτης Ευμένιος Ξερουδάκης, που είχε μεγάλες διαφορές με την ηγεσία της επανάστασης του 1897, λίγες μέρες πριν τις εκλογές, πραγματοποιεί περιοδεία όπου κατηγορούσε τον Βενιζέλο σαν ανθενωτικό. Σε αυτή την αντιβενιζελική του περιοδεία δεν παρέλειψε να ρίψει και το φαρμάκι του και κατά του νεκρού από το 1883 Κυριάκου Βενιζέλου, πατέρα του Ελευθερίου. Η αντίδραση του Βενιζέλου ήταν άμεση από τις στήλες του «Κήρυκος» όπου δημοσιεύει την επιστολή του φίλου του και πολιτευτή Αμαρίου Γ. Ανδρεαδάκη. Ο Ευμένιος υποβάλει μήνυση για εξύβριση κατά του Βενιζέλου που είχε αναλάβει την ευθύνη για το δημοσίευμα του «Κήρυκος». Στη δίκη που έγινε στο Πλημμελειοδικείο Χανίων ο Βενιζέλος καταδικάστηκε σε φυλάκιση δεκαπέντε ημερών (στις φυλακές Ιτζεδίν) ενώ επιβάλλεται μηνιαία παύση στον «Κήρυκα». Ήταν η τρίτη φορά που απαγορευόταν η έκδοσή του. Γράφει σχετικά ο «Κήρυξ» στο φύλλο 19 (31/5/1902): «Ήτο συγκινητικόν αυτό που έγινε την ημέραν της μεταφοράς του Ελ. Βενιζέλου εις τας φυλακάς. Η πλέον επίλεκτος μερίς της κοινωνίας των Χανίων, μέγιστος αριθμός επισήμων πολιτών, καπετανέοι, γιατροί, δικηγόροι, έμποροι, έφιπποι όλοι, ηκολούθησαν την άμαξαν που τον μετέφεραν εις το Ιτζεδίν. Και μάλιστα όταν ενεκλείσθη εις τας φυλακάς η συνοδεία επέστρεψεν στα Χανιά με την αυτήν θεαματικήν μεγαλοπρέπειαν. Οι εκδηλώσεις όμως των Χανιωτών εξακολουθούσαν. Επισκέψεις, εγίνοντο κάθε ημέραν με ομαδικήν ιππασίαν, από τα Χανιά εις το Ιτζεδίν…».
Ο Κυριάκος Κωνστ. Μητσοτάκης επανεκδίδει τον Κήρυκα στις 27 Απριλίου του 1908. Συνεχίζει να ασπάζεται τη φιλελεύθερη πολιτική του θείου του Ελευθέριου Βενιζέλου και τον ακολουθεί πολύ στενά. Στον «Κήρυκα» περιέχονται οι κινήσεις και η πολιτική πορεία του Ελ. Βενιζέλου και δημοσιεύεται μεγάλος αριθμός λόγων και επεμβάσεών του.
