» Ο Χανιώτης νευροχειρουργός και λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ μιλά για την εξέλιξη και τη διαχείριση της πανδημίας
Ο Χανιώτης διευθυντής της Νευροχειρουργικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Walton Centre και λέκτορας του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ Μανώλης Ιωάν. Χαβρεδάκης μιλά στα “Χ.Ν.” για την πανδημία στο Ηνωμένο Βασίλειο, την κατάσταση στα βρετανικά δημόσια νοσοκομεία, το πιλοτικό πείραμα στη Νήσο Γουάιτ και το εμβόλιο της Οξφόρδης που πιθανόν θα διατεθεί από Σεπτέμβριο.
Παράλληλα στέλνει μήνυμα ελπίδας και αισιοδοξίας στους Eλληνες καθώς μέσα από τη διαχείριση της πανδημίας έδειξαν ότι έχουν δύναμη και μπορούν να τα καταφέρουν, επισημαίνοντας πως ο βρετανικός Τύπος μιλά ήδη για την ελληνική επιτυχία και την ελληνική ψυχή.
• Πώς είναι η καθημερινότητα στο Λίβερπουλ την περίοδο της πανδημίας; Πώς διαχειρίζονται την κατάσταση οι Βρετανοί ;
Στην ανακοίνωση των πρώτων κρουσμάτων είχαν την ευαισθησία οι δημόσιοι και οι ιδιωτικοί εργασιακοί φορείς να δώσουν κίνητρα στους εργαζόμενος και να αρχίσουν να εργάζονται από το σπίτι. Έτσι μέσα στην πρώτη εβδομάδα, μειώθηκε δραστικά η κίνηση περίπου στο 50%. Κατέβαινα στο κέντρο και ήταν περίπου ο μισός κόσμος. Από την επίσημη ανακοίνωση του lockdown δεν κυκλοφορεί σχεδόν κανείς. Και να φανταστείς οτι το Λίβερπουλ είναι μια πολύ ζωντανή πόλη. Οι Βρετανοί πειθάρχησαν στα μέτρα.
•Πάντως πριν λίγες μέρες η Βρετανία ξεπέρασε την Ιταλία σε αριθμό θανάτων και σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας έχει τον υψηλότερο απολογισμό θανάτων στην Ευρώπη. Τι κατά την γνώμη σας πήγε λάθος με τους χειρισμούς της βρετανικής κυβέρνησης; Και τι είναι η περίφημη “ανοσία της αγέλης” το αμφιλεγόμενο πείραμα που υποστήριξε αρχικά ο Βρετανός πρωθυπουργός πριν νοσήσει και ο ίδιος;
Οι νεκροί έχουν ξεπεράσει τους 33.000 στα νοσοκομεία, στα κέντρα φροντίδας και στους οίκους ευγηρίας. Νομίζω ότι το Ηνωμένο Βασίλειο κατέχει αυτή την στιγμή μια θλιβερή πρωτιά, δυστυχώς. Δεν νομίζω ότι αισθάνεται κανείς υπερήφανος.
Για το τι δεν πήγε καλά, διίστανται λίγο οι απόψεις. Κατά την δική μου άποψη υπάρχουν πολλοί παράγοντες.
Από την μία, ολόκληρη η παγκόσμια κοινότητα ξεγελάστηκε και δεν αντιμετώπισε γρήγορα το θέμα του κορωνοϊού. Θεωρήσαμε ότι ήταν μια απλή γρίπη. Όμως αυτή η “απλή γρίπη” έχει σκοτώσει πάνω από 260. 000 ανθρώπους, παγκοσμίως.
Από την άλλη δεν είναι εύκολο να λάβεις μέτρα αμέσως, όπως έλαβε ωστόσο η Ελλάδα, μια οικονομικά ασθενέστερη χώρα σε σύγκριση με την Αγγλία.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο διακυβεύεται το ζήτημα της οικονομίας και η κυβέρνηση βρίσκεται σε πολύ μεγάλη πίεση όταν μάλιστα στις 31.12 αυτού του έτους θα γίνει το τελικό “διαζύγιο” – με συμφωνία ελπίζουμε- του Brexit.
Το άλλο νομίζω πως έχει να κάνει με την νοοτροπία, όπως είδαμε και σε άλλες βορειο-ευρωπαικές χώρες. Υπήρξε η λογική -με την οποία δεν ταυτίζομαι- ότι αφού κάποιοι “θα φύγουν” αναπόφευκτα, τότε θα πρέπει να συνεχίσει το Κράτος με αυτούς που άντεξαν, με τους νεότερους και τους υγιέστερους.
Και κάπως έτσι λειτουργεί τουλάχιστον σε κοινωνικό επίπεδο και η θεωρία της “ανοσίας της αγέλης”, το πρώτο αφήγημα του Βρετανού πρωθυπουργού.
Πολύ γρήγορα άλλαξε ρότα μόλις έλαβε τους αριθμούς από το στατιστικό μοντέλο που ξεπερνούσε το μισό εκατομμύριο θανάτων και αναγκάστηκε να κάνει πίσω. Και όταν έτυχε να αρρωστήσει και να είναι ο ίδιος παθών, κατάλαβε ότι τα πράγματα δεν είναι έτσι.
• Τώρα πώς ακριβώς έχει η κατάσταση;
Είμαστε στην αρχή του down pick, δηλαδή κατεβαίνουμε από την κορύφωση. Κι αυτό το δείχνουν οι αριθμοί. Νομίζω ότι θα έχουμε για αρκετό καιρό θανάτους και η κανονικότητα του Εθνικού Συστήματος Υγείας θα αργήσει.
Την προηγούμενη εβδομάδα η κυβέρνηση εξήγγειλε ότι στα νοσοκομεία θα γίνονται και πάλι θεραπείες των καρκίνων.
Ομως ουσιαστικά πολλά νοσοκομεία δηλώνουν αδυναμία διότι τα πρωτόκολλα ασφαλείας είναι τέτοια και η απόσπαση του προσωπικού μέσα στα νοσοκομεία μεγάλη που κάνει την επιστροφή της κανονικότητας μάλλον δύσκολη.
• Τα βρετανικά δημόσια νοσοκομεία ήταν προετοιμασμένα;
Το σύστημα ήταν έτοιμο σε αρκετά μεγάλο βαθμό γιατί το HNS, το Εθνικό Σύστημα Υγείας είναι πάρα πολύ καλά οργανωμένο. Αμέσως ακολουθήθηκαν οι εντολές του Υπ. Υγείας κι ενώ την πρώτη εβδομάδα τα πράγματα στο Λονδίνο ήταν πάρα πολύ δύσκολα, κατόπιν των δράσεων που ακολούθησαν όλα τα νοσοκομεία και οι υγειονομικοί, δεν φτάσαμε σε καταστάσεις όπως στην Ιταλία αν και δυστυχώς την ξεπεράσαμε σε αριθμό θανάτων.
Στη Βρετανία κατασκευάστηκαν μεγάλα νοσοκομεία εκστρατείας σε πολύ λίγες μέρες. Η κυβέρνηση ζήτησε και επέτυχε την παραγωγή αναπνευστήρων από τις τοπικές βιομηχανίες που και ανταποκρίθηκαν.
Στο Νοσοκομείο εκστρατείας στο Λονδίνο αλλά και στις άλλες μεγάλες πόλεις υπάρχει πλέον δραστική μείωση των ασθενών με κορωνοϊό και γενικότερα τα νοσοκομεία είναι αρκετά αποσυμφορημένα σε όλη την χώρα. Όσον αφορά την στελέχωση αυτών των εκτάκτων δομών… δεν είμαι σίγουρος τι ακριβώς θα κατάφερναν αφού χρειάζεται πολύ μεγάλος αριθμούς εξειδικευμένου ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού. Ευτυχώς δεν βιώσαμε ένα τέτοιο καταστροφικό σενάριο όπου το σύστημα υγείας εδώ θα ήταν κάτω από φοβερή πίεση και δοκιμασία.
• Ποια τα νεότερα δεδομένα με το εμβόλιο του κορωνοϊού στα βρετανικά εργαστήρια; Η επικεφαλής τμήματος του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Οξφόρδης δήλωνε αισιόδοξη ότι μέχρι τον Σεπτέμβριο το δικό της εργαστήριο θα έχει τελειώσει με το εμβόλιο του κορωνοϊού.
Έχουν ήδη υπογράψει συμφωνία με την φαρμακευτική βιομηχανία AstraZeneca για να γίνει παραγωγή από τον Σεπτέμβριο, εφόσον τα αποτελέσματα κλινικής μελέτης που είναι εν εξελίξει είναι θετικά και κριθούν ασφαλή. Σε πρώτη φάση προβλέπεται να διατεθούν ένα εκατομμύριο δόσεις. Αποτελέσματα για το εμβόλιο της Οξφόρδης αναμένονται περίπου τον Ιούνιο.
Σίγουρα το εμβόλιο είναι η λύση για το πρόβλημα της πανδημίας.
• Σχετικά με την συμβολή της τεχνολογίας και συγκεκριμένα του συστήματος διάγνωσης – εντοπισμού – ιχνηλάτισης στη μείωση του ρυθμού θανάτων. Πώς έχει το καθεστώς με τα διαγνωστικά τεστ για τον ιό στη Μ. Βρετανία;
Τα διαγνωστικά τεστ προχωρούν, ίσως όχι με τον ρυθμό όπου είχε ανακοινώσει η κυβέρνηση , όμως προσπαθούν να τον μεγιστοποιήσουν.
Την εβδομάδα αυτή αρχίζει ένα πιλοτικό πρόγραμμα στη Νήσο Γουάιτ, ένα μικρό νησί με 150.000 πληθυσμό στο νοτιότερο μέρος της Αγγλίας. Εκεί πρόκειται να σταματήσουν σταδιακά την καραντίνα και θα ζητήσουν από τους κατοίκους να κατεβάσουν στο κινητό τους μια εφαρμογή η οποία μέσω bluetooth αναγνωρίζει τις επαφές το ένα κινητό με το άλλο. Όταν κάποιος έχει διαγνωστεί με κορωνοϊό θα υπάρξει alert για να απομακρύνονται όσοι είναι υγιείς. Ταυτόχρονα θα μπορούν μέσω της εφαρμογής να ιχνηλατήσουν τις επαφές… Χρειάζεται βέβαια πάνω από το 50% του πληθυσμού να κατεβάσει αυτήν την εφαρμογή για να έχει αποτελέσματα. Η κυβέρνηση ζήτησε από τους πολίτες να κατεβάσουν την εφαρμογή ώστε αυτό να μπορεί να γίνει σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο.
• Πώς βλέπετε την επόμενη μέρα και τι μήνυμα στέλνετε στους Ελληνες;
Η επόμενη μέρα θα είναι διαφορετική από την μέρα που αφήσαμε πριν από την πανδημία. Θα πρέπει όλοι μας σκεφτούμε τους ανθρώπους που χάσαμε, μπορεί να είναι φίλοι μας, μέλη της οικογένειάς μας ή ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας. Θα πρέπει να κοιτάξουμε θετικά και να δούμε τι μπορούμε να κερδίσουμε από αυτό το ζοφερό μάθημα και τι μπορούμε να αλλάξουμε, ατομικά αλλά και ως κοινωνία. Νομίζω πως μόνο μέσα από συνταρακτικές αλλαγές και δοκιμασίες που συντελούνται μέσα στην κοινωνία, μπορεί να αλλάζει ουσιαστικά ο άνθρωπος και η κοινωνία.
Στον τομέα της οικονομίας σίγουρα έρχονται δύσκολες μέρες και δεν πρόκειται να είναι όπως πριν. Η Ελλάδα πρόσφατα μόνο αναρρώνει μετά από 10ετη οικονομική κρίση και κατήφεια, και φαίνεται πως στην μετά κορωνοϊό εποχή θα δοκιμασθεί και πάλι. Θέλω να πιστεύω πως αυτή η δοκιμασία θα είναι μικρότερης διάρκειας και έντασης.
Όσον αφορά την διαχείριση της πανδημίας, να πω για την Ελλάδα ότι αισθάνομαι πάρα πολύ περήφανος που είμαι Έλληνας, γιατί μετά από πολλά πολλά χρόνια τα καταφέραμε και δείξαμε ότι με ομοψυχία οι Έλληνες μπορούν και τα καταφέρνουν.
Εχουν πολύ δύναμη και καλή θέληση. Ο βρετανικός Τύπος φιλοξενεί συχνά άρθρα για την ελληνική επιτυχία και την ελληνική ψυχή.
Είναι πολύ σημαντικό να μην ξεχάσουμε ότι ο πλανήτης που ζούμε είναι ένα ζωντανό οικοσύστημα και όταν κρίνει, ασκεί την αρχή της ομοιόστασης, προσπαθεί να επαναφέρει την ισορροπία. Το έκανε πριν εκατό χρόνια με την Ισπανική γρίπη, το επανέλαβε και τώρα.
Ποιοι οι λόγοι και τι είναι ακριβώς η ισορροπία που θέλει να διαφυλάξει , αυτό νομίζω ότι είναι δύσκολο να απαντήσουμε με βεβαιότητα, όμως είναι πολύ σημαντικό να αδράξει η ανθρωπότητα την ευκαιρία να σκεφτεί, να προβληματιστεί και να προχωρήσει σε αλλαγές που θα κάνουν τον κόσμο μας καλύτερο.
