Χαιρετίσματα από τη Χάλκη – Χάρκη Δωδεκανήσου

1 από 11

Ενα πανέμορφο, κομψό καραβάκι, το “Φαίδων”, μας περίμενε στο παλιό – αρχαίο λιμανάκι της “Καμείρου Σκάλας”. Εδώ, που, όπως λέει η παράδοση, αποβιβάστηκε ο Αλθαιμένης με τους Δωριείς του από την Κρήτη, να βρίσκεται λίγο παρακάτω από την “Κρητηνία” και την “Εμπωνα”, τα δύο “Κρητικά” χωριά. Ελεγε, λοιπόν, ο χρησμός πως θα γίνει πατροκτόνος και αυτό ήταν η αιτία να εγκαταλείψει την πατρίδα του ο νεαρός πρίγκιπας και να μην λάβει σάρκα και οστά.
Κάποια βροχερή και ασέληνη νύχτα έφτασε ο βασιλιάς πατέρας του από την Κρήτη για να επισκεφθεί τον γιο του που είχε καιρό να τον δει. Οι φρουροί τους πέρασαν για πειρατές και στη σύντομη μάχη που επακολούθησε σκοτώνει ο Αλθαιμένης τον πατέρα του. Για πολλές βδομάδες έκλαιγε απαρηγόρητα και ίσως τότε να έκτισε και το ναό με το μαύρο μάρμαρο στο πιο ψηλό σημείο του Αταβύρου πάνω από την Εμπωνα.
Από το ίδιο λιμανάκι, λοιπόν, ξεκινήσαμε και ’μεις, “με ούριο άνεμο”, για τη Χάρκη. Στην αρχή και για λίγη ώρα, παραλιακά με το ροδίτικο ακρογιάλι, που το στόλιζε ένα απέραντο πευκοδάσος. Πάνω ακριβώς, σε ένα πανέμορφο σημείο δεσπόζει το “Κάστρο της Κρητηνίας”, που μαζί με εκείνο του “Μονόλιθου”, ήταν τα δύο περιφερειακά κάστρα που είχαν κτίσει οι Ιωαννίτες ιππότες τον 14ο αιώνα και το κατέλαβε με μια πύρρειο νίκη ο Σουλεϊμάν ο μεγαλοπρεπής στα μέσα στου 16ου αιώνα. Η θέση του, όπως φαίνεται από τη θάλασσα, είναι εντυπωσιακή.
Δεν αργήσαμε να εγκαταλείψουμε τα “ροδίτικα νερά”, περνώντας σχεδόν ξυστά από τα 3 – 4 ακατοίκητα ξερονήσια, με μεγαλύτερο την “Αλιμιά”, που όπως μου είπαν έχει δύο εκκλησούλες.
Ασταμάτητα οι Ρώσοι τουρίστες, εντυπωσιασμένοι, το φωτογράφιζαν. Ισως αρκετοί απ’ αυτούς να είδαν για πρώτη φορά θάλασσα, όπως μου είπε ένας από αυτούς! Πάντως, είμαι βέβαιος πως αυτό το παραμυθένιο βαθύ γαλάζιο, σε συνδυασμό με το ελληνικό φως, θα το είδαν για πρώτη φορά!
Χωρίς να το καταλάβουμε πέρασαν κιόλας τα 45 – 50 λεπτά και ήδη ταξιδεύαμε με τις ακτές της Χάρκης και δεν αργήσαμε να μπούμε στο μικρό λιμανάκι της. Η πρώτη μεγάλη εντύπωση είναι η ίδια η Χάλκη. Ακριβώς πάνω από το λιμανάκι και εντελώς αμφιθεατρικά είναι κτισμένη με τα σπίτια της βαμμένα με χίλια χρώματα και αποχρώσεις.
Δύο μεγάλα καμπαναριά υψώνονται και λογχίζουν τον ουρανό. Το ένα της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου, πολιούχου της Χάρκης – Χάλκης και το άλλο του Δημαρχείου. Ολα τα σπίτια της Χάλκης είναι σκεπασμένα, σχεδόν ομοιόμορφα, με κόκκινα κεραμίδια. Η μπροστινή μεριά έχει στη μέση μια πόρτα και άλλα δυο μεγάλα παράθυρα.
Μια τεράστια πλακόστρωτη προκυμαία που τη στολίζει το άγαλμα του ήρωα του έπους της Αλβανίας υπολοχαγού Αλέξανδρου Διάκου καθώς και το μνημείο του ήρωα λοχαγού Διογένη Φανουράκη. Στο πίσω μέρος υπάρχουν, συνεχόμενα, άπειρα μαγαζιά (καφετέριες – ταβέρνες, τουριστικά κ.λπ.). Καθίσαμε κάπου, αφού πρώτα περιπλανηθήκαμε για αρκετή ώρα στα όμορφα στενοσόκακά της.
Στο παραδοσιακό καφενείο που επιλέξαμε και δίπλα ακριβώς από εμάς κάθονταν τρεις τύποι. Από το παρουσιαστικό τους υπέθεσα -και τελικά δεν έπεσα έξω- πως ήσαν παλιοί Χαλκίτες.
Μάλιστα, ο ένας από τους τρεις, ο κ. Μηνάς Φαναράκης, όπως κατάλαβα, ήταν εκείνος που “έψαχνα”. Αριστος γνώστης της ντόπιας ιστορίας, ανέλαβε να μου πει και να μου εξηγήσει μερικά πράγματα που αφορούν τη Χάρκη – Χάλκη και σας τα παραθέτω:
Ο κ. Μηνάς Φαναράκης είναι ένας γλυκομίλητος, ευγενέστατος άνθρωπος που προσφέρθηκε για αρκετή ώρα να μου εξηγεί σε άπταιστη Χαρκίτικη προφορά, που όπως και οι Κρητικοί τραβάνε τα φωνήεντα (είιντα κάανεις, δικόο μας καΐΐκι), όταν συναντήσουν κάποιο χωριανό τους εκτός Χάλκης.
Η παλιά Χάλκη – Χάρκη, το παλιό Χωριό (Χωρίο) ήταν κτισμένο αρκετά πιο πάνω από τη σημερινή του θέση, που εκείνη την εποχή θα έπαιζε τον ρόλο της Σκάλας – μικρολίμανο. Όπως μου είπε και μου εξήγησε ο Μηνάς, αυτό θα έγινε για λόγους ασφάλειας. Η πειρατεία γαρ στο Αιγαίο εκείνη την εποχή ήταν πολύ συνηθισμένο φαινόμενο!
Η εγκατάλειψη του “Χωρίου” έγινε πριν από 200 περίπου χρόνια, φαίνεται σταδιακά. Σήμερα είναι σχεδόν εγκαταλελειμμένο. Τα πέτρινα χαλάσματα, λίγο παρακάτω από το ερειπωμένο κάστρο, στέκουν θλιμμένα και θυμούνται παλιές δόξες της παλιάς Χάρκης. Τότε που τα σφουγγαράδικά της όργωναν τη θάλασσα της Μεσογείου και έφτανε η χάρη τους μέχρι τις ακτές της μακρινής Λιβύης.
Η Χάλκη ήταν πάντα στραμμένη προς τη θάλασσα και από τη θάλασσα αντλούσε τον πλούτο της τα παλιά χρόνια.
Οι σφουγγαράδες της Χάλκης, με αυτούς της Καλύμνου, ήσαν οι καλύτεροι στη Μεσόγειο.
Εκείνη την εποχή όμως, τα μέσα προστασίας ήταν πενιχρά έως ανύπαρκτα (θάλαμοι αποσυμπίεσης). Αρκετές ήταν οι φορές -όπως μου είπε ο Μηνάς- που συναντούσες νέους άνδρες που είχαν λαβωθεί για όλη τους τη ζωή από αυτή την καταραμένη αρρώστια.
Ανάμεσα στην παρέα είχαμε και έναν Χαλκίτη βοσκό.
– Μα έχει πρόβατα και αίγες στη Χάλκη; ρώτησα την ομήγυρη, δείχνοντας το σεληνιακό τοπίο, ολόγυρα της Χάλκης.
– Ναι έχει και κατσίκες και πρόβατα. Σε αρκετά σημεία έχει αρκετό πράσινο με διαβεβαίωσαν.
Νερό, όμως, τρεχούμενο – επιφανειακό δεν έχει. Εχουν κάνει αρκετές γεωτρήσεις, μα το νερό που βρήκαν ήταν ελάχιστο. Έτσι φέρνουμε νερό με υδροφόρες και αφαλάτωση.
Είπαμε κι άλλα πολλά με την περιστασιακή παρέα.
Εκείνη τη στιγμή κατέφθασε και το καράβι “Πρέβελης”. Αφού έδεσε και αποβίβασε μερικούς επιβάτες, πήρε μερικούς και έφυγε βιαστικά για τη Ρόδο.
Ενα υπέροχο μέρος πολύ κοντά στην κεντρική πλατεία, επιλέξαμε για μπάνιο και μεσημεριανό γεύμα. Η απόσταση, με σχετικά σιγανό περπάτημα, λόγω ζέστης, δεν ξεπερνούσε τα 10 λεπτά.
Είχε μια μικρή πλαζ με πεντακάθαρα κρυστάλλινα νερά και μια μικρή με τοπικό χρώμα ψαροταβέρνα, ακριβώς από πάνω μας περίμενε για το μεσημεριανό γεύμα. Κουρασμένοι από το μπάνιο και μετά το απολαυστικό μεσημεριάτικο φαγητό, πήραμε πάλι το στενό γραφικό δρομάκι για την επιστροφή στο λιμανάκι.
Εξάλλου, ο χρόνος πέρασε τόσο ευχάριστα που δεν το καταλάβαμε πώς πλησίαζε 4 και θα πρέπει να προλάβουμε το καραβάκι μας για την επιστροφή μας στην “Κάμειρο Σκάλα”.

Υ.Γ Ούλες τσι πλια νέες ιστορίες τσ’ Ασηγωνιώτικης Ρίζας, τσι πρεμάζωξα και τσ’ έκαμα ένα νέο βιβλίο με τίτλο “Μαδαρίτικα αναστορήματα” και το διαθέτει το βιβλιοπωλείο “Πετράκη” στα Χανιά και Κλαψινάκη στο Ρέθυμνο.