Στα όρη χιονιστήκανε Πιτσιδιανά κουράδια,
Καλλεργιανά και Σφακιανά κι απού το Γερακάρι
Γιρεύουσίν τα οι βοσκοί κλαίν’ τα οι νοικοκύροι.
Μια από τις µεγαλύτερες κατάρες και καταστροφές για τον κτηνοτρόφο της Μαδάρας είναι το να χιονιστούν τα ζώα του. Και όσον αφορά στα κατσίκια, αυτά είναι πιο ανθεκτικά και, αναλόγως µε την έκταση της χιονιάς, µπορεί να αντεπεξέλθουν. Αλλά για τα πρόβατα τα πράγµατα είναι πολύ πιο δύσκολα και τις περισσότερες φορές θανάσιµα.
Τα ζώα τα «πλακώνει» το χιόνι, όταν χιονίσει ξαφνικά σε περίοδο που αυτό δεν είναι φυσιολογικό και δεν το περιµένουν οι κτηνοτρόφοι. Όπως π.χ. πριν από λίγα χρόνια χιόνισε στον Οµαλό και αλλού την Πρωτοµαγιά και χάθηκαν πολλά πρόβατα, που εκείνες τις ηµέρες τα είχαν ανεβάσει οι βοσκοί από τα χειµαδιά. Τότε βοήθησαν και νέοι του Ορειβατικού Συλλόγου Χανίων να ξεχιονιστούν πολλά αιγοπρόβατα στην περιοχή του Οµαλού και Καλλέργη. Τα πρόβατα µπορεί ακόµα να χιονιστούν αν ρίξει το χιόνι σε πολύ χαµηλότερα υψόµετρα από εκείνα που συνήθως αυτό γίνεται.
Ένας βοσκός εµάλωνε τη Σφακιανή Μαδάρα,
µε τη Μαδάρα τα ‘χενε, µε τσι κορφές µαλώνει.
«Μαδάρα, γιάντα χιόνισες κ’ έφαες τα σφαχτά µου;»
«Πάρε τα, φύγε τ’ από ‘πα κι άµε τα στ’ Ακρωτήρι
και σα µαρτίσει ο καιρός φέρε τα στη Μαδάρα».
Πολλές, όµως, είναι οι φορές που και οι ίδιοι οι κτηνοτρόφοι το διακινδυνεύουν, αφήνοντας τα αιγοπρόβατα στα ορεινά περισσότερο χρόνο, για να επωφεληθούν από το χορτάρι του βουνού.
Αλλά και µέσα σε χειµαδιά µπορεί να υπάρξει καταστροφή από µεγάλη χιονιά. Θυµάµαι, πριν από χρόνια, όταν καλύφθηκε από χιόνια η περιοχή Ασκύφου Σφακίων στο χειµαδιό του Πολέντα, στο πρώτο τµήµα του δρόµου προς οροπέδιο Ταύρης. Μόλις είχαν γεννήσει οι κατσίκες του και εγκλωβίστηκαν από το χιόνι, ασφυκτικά µέσα στο κτήριο, καταπατούσαν τα νεογέννητα, και µέτρησα περισσότερα από σαράντα κατσικάκια ψόφια και ριγµένα έξω από το χειµαδιό.
Πάντως στις περιπτώσεις χιονίσµατος φαίνονται και οι φίλοι των βοσκών, που σπεύδουν να τους βοηθήσουν να διασώσουν όσα ζωντανά µπορέσουν.
*Φωτ.: Κράπη Σφακίων (1980;)
