«Ούλους τσ’ Αγάδες τω Χανιώ,
έµπεψε* κι αβιζέρνει*,
πως στο φιρµάνι* τούγραφε
να πνίγει* και να δέρνει.»
Ο Χατζή Οσµάν Πασάς ή Πνιγάρης, ξεµπάρκαρε στη Σούδα στις 12 Σεπτεµβρίου 1812.
Οι περιβόητοι Κρητογενίτσαροι, έπιναν κρασιά, τσικουδιές, έτρωγαν χοιρινό έξω από τα τζαµιά και είχαν την αίσθηση του αφεντικού στο νησί, µε πατρογονικά δικαιώµατα σε ανθρώπους και πράγµατα.
Εξευτέλιζαν διαρκώς την κεντρική κυβέρνηση της Κωνσταντινούπολης και καταρράκωναν το κύρος της, ήταν κράτος εν κράτει…
Στον ραγιά για να τον παρασύρουν του έλεγαν: «έλα µπρε µπουνταλά να βάλεις φέσι. Θα γενείς σα και µας. Μούδε Χρισιανός µούδε Τούρκος, παρά διάολος. Όποιος έει αντόδια τρώει το παξιµάδι…».
∆εν αναγνώριζαν ούτε Αλλάχ, ούτε Πασά, ούτε Σουλτάνο, γι αυτό και ο τελευταίος τους έστειλε τον Χατζή Οσµάν Πασά ή Πνιγάρη….
Ο Χατζή Οσµάν Πασάς µε δική του απόφαση, χωρίς δίκη, φούρκισε* έξω από τη πύλη του Καλέ Καπισί, της πόλης των Χανίων, 17 γενιτσάρους και Κρητογιανιτσάρους, 8 αγάδες και µπέηδες. Άλλους φυλάκισε και άλλους έστειλε εξορία.
Στην Κίσσαµο κρέµασε τον Λιοντάρ Αγά από το Κάτω Παλιόκαστρο και από τις Λουσακιές τους Λατίφη, Κωλένη και Νασίρη.
Έπιασε και τους Ντιντίνη από το Μεσονήσι, το Γιορτάνι από το Κεφάλι, το Καρβούνη απ’ τα Χαιρεθιανά και το Μεχµέτ Εµίνη από τον Αϊ Κυρ Γιάννη. Τους κρέµασε στο Καστέλι…
Ο πλάτανος ήταν λίγα µέτρα από τον ναό του Μιχ. Αρχαγγέλου και όταν ανακλήθηκε ο Οσµάν Πασάς, οι Γενίτσαροι τον ξερίζωσαν και τον έκαψαν για να µην τους θυµίζει τον εξευτελισµό και τους απαγχονισµούς του «Παπαγιάννη» όπως τον αποκαλούσαν…
Στη συνέχεια πέρασε στο Σέλινο όπου τους κρεµούσε στη µέση στα χωριά για να παραδειγµατίζονται όσοι είχαν προλάβει να φύγουν.
Στο Ρέθυµνο απαγχόνισε τέσσερις Γενιτσάρους και ένδεκα Κρητογενιτσάρους, πέντε αγάδες και δύο µπέηδες. Φυλάκισε και ξόρισε άλλους είκοσι επτά Κρητότουρκους.
Ο πρώτος που πλήρωσε ήταν ο Μεχµέτ Αγάς Γιανίτσαρης, χειρότερος και βιαιότερος του Αληδάκη, από τη Κάινα Αποκορώνου. Προσεκλήθη στα Χανιά αλλά δεν πειθάρχησε και εστασίασε συγκεντρώνοντας περί τους 400 άνδρες…
Στο τέλος ο Γιανίτσαρης παρεδόθη εις τον εκ Κάµπων Κυδωνίας γενναίον Μουτσογιάννη και µε µία βολή πυροβόλου γνωστοποιήθηκε στα Χανιά ο θάνατός του.
Ο ιατρός Ν. Ρενιέρης γράφει ότι συνολικά οι µε διαφόρους τρόπους οι θανατοθέντες Γενίτσαροι ανήλθον στους 280…
Εκτέλεσε τους Τρουλινούς ζορµπάδες τ’ Αποκόρωνα. Στο Κατωχώρι Κεραµειών εξολόθρευσε µια δωδεκάδα Γιανιτσάρων, στην Κίσσαµο, στο Σέλινο κλπ.
Εκτέλεσε στο Ρέθυµνο και τον διαβόητο Έρµπαση των σπαχήδων Αρίφ Αγά Γιανίτσαρη το θείο του Μεχµέτ της Κάϊνας.
Γέµισαν τα λαγγά κραυγές θανάτου και τα αγαδικά θρήνους και κατάρες.
Οι Ρεθεµιώτες τον «βάπτισαν» «πνιγάρη».
Στο Ηράκλειο όµως δεν τα κατάφερε… κατηγόρησαν τον Χ’’Οσµάν Πασά για το έργο του µε αποτέλεσµα να ανακληθεί και να εκτελεστεί.
Γύρω από τον Χ’’Οσµάν Πασά ή Πνιγάρη ή Παπαγιάννη, έχουν δηµιουργηθεί διάφοροι θρύλοι…
Οι Κρητικοί, αποθανάτισαν τον Χ. Ο. Π. µε το παραπάνω τραγούδι.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΟΥ «ΚΡΗΤΕΣ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΙ –ΊΧΝΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΣ»
*έµπεψε εκ του αρχαίου ελληνικού πέµπω
* avisare=προ- ειδοποιώ – ανακοινώνω (ενετικό κατάλοιπο)
*φιρµάνι διάταγµα (τουρκική λέξη)
* φουρκίζει πνίγει απαγχονίζει, ενετικό κατάλοιπο , forca κρεµάλα
* Ο Μιχάλης Κατσανεβάκης είναι αρχιτέκτων µηχανικός, συγγραφέας – ιστορικός ερευνητής
