«Παράθυρο» στο παρελθόν των Χανίων μέσα από την εφημεριδογραφία άλλων εποχών, ανοίγει η στήλη «Χανιώτικος Τύπος 1831-1981». Η στήλη βασίζεται στην ομότιτλη έκδοση του Μιχάλη Γρηγοράκη που είχε τυπωθεί το 2004 από τα «Χανιώτικα νέα» αλλά και την δίτομη έκδοση «Η εφημεριδογραφία στην Κρήτη 1831-1913» του Ξενοφώντα Παγκαλιά, μια έκδοση του «Μουσείου Τυπογραφίας Γιάννη και Ελένης Γαρεδάκη».
Εφημερίδα “Λευκά Όρη”
Χανιά, 1888
Στοιχεία της εφημερίδας:
* Η εφημερίδα κυκλοφόρησε στις 19 Δεκεμβρίου 1888. Εκδίδονταν κάθε Δευτέρα και ήταν τετρασέλιδη με τρίστηλα κείμενα
* Συντάκτες: Χ. Π. Πωλεογεωργάκης, Κωνστ. Μ. Φούμης, Ιάκωβος Ι. Μοάτσος, Ελευθ. Κ. Βενιζέλος
* «Λευκορείτης» ήταν το ψευδώνυμο που χρησιμοποιούσε ο Ελευθέριος Βενιζέλος για να υπογράφει άρθρα
* Το γραφείο της εφημερίδας στεγάζονταν στο δικηγορικό γραφείο του Χ. Πωλογεωργάκη
* Στο φύλλο 1 (19/12/1888) αναγράφεται ότι η εφημερίδα επανακυκλοφορεί μετά από ανάπαυλα πολλών μηνών και ότι δεν έχει καμία σχέση με τα «Λευκά Όρη» του Κ. Κ. Μητσοτάκη.
Είναι η εφημερίδα της οποίας οι συντάκτες Χ. Πωλογεωργάκης, Κ. Φούμης, Ιάκ. Μοάτσος και Ελ. Κ. Βενιζέλος προέρχονται από γνωστές χανιώτικες οικογένειες και ανήκουν στην πολιτική ελίτ της πόλης.
Δυστυχώς δεν έχουν εντοπιστεί φύλλα από την αρχή της έκδοσης της εφημερίδας και σώζονται τα φύλλα από το τέλος Δεκεμβρίου 1888 ως το τέλος Ιουνίου 1889. Στο πρώτο σωζόμενο φύλλο (19/12-1888), αρχίζει η εκ νέου αρίθμηση των φύλλων της εφημερίδας και φέρει τον αριθμό 1, ενώ υπάρχει και η ένδειξη ΕΤΟΣ Γ΄ – ΠΕΡΙΟΔΟΣ Γ΄. Στο ίδιο φύλλο αναγράφεται ότι η εφημερίδα επανακυκλοφορεί μετά από ανάπαυλα πολλών μηνών και ότι δεν έχει καμία σχέση με τα «Λευκά Όρη» του Κ. Κ. Μητσοτάκη.
Το κύριο άρθρο των Λευκών Ορέων που υπογράφει ο «Λευκορείτης» (ψευδώνυμο του Ελευθερίου Βενιζέλου), αναφέρει: «Πριν η προβώμεν εις την εξέτασιν των αληθών ωφελημάτων, α δυνάμεθα να προσπορισθώμεν, εκ της παρούσης καταστάσεως το πραγμάτων, καθήκον ημών θεωρούμεν να καταδείξωμεν, όσον ένεστι βραχέως, τα εκ της καταχρήσεως των αποκτηθεισών ελευθεριών, προελθόντα κακά. Θα είπωμεν αληθείας πικράς, αίτινες και καθ’ ημών αυτών ενδέχεται να στραφώσιν, όπως επιζητήσωμεν την διόρθωσιν των κακώς εχόντων». Στη συνέχεια του άρθρου, με αυτοκριτική διάθεση, επισημαίνει την πηγή των κακών, αναφέροντας μεταξύ άλλων: «Πρεσβεύοντες ότι, υπεράνω των μικροφιλοτιμιών δέον να ίσταται το γενικόν συμφέρον, οφείλομεν να ομολογήσωμεν τα σφάλματά μας, όπως συντελέσωμεν, το εφ’ ημίν, ίνα εισέλθωμεν εις την οδόν του αληθούς συμφέροντος τω τόπω».
Στο πρώτο φύλλο του 1889, γίνεται μία κριτική ανασκόπηση της πολιτικής κατάστασης του προηγούμενου έτους που επικρατούσε στην Κρήτη. Στο επόμενο φύλλο της εφημερίδας το κύριο άρθρο έχει ως τίτλο «Εξωτερική επιθεώρησης του 1888» και γίνεται αναφορά στην απαγόρευση κυκλοφορίας των ελληνικών εφημερίδων στην Τουρκία.
Στο φύλλο 27 (27/81889), οι εκδότες των Λευκών Ορέων, με αφορμή την επιστολή 5 βουλευτών προς τον Μαχμούτ πασά, απεσταλμένο του Σουλτάνου, δεν αφήνουν να χαθεί η ευκαιρία για να στιγματίσουν την αυθαιρεσία του Γεν. Διοικητή στο διορισμό δικαστικών υπαλλήλων. Αναφέρουν χαρακτηριστικά: « και δεν είναι αφόρητος δημοσκοπία το να θέλωσι να πείσωσι τον δυστυχή λαόν ότι […] η διατήρησης περιττών τινών θέσεων, αχρήστων και εμποδίων εις την κανονικήν λειτουργίαν της υπηρεσίας, εις ουδέν άλλο χρησιμευουσών ή εις την διαφθοράν των χαρακτήρων, και εις την ανάπτυξιν της μαστιζούσης τον τόπον θεσιθηρίας και ας η πλειοψηφία με θυσίαν της δημοτικότητος αυτής κατήργησεν, εν ω δι’ αυτών ηδύνατο να οικονομήση πολλούς των φίλων της, η διατήρησις, λέγομεν, των θέσεων τούτων αξίζει μίαν επανάστασιν;».
