Στην αξιοποίηση της χαρουπιάς και των προϊόντων της με στόχο την ανάδειξη του προϊόντος και της διατροφικής του αξίας στοχεύει η Περιφέρεια Κρήτης μέσω προγραμματικής σύμβασης με το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο.
Το ουσιαστικό αντικείμενο της προγραμματικής σύμβασης το περιεχόμενο της οποίας παρουσιάζει το ΑΠΕ -ΜΠΕ αφορά το ερευνητικό έργο «∆ράσεις για την βέλτιστη αξιοποίηση του δυναμικού της χαρουπιάς στην Περιφέρεια Κρήτης».
Στο πλαίσιο της σύμβασης τα δύο Ακαδημαϊκά Ιδρύματα θα υλοποιήσουν δράσεις όπως: Συλλογή επιλεγμένων δειγμάτων φυτικού υλικού χαρουπόδεντρων με τα επιθυμητά φαινοτυπικά χαρακτηριστικά στην Περιφέρεια Κρήτης. Κύριο μέλημα είναι η συλλογή, προς μελέτη, των διαθέσιμων γενετικών πόρων, ήδη προσαρμοσμένων στο κλίμα της Κρήτης και ευρύτερα στην περιοχή της Μεσογείου.
Πολλαπλασιασμός του επιλεγμένου φυτικού υλικού. Η συλλογή αυτή θα είναι χρήσιμη για φυτώρια και καλλιεργητές, καθώς θα μπορούν να απευθύνονται σε αυτήν για να βρουν αρχικό μητρικό υλικό. Μέρος αυτής της δράσης είναι η ανάπτυξη μεθόδων κλωνικής αναπαραγωγής (αγενούς πολλαπλασιασμού) της χαρουπιάς, ώστε να μπορεί να πολλαπλασιάζεται ένα επιλεγμένο δέντρο χωρίς να χρειάζεται να «περάσει» από σπόρο. Εγκατάσταση του επιλεγμένου φυτικού υλικού. Η εγκατάσταση του χαρουπώνα θα γίνει στο Αγρόκτημα της Σχολής Γεωπονίας του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου όπου ήδη εκπονούνται αναπτυξιακά προγράμματα.
Δημιουργία Τράπεζας γενετικού υλικού. Τα πιο σημαντικά επιλεγμένα, χαρουπόδενδρα θα χαρακτηριστούν γενετικά. Φυτοχημική ανάλυση του κάθε επιλεγμένου φυτικού υλικού. Αξιολόγηση βιοδραστικότητας των ενεργών συστατικών χαρουπιών. Θα πραγματοποιηθούν εργαστηριακές αναλύσεις βιοδραστικότητας με έμφαση στις αντιοξειδωτικές, κυτταροστατικές, αντιφλεγμονώδεις, αθηροπροστατευτικές, αντιδιαβητικές, αντιγηραντικές και δερμοπροστατευτικές τους ιδιότητες.
∆ιατροφική αξιοποίηση του χαρουπιού. Χρήση του χαρουπιού στην ανθρώπινη διατροφική αλυσίδα.
Το αντικείμενο του έργου θα υλοποιηθεί εντός διαστήματος τριάντα έξι μηνών. Σκοπός του είναι η ανάπτυξη έρευνας για τη χαρουπιά και τα προϊόντα της, με περαιτέρω οφέλη για την οικονομία της Κρήτης, στο πλαίσιο της ενίσχυσης του οικοσυστήματος καινοτομίας της Περιφέρειας Κρήτης, μέσω δράσεων ακαδημαϊκής καινοτομίας και σύνδεση τους με την επιχειρηματικότητα.
Βασικός στόχος των δράσεων είναι η ανάδειξη των ιδιοτήτων της χαρουπιάς, οι πιθανές χρήσεις των προϊόντων της ενισχύοντας την αλυσίδα αξίας στον αγροδιατροφικό τομέα και στον τομέα της υγείας, στο πλαίσιο της Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης.
Η χαρουπιά
Η χαρουπιά αποτελεί μεσογειακό είδος με μεγάλη ιστορία στην Κρήτη, καθώς συνιστούσε, διαχρονικά, σημαντικό στοιχείο της παραδοσιακής διατροφής των κατοίκων της. Ευρήματα επιστημονικών μελετών υποστηρίζουν πιθανές χρήσεις των προϊόντων της χαρουπιάς με αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδη, αντιδιαβητική και αντιδυσλιπιδαιμική δράση.
Τα χαρούπια περιέχουν σάκχαρο σε μεγάλη αναλογία (50%) από το οποίο το 30% είναι σταφυλοσάκχαρο, 10% πρωτεΐνη, και 6% λίπος. Επίσης περιέχουν βιταμίνες Α, και D, βιταμίνες της ομάδας Β και καροτίνη, κάλλιο, μαγνήσιο, ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο, μαγγάνιο, χαλκό, χρώμιο, νικέλιο, λίγο ισοβουτυρικό οξύ (που ευθύνεται για την ελαφρώς δυσάρεστη μυρωδιά), ταννίνες, ινώδεις ουσίες όπως λιγνίνη (επιδρά κατασταλτικά στη χοληστερίνη, έχει θετικά αποτελέσματα κατά του διαβήτη και της παχυσαρκίας), βλέννα, κυτταρίνη και τουλάχιστον ακόμη 6 αντιοξειδωτικές ουσίες. Είναι εύπεπτα και δεν προκαλούν αλλεργίες.
Πέραν αυτών, τα προϊόντα της χαρουπιάς έχουν σημαντικές χρήσεις στη κτηνοτροφία, τη φαρμακευτική και τη βιομηχανία, ενώ το ίδιο το φυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καλλωπιστικό, για διαμόρφωση τοπίου, προστασία καλλιεργειών από τον άνεμο, πυροπροστασία και προστασία από την «ερημοποίηση». ∆εδομένου ότι πρόκειται για ένα ανθεκτικό δέντρο, που λόγω των ελάχιστων αρδευτικών αναγκών του ενδείκνυται για τα ξηρά μεσογειακά οικοσυστήματα, ενδείκνυται ιδιαίτερα και για το περιβάλλον της Περιφέρειας Κρήτης
