Φίλες και φίλοι, καλό Σαββατοκύριακο!
Για τον Χατζη-Μιχάλη Γιάνναρη και τον Αναγνώστη Μάντακα, για τους δυο πρωτοκαπετάνιους της Κρήτης, που αξιώθηκαν στα γεράματά τους να ζήσουν την Ενωση, υψώνοντας την ελληνική σημαία στο Φιρκά, ο λόγος στον σημερινό Παιδότοπο. Ετσι όπως τους “παρουσίασαν” στην αφιερωμένη σε πέντε αγάλματα των Χανίων ειδική έκδοση τα παιδιά της Στ1 τάξης της προηγούμενης σχολικής χρονιάς του 16ου Ολοήμερου Δημ. Σχ. Χανίων, τα γνωστά μας και από το αφιέρωμα τους για τον Δασκαλογιάννη (βλ. “Παιδότοπο” 3.2. τε.), … Διαπολιτισμικούλια.
“Διαπολιτισμικούλια” λέει τους μαθητές της η δασκάλα τους, η γνωστή στους αναγνώστες της στήλης, Ευαγγελία Φατσέα, “τα Διαπολισμικούλια” και ο τίτλος της περί ης ο λόγος έκδοσης που περιλαμβάνει εκτός των προαναφερθέντων αγαλμάτων και αυτό του Καγιαλέ στο Ακρωτήρι και το Μνημείο της Μικρασιάτισσας Μάνας που βρίσκεται στην είσοδο των Χανίων από την Κίσαμο.
«Η ιστορία του τόπου μας είναι πλούσια πολύ και γι’ αυτό είμαστε περήφανοι πολύ», διαβάζουμε στην κορυφή της πρώτης σελίδας της έκδοσης. Ο,τι πιο συγκινητικό να το δηλώνουν αυτό παιδιά, τα περισσότερα από τα οποία είναι “ξενάκια”…
Σας χαιρετώ
με αγάπη όλους!
Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης,
δάσκαλος
Τα παιδιά της τάξης (η καταγωγή τους από: Ελλάδα, Γεωργία, Αλβανία, Ρωσία και Βουλγαρία) είναι:
Κώστας Βενέτης, Ηλίας Δασκαλάκης, Χριστίνα Ηλιάκη, Ελένη Ιβάνοβα, Νικόλαος Καζάκος, Παναγιώτης Μαυρακάκης, Χρίστος Μουχσιάδης, Χρίστος Ντανατσίδης, Αλέξανδρος Ντιμιτρόφ, Γιώργος Παπαδογιαννάκης, Ειρήνη Παπαδογιάννη, Μανόλης Παπουτσάκης, Ειρήνη Πετράι, Χριστίνα Σαχμπατζίδη, Γκέστι Στέγια, Νίκος Σόλακ – Νιάζι.
Χατζη Μιχάλης Γιάνναρης
Το άγαλμα του Χατζημιχάλη Γιάνναρη βρίσκεται στην πλατεία 1866.
*
Στην πλατεία 1866, εκτός από το άγαλμα του Χατζημιχάλη Γιάνναρη υπάρχουν και άλλα αγάλματα ή προτομές ηρώων.
*
Αφορμή για να ασχοληθούμε με τον Χατζημιχάλη Γιάνναρη στάθηκε η μεγάλη τιμή που του έγινε την ημέρα της Ενωσης της Κρήτης με την Ελλάδα. Ο Χατζη Μιχάλης Γιάνναρης γεννήθηκε το 1832 στο ένδοξο κεφαλοχώρι Λάκκοι Κυδωνίας Χανίων. Ηταν γιος του παπά-Γιάννη και εγγόνι του Γιανναροδάσκαλου. Ο πατέρας του πήρε τα παιδιά του, τον Παναγιώτη και το Μιχάλη και πήγε στους Αγιους Τόπους. Από τότε ονομάστηκε Χατζής.
*
Ο Χατζή Μιχάλης Γιάνναρης έκανε πολλά επαναστατικά ανδραγαθήματα. Διαδραμάτισε πάρα πολύ σπουδαίο ρόλο στην επανάσταση του 1866.
*
Ο Χατζή Μιχάλης Γιάνναρης κατέφυγε στη Ρωσία. Εκεί ο Τσάρος του χορήγησε ισόβια μηνιαία σύνταξη. Ο Χατζή Μιχάλης Γιάνναρης στο Ροστόβι-Ταυγάνι έγραψε το μεγάλο αφηγηματικό ποίημα “Η Κρητικοπούλα” το οποίο έχει 4028 στίχους και διαιρείται σε 157 ανισόστιχα κεφάλαια, όπως ο ίδιος τα έχει ταξινομήσει. Η “Κρητικοπούλα” είναι ένας ύμνος γύρω από την επανάσταση του 1866-1869. Αξίζει να αναφερθεί ότι αναφέρονται και πολλές πολύτιμες πληροφορίες όπως π.χ. η ίδρυση των χωριών Λάκκων και Θερίσου.
*
Ο επισκέπτης μπορεί να διαβάσει τα παρακάτω λόγια, τα οποία είναι γραμμένα στην επιτύμβια στήλη του τάφου του Χατζή Μιχάλη Γιάνναρη στον Ομαλό Χανίων, δίπλα στο εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονα: «…Τελευταίο, μα αιώνιο! Στρέψε, διαβάτη, τ’ Ομαλού, πέρασε από κοντά μου να μελετήσεις και να δεις τ’ αποτελέσματά μου. Την ταραχώδη διάβα μου του κόσμου να μη μείνεις. Ο Πλάστης που μας έπλασε έχει μεγάλη γλύκα τους δυνατότερους χτυπά κι ανίσχυροι φανήκαν».
Ο Χατζή Μιχάλης Γιάνναρης παρέδωσε τη σημαία. Ο Λιμενάρχης Κουρκούτης έδεσε το σχοινί για να υψωθεί στον ιστό. Παρόντες ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος.
Αναγνώστης Μάντακας
Το άγαλμα του Αναγνώστη Μάντακα βρίσκεται στην πλατεία όπου βρίσκεται η Μητρόπολη.
Αφορμή για να ασχοληθούμε με τον Αναγνώστη Μάντακα είναι ότι σε αυτή την οδό βρίσκεται το σχολείο μας.
*
Ο Αντώνης Μάντακας ήταν θείος του Αναγνώστη Μάντακα. Ηταν από τους Λάκκους Κυδωνίας. Πολέμησε στις Επαναστάσεις 1878-1897 και στις πολεμικές επιχειρήσεις της Ηπείρου με δικό του σώμα.
*
Ο Αναγνώστης Μάντακας απεβίωσε το 1917 και ετάφη στη γενέτειρά του στην περιοχή “Πυργιάλι” των Λάκκων Κυδωνίας.
*
Ο Αναγνώστης Μάντακας γεννήθηκε στους Λάκκους Κυδωνίας το 1816. Ελαβε μέρος σε πολλές επαναστάσεις στην Κρήτη. Ανακηρύχθηκε γενικός Αρχηγός Κυδωνίας. Ιστορικοί έμειναν οι λόγοι τους οποίους εκφώνησε το 1867.
*
Ο Αναγνώστης Μάντακας είχε το προνόμιο να υψώσει την Ελληνική Σημαία για την ένωση με την Ελλάδα, την 1.12.1913 στην είσοδο του λιμανιού των Χανίων παρουσία του Πρίγκιπα Γεωργίου Υπατου Αρμοστή της Κρήτης. Μάλιστα λέγεται ότι όταν είπαν στον Γεώργιο να υψώσει τη σημαία, αυτός έδωσε το σχοινί, τιμής ένεκεν, στον Χατζημιχάλη και τον Μάντακα.
Υπάρχει σχετική μαρμάρινη πλάκα στο παλαιό φρούριο του Φιρκά στην είσοδο του λιμανιού των Χανίων.
Στην τελετή για την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα του ανατέθηκε να υψώσει την ελληνική σημαία στο φρούριο Φιρκά των Χανίων, για να σφραγιστεί μ’ αυτόν τον συμβολικό τρόπο η Ενωση, παρουσία του Βασιλιά Κωνσταντίνου, του Πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου, του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων Σαβετσάνου, του Ναυάρχου Κουντουριώτη, του Γενικού Αρχηγού Κυδωνίας Χατζημιχάλη Γιάνναρη, επιζώντων καπεταναίων, καθώς και μεγάλου πλήθους επισήμων και απλών ανθρώπων.
*
Ο Μάντακας κατέβηκε πρώτος τα σκαλοπάτια, υποβασταζόμενος από τον γενικό διοικητή του νησιού Ρούφο. Πιο πίσω ήταν ο Χατζημιχάλης Γιάνναρης. Οι δυο μεγάλοι επαναστάτες, που συμμετείχαν σ’ όλους τους αγώνες του κρητικού λαού τιμήθηκαν εκείνη την ημέρα από τον βασιλιά Κωνσταντίνο με τον Χρυσό Σταυρό του Σωτήρα.
Από την ιστορική ρίμα “Η εν Αλυκιανώ Μάχη της 15ης Μαρτίου 1878”,
η οποία γράφτηκε από τον Σπυρίδωνα Σπυριδάκη
Την σκέψιν ταύτην έμαθε και ο Χατζημιχάλης,
Οποίος ήτον οδηγός της μάχης της μεγάλης.
Που ‘γεινεν εις Αλυκιανού με σχέδια δικά του
Με αρχηγούς που ώριζε και με στρατεύματά του.
Αμέσως λόγον ήρχισε κι ειπ’ ο Χατζημιχάλης
εκεί στους συναδέλφους του μετά φωνής μεγάλης
«Ολους σας προσεκάλεσα με τα στρατόπεδά σας
και ό,τι άλλο έχετε να πάρετε κοντά σας».
Γνώμην αμέσως έδωκε και ο Χατζημιχάλης.
Από μακράν θα ακουσθή ο θόρυβος της πάλης
ευθύς θα τρέξει βοηθός και ο Χατζημιχάλης.
Στον Μάνδακαν μη γράψωμεν ούτε εις Καρανιώτας
διότ’ απόψε έρχονται με τρομερούς Λακιώτας.
Το όπλον του το Σασεπώ δεν λείπει από κοντά του
είν’ αρχηγός και λέγεται Μάνδακας τ’ όνομά του.
