Πέρασε η 23η Νοεµβρίου, το τέταρτο Σάββατο του µήνα, όπου τιµάται στην Ουκρανία αυτή η µέρα ως µνήµη για το «Χολοντοµόρ», τον µεγάλο λιµό, (1932-1933) που χαρακτηρίστηκε ως τραγωδία και έγκληµα κατά της ανθρωπότητας, χαρίς να χρησιµοποιηθεί ο όρος γενοκτονία. Ίσως λόγω του Ρωσοουκρανικού πολέµου που βρίσκεται στο απόγειο του, δεν ακούστηκε τίποτα. Πάντως από τους Ουκρανούς έχουν στηθεί µνηµεία που αναπαριστούν την αποφράδα αυτή περίοδο.
Το ‘‘Χολοντοµόρ’’ είναι ένας σύνθετος ουκρανικό όρος από τις λέξεις ‘‘holod’’ που σηµαίνει πείνα και ‘‘mor’’ εξόντωση. Η Ουκρανία τότε υπαγόταν στην ΕΣΣ∆ και ο Στάλιν µε την πολιτική του σκοπεύοντας να πλήξει την ουκρανική ταυτότητα, προκάλεσε 3,9 εκατοµµύρια νεκρούς από πείνα, η οποία κορυφώθηκε την Άνοιξη του 1933. Τα πτώµατα βρίσκονταν για πολύ σε κοινή θέα, µέχρι να ανοιχτούν οµαδικοί τάφοι.
Παράγοντες του Κ.Κ. της Σοβιετικής Ένωσης ανάγκασαν τους Ουκρανούς να εγκαταλείψουν οικίες, περιουσίες και τη γη τους, απελαύνοντας τους πλουσιότερους, τους ονοµαζόµενους «κουλάκους». Το αποτέλεσµα ήταν η κάθετη πτώση της αγροτικής παραγωγής και η αποδιοργάνωση της οικονοµίας, που πυροδότησε σειρά ενόπλων εξεγέρσεων, οι οποίες ανησύχησαν τον Στάλιν.
Η κατάληξη ήταν χωριά και πόλεις να γραφτούν σε µαύρες λίστες, τους στερούνταν η αποστολή τροφίµων, η πείνα θέριζε τους Ουκρανούς και οι λεηλασίες έδιναν και έπαιρναν για κάθε τι φαγώσιµο από σοδειές µέχρι κατοικίδια ζώα.
Πράκτορες των µυστικών Σοβιετικών Υπηρεσιών της Κα Γκε Μπε στόχευαν την εξόντωση της πολιτικής και πνευµατικής ουκρανικής ελίτ. Όσοι στοχοποιούνταν ως αντιδραστικοί, στέλνονταν στα ‘‘Γκούλαγκ’’ φυλακές, εφιαλτικά στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας, στα οποία πέρασε 8 χρόνια και ο συγγραφέας του βιβλίου ‘‘Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ’’ Αλεξ. Σολζενίτσιν. Οι Σοβιετικοί γραφειοκράτες αποσιωπούσαν σκόπιµα τα περί του λιµού και οι ∆υτικοί δηµοσιογράφοι στη Μόσχα είχαν εντολές, να µη γράψουν περί αυτού, έκαναν δε τα πάντα να υποβαθµίσουν τις αναφορές για την πείνα.
Ο λιµός συζητήθηκε κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής της Ουκρανίας στον Β΄ Παγκόσµιο Πόλεµο, έγινε ταµπού στα µεταπολεµικά χρόνια και για πρώτη φορά γνωστοποιήθηκε το ζήτηµα ‘‘Χολοντοµόρ’’ παγκοσµίως το 1986 από έναν Ουκρανό ποιητή στον απόηχο της καταστροφής από την πυρηνική έκρηξη του Τσερνόµπιλ.
