Χοροδιδασκαλεία και κοινωνική αλληλεγγύη στα Χανιά κατά την περίοδο της Ημιαυτονομίας (1878-1898)

Μια ενδιαφέρουσα αγγελία εμφανίζεται στην εφημερίδα “Αμυνα” της 1/2/1886: «Ειδοποίησις. Ειδοποιώ τους συνδρομητάς του χοροδιδασκαλείου ότι τα μαθήματα χορού θέλουσιν εξακολουθήσει εισέτει επι δύο μήνας και ότι η μηνιαία συνδρομή κατεβιβάσθει εις δυο μετζήτια αργυρά. Αντί δι εξ’ μεταλικιών δύναται πας ο βουλόμενος να προσέρχεται και να λαμβάνει μέρος. Ο χοροδιδάσκαλος Ιακώβ Τζιζάνας».
Μέσα στο ίδιο έτος και συγκεκριμένα στις 25/10/1886 στην ίδια εφημερίδα εμφανίζεται η διαφημιστική καταχώριση μιας νέας σχολής χορού του χοροδιδάσκαλου Ιωάννη Καθαρού, ο οποίος είναι και μουσικός, στα Παλιά Ψαράδικα. «ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΧΟΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΝ ΙΩ. ΚΑΘΑΡΟΥ. Εις τα Παλιά Ψαράδικα εν τη οικεία του Σεφίκ-Εφένδη ενεώχθη Χοροδιδασκαλείον διευθυνόμενο υπό του κ. Καθαρού του από τινός διαμένοντος παρ’ ημίν μουσικού. Τα μαθήματα του χορού θέλουσιν αρχίσει από της προσεχούς Δευτέρας περί την μιαν και ημίσειαν ακριβώς τουρκιστί. Έκαστη παράδοσις θέλει διαρκεί μέχρι της τρίτης ώρας καθ΄εσπέραν πλην της Κυριακής και της Παρασκευής. Ο κ. Καθαρός διδάξας επι πολύ ευμεθόδως υπόσχεται αν τελειοποιήση μεν τους τυχόν έχοντας ελλείψεις να διδάξει δε τους αρχαρίους εις ολίγον χρονικό διάστημα[…]Το χοροδιδασκαλείον τούτο συνιστώμεν τη παρ’ ημίν νεολαία». Αμέσως παρακάτω στην ίδια σελίδα της “Αμυνας” υπάρχει καταχώριση και από τον Τζιζάνα.
Αν και δεν αναφέρεται είναι λογικό να εικάσουμε ότι πρόκειται για σχολές εκμάθησης ευρωπαϊκών χορών, καθώς η διδασκαλία των κρητικών χορών γίνεται επίσημα λίγο αργότερα στα Δημοτικά σχολεία κατά την περίοδο της Κρητικής Πολιτείας. Επίσης, οι σημερινοί χοροδιδάσκαλοι μπορούν να αντιληφθούν ότι και στο παρελθόν υπήρχε η «βιασύνη» για γρήγορη εκμάθηση των χορών.
Ενδιαφέρουσα είναι και η ανακοίνωση της ισραηλιτικής κοινότητας Χανίων, η οποία εκφράζει τις ευχαριστίες της προς τον Ελληνικό Δραματικό Θίασο Χανίων “Ευτέρπη” στις 13/3/1889 για την παράσταση που έδωσε υπέρ του ισραηλίτικου Σχολείου. Επίσης, ευχαριστούν τον Γενικό Διοικητή Κρήτης, τον Γενικό Πρόξενο της Ελλάδας Ιωάννη Γύπαρη, τον Κωνσταντίνο Φούμη και τον Ελευθέριο Βενιζέλο για τη συμπαράσταση. Υπογράφουν οι έφοροι: Νισήμ Φράγκος, Ισραήλ Δαλμέδικος, Ιακώβ Σάρδας (εφημ. “Λευκά Ορη” 20/3/1889). Ο μουσικός και θεατρικός σύλλογος “Ευτέρπη”, όπως είναι γνωστό, έχει ιδρυθεί από το 1879 και μέλος της ήταν και ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος το 1886 είχε παίξει στην παράσταση “Γάιος Ιούλιος Κοριολανός” του Σαίξπηρ.
Από τα παραπάνω είναι φανερό ότι ο εξευρωπαϊσμός της τοπικής κοινωνίας περνά μέσα από τον πολιτισμό του χορού και του θεάτρου. Επίσης, η αγαστή συνεργασία Εβραίων και Χριστιανών υπενθυμίζει την κοινή αγάπη για την πόλη και τον συνάνθρωπο ανεξάρτητα θρησκείας.