Χαρδούβελης: Η επόμενη μέρα για το τραπεζικό σύστημα

Αισιόδοξος για την πορεία του τραπεζικού συστήματος στην Ελλάδα καθώς, όπως είπε, μεταμορφώθηκε και άντεξε στην εποχή της κρίσης, εμφανίστηκε ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Εθνικής Τράπεζας Γκίκας Χαρδούβελης, στο συνέδριο που διοργανώνεται για δεύτερη χρονιά από το Ινστιτούτο Εσωτερικών Ελεγκτών.

«Σήμερα τα προβλήματα του παρελθόντος έχουν επιλυθεί. Οι ελληνικές συστημικές τράπεζες λειτουργούν με κανόνες βέλτιστης εταιρικής διακυβέρνησης. Είναι πρωτοπόρες σε θέματα ESG και από τους καλύτερους εργοδότες» ανέφερε ο κ. Χαρδούβελης, εκτιμώντας ότι η πορεία τους εξαρτάται και από την πορεία της οικονομίας, για την οποία τόνισε ότι έχει βρει το βηματισμό της.

Απαντώντας στο κρίσιμο ερώτημα «ποια θα είναι η πορεία του τραπεζικού συστήματος 5-10 χρόνια μπροστά;» ο κ. Χαρδούβελης σημείωσε ότι η μελλοντική πορεία των τραπεζών είναι συνάρτηση:

-της πορείας των επιτοκίων

-της σταθερότητας του χρηματοοικονομικού συστήματος

-της εξέλιξης της τεχνολογίας, δηλαδή της επιταχυνόμενης ψηφιοποίησης, της τεχνητής νοημοσύνης, και του έντονου ανταγωνισμού ιδιαίτερα στην λιανική τραπεζική από εταιρείες του κλάδου, fintech και Βig tech

-της επάρκειας, διαχειριστικής ικανότητας και φιλοδοξίας των στελεχών στον τραπεζικό κλάδο, της σωστής εσωτερικής διακυβέρνησης των τραπεζών καθώς και της επαρκούς λειτουργίας των 3 γραμμών άμυνας στις τράπεζες

-της πορείας της οικονομίας:

«Τράπεζες και Οικονομία αποτελούν αδιαχώριστο δίδυμο, που επηρεάζει η μία την άλλη είτε θετικά είτε αρνητικά» συνέχισε ο πρόεδρος του ΔΣ της Εθνικής Τράπεζας, τονίζοντας ότι η οικονομία επηρεάζεται και από τρίτους παράγοντες, όπως μεταξύ άλλων η αύξηση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, η παραγωγικότητα των εργαζομένων, η κατανομή του εισοδήματος καθώς και η ανταγωνιστικότητα και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Επίσης από το εξωτερικό περιβάλλον της χώρας, δηλαδή η ελευθερία στο διεθνές εμπόριο και κίνηση κεφαλαίων, το πλαίσιο οικονομικών και πολιτικών σχέσεων με άλλες χώρες του πλανήτη, το παγκόσμιο δημογραφικό και η μετακίνηση πληθυσμών, το περιβάλλον και οι στόχοι net zero στον πλανήτη και η κατανομή εισοδήματος ανάμεσα στις χώρες.

«Η προηγούμενη δεκαετία με τα πολύ χαμηλά, μηδενικά, ακόμα και αρνητικά επιτόκια ήταν μια παρένθεση, που δεν θα επαναληφθεί σύντομα» υποστήριξε ο κ. Χαρδούβελης, εξηγώντας ότι η αγορά βλέπει μείωση του πληθωρισμού και των επιτοκίων αλλά αυτά αναμένεται να καταλήξουν σε επίπεδα υψηλότερα από αυτά που ίσχυαν 2-3 χρόνια νωρίτερα.

Στη συνέχεια, ο κ. Χαρδούβελης ανέφερε ότι ο παραδοσιακός τρόπος κερδοφορίας των τραπεζών από τη διαφορά επιτοκίων χορηγήσεων και καταθέσεων επανήλθε στο προσκήνιο.

«Η επιτοκιακή κερδοφορία αυξήθηκε πέρυσι και φέτος παντού. Το ίδιο και στην Ελλάδα. Διεθνώς, απώλειες είχαν μόνον οι τράπεζες που στο πρόσφατο παρελθόν αψήφησαν το κίνδυνο επιτοκίου και αγόρασαν μακροπρόθεσμα ομόλογα σταθερού και χαμηλού τοκομεριδίου, ή έδωσαν μακροπρόθεσμα δάνεια με σταθερό και χαμηλό επιτόκιο. Αυτή ήταν η κύρια αιτία κατάρρευσης της Silicon Valley Bank» είπε επί λέξει και ανέδειξε ως κυρίαρχο ζήτημα των ημερών «το δίλημμα μεταξύ των στόχων του πληθωρισμού και της χρηματοοικονομικής σταθερότητας».

Αναφερόμενος στις πρόσφατες αναταράξεις στο αμερικανικό τραπεζικό σύστημα και απαντώντας στο κατά πόσο πρέπει να ανησυχούμε στην Ευρώπη, ο κ. Χαρδούβελης απάντησε:

«Στην Ευρώπη η άποψη της ΕΚΤ ότι το τραπεζικό σύστημα είναι θωρακισμένο με υψηλή κεφαλαιακή επάρκεια και ότι η ίδια η ΕΚΤ έχει τα εργαλεία πέραν του επιτοκίου για να διατηρήσει τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος, νομίζω ευσταθεί. Αντίθετα στις ΗΠΑ υπάρχει ερωτηματικό και σοβαρό δίλημμα αν θα πρέπει να αυξηθούν περαιτέρω τα επιτόκια. Εκεί το εποπτικό πλαίσιο, ιδιαίτερα των μικρο-μεσαίων τραπεζών χαλάρωσε από την εποχή του Προέδρου Τραμπ και οι αυξήσεις επιτοκίων λειτουργούν αποσταθεροποιητικά.»

Αναφερόμενος στη νέα εποχή της ψηφιοποίησης και των ηλεκτρονικών συναλλαγών και την είσοδο ψηφιακών τραπεζών, ανέφερε ότι: «οι τράπεζες πρωτοστατούν στον χώρο της ψηφιοποίησης και δεν πρόκειται να εκτοπιστούν από τους ανταγωνιστές τους στη λιανική τραπεζική.»

Μιλώντας για τον δεύτερο κίνδυνο που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες, την αποκεντρωμένη χρηματοοικονομική, τη χρηματοοικονομική χωρίς τράπεζες, όπου ο κάθε χρήστης συνδέεται μόνος του με τους υπόλοιπους χρήστες (DeFi = Decentralized Finance), ο κ. Χαρδούβελης, τόνισε:

«Στη σημερινή αρχιτεκτονική του χρηματο-οικονομικού συστήματος υπάρχει διαφάνεια. Στον κόσμο του DeFi υπάρχει αδιαφάνεια και έλλειψη κανόνων διακυβέρνησης. Δεν το βλέπω να έχει μέλλον. Ακόμα και αν προσωρινά μεγαλώσει, δεν θα το αφήσουν να λειτουργήσει οι επόπτες και οι κυβερνήσεις».

Παρεμβαίνοντας στη συζήτηση που παγκοσμίως έχει ανοίξει για το αν αποτελεί κίνδυνο η εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης, αν π.χ. αποτελεί κίνδυνο το ChatGPT, ο κ. Χαρδούβελης απάντησε αρνητικά και εξήγησε: «Την τεχνολογία πρέπει να την αγκαλιάσουμε και να την τιθασεύσουμε. Να μην έχουμε φοβικά σύνδρομα απέναντί της».

Ο πρόεδρος του ΔΣ της Εθνικής Τράπεζας σημείωσε ότι σίγουρα η Τεχνητή Νοημοσύνη θα αλλάξει πολλά στην καθημερινότητά μας, προέβλεψε ότι θα δημιουργηθεί έντονο πρόβλημα εμπιστοσύνης αυτών που βλέπουμε ως εικόνα και αυτών που ακούμε και υποστήριξε ότι οι τράπεζες μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο και να βρουν ευρύ πεδίο εργασιών ως εγγυητές της πραγματικότητας.

Τέλος, αναφερόμενος στους διοργανωτές του συνεδρίου και στο μέλλον του αντικειμένου του εσωτερικού ελέγχου καθώς και των υπολοίπων «γραμμών άμυνας» στις τράπεζες, υποστήριξε: «Μπαίνουμε σε εποχή με μεγαλύτερη πρόσβαση σε δεδομένα από όλες τις γραμμές άμυνας των τραπεζών και, συνεπώς, με μεγαλύτερη διαφάνεια. Η πρώτη γραμμή θα μπορεί πιο εύκολα να κάνει τη δουλειά της. Μια κοινή τεχνολογική πλατφόρμα με κοινά δεδομένα, στην οποία όλες οι γραμμές θα έχουν πρόσβαση φαίνεται να έρχεται» συνέχισε ο κ. Χαρδούβελης και κατέληξε: «Υπάρχει μήπως κόπωση από τους διαρκείς ελέγχους? Αυτό ίσως να είναι το Mega-threat του χώρου».