Ερευνα του Πολυτεχνείου Κρήτης αναδεικνύει την χρεοκοπία του επαγγελματικού ποδοσφαίρου της χώρας μας το οποίο μοιραία κατρακυλάει στην απαξίωση από ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό φιλάθλων.
Πρόκειται για μία αξιολόγηση των 11 κορυφαίων ΠΑΕ που έπαιζαν στη Σούπερ Λίγκα την τριετία 2012-14 με κριτήρια όχι μόνο αθλητικά αλλά χρηματοοικονομικά και οικονομικά. Σε αυτές δεν βρίσκεται ο Πλατανιάς καθώς ανέβηκε ένα χρόνο μετά αλλά ούτε και η ΑΕΚ διότι το 2014 βρέθηκε στην Γ’ Εθνική. Αντίθετα περιλαμβάνονται δύο ομάδες, ο Αρης και ο ΟΦΗ που πλέον αγωνίζονται στην τρίτη κατηγορία, απόρροια των άσχημων χρηματοοικονομικών επιδόσεών τους.
Οπως φαίνεται καθαρά σχεδόν όλες είναι ζημιογόνες με εξαίρεση οριακά τον Ολυμπιακό. Επίσης όλες πλην της Ξάνθης, εμφανίζονται αφερέγγυες.
Και καθώς αποδεικνύεται η οικονομική “εξάρτησή” τους από τη μεγάλη χορηγία του Ο.Π.Α.Π και τα τηλεοπτικά δικαιώματα, ήδη η αδυναμία εξεύρεσης χορηγού για το πρωτάθλημα καθιστά ακόμα πιο αβέβαιο το μέλλον τους.
Για να μπορέσει τώρα το ελληνικό ποδόσφαιρο να δημιουργήσει κατάλληλες προοπτικές για μία υγιή ανάπτυξη στο μέλλον θα πρέπει -σύμφωνα με την ίδια μελέτη- οι ΠΑΕ να επενδύσουν στην οργάνωση και σε ένα συγκεκριμένο οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης με εκμετάλλευση επιπλέον εμπορικών δραστηριοτήτων. Με την ανάπτυξη παράλληλα επιστημονικού προσωπικού, στα πρότυπα ευρωπαϊκών μοντέλων, σε συνδυασμό με τη χρήση τεχνολογικού εξοπλισμού υψηλής προπονητικής τεχνογνωσίας.
Η ΕΡΕΥΝΑ
Γενικά
Η αξιολόγηση μιας ποδοσφαιρικής ομάδας για το φίλαθλο κοινό είναι τις περισσότερες φορές ταυτισμένη με τα αποτελέσματα και την κατάταξη τόσο στις εγχώριες όσο και στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Ομως η σύγχρονη πραγματικότητα επιβάλει την εξέταση μιας Π.Α.Ε υπό το πρίσμα διαφορετικών κριτηρίων, με άξονα μια πολυδιάστατη στόχευση.
Δεδομένα – Μεθοδολογία
Στόχος της συγκεκριμένης μελέτης, είναι η αξιολόγηση των Ελληνικών Π.Α.Ε. που συμμετείχαν σταθερά στο πρωτάθλημα της Superleague, κατά την περίοδο 2012-2014. Η αξιολόγηση, βασίζεται στη χρήση της πολυκριτήριας μεθόδου PROMETHEE II1. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζονται τρεις διαφορετικές κατηγορίες κριτηρίων.
1. Χρηματοοικονομικά
2. Οικονομικά
3. Αθλητικά
Η μέθοδος PROMETHEE, πραγματοποιεί σύνθεση κριτηρίων για την εξαγωγή του τελικού αποτελέσματος.
Δείγμα
Το δείγμα αποτελείται από 11 ομάδες της πρώτης Εθνικής Κατηγορίας (Superleague), οι οποίες είχαν συνεχή παρουσία και διαθέσιμα οικονομικά δεδομένα στο διάστημα της ανάλυσης (2012-2013-2014). Τα διαθέσιμα δεδομένα, αντλήθηκαν από πηγές όπως: ισολογισμοί των Π.Α.Ε., Superleague, ΟΠΑΠ, πληροφόρηση από τις Π.Α.Ε και δημοσιογραφικά άρθρα.
Οι (11) Π.Α.Ε του δείγματος με αλφαβητική σειρά:
Αρης Θεσσαλονίκης, Αστέρας Τρίπολης, Ατρόμητος Αθηνών, ΠΑΣ Γιάννινα, Λεβαδειακός, Scoda Ξάνθης, Ολυμπιακός, ΟΦΗ, Παναθηναϊκός, Πανιώνιος, ΠΑΟΚ.
Α) Συμπεράσματα Χρηματοοικονομικά Επιδόσεων
Οι Π.Α.Ε “παραβιάζουν” τις αρχές του management καθώς δεν διατηρούν υγιείς χρηματοοικονομικούς δείκτες.
Οι Π.Α.Ε στο σύνολό τους αποδεικνύονται ζημιογόνες, με δείκτες οικονομικής αποδοτικότητας σε μη ικανοποιητικά επίπεδα. Εξαίρεση αποτελεί οριακά ο πρωταθλητής Ελλάδος Ολυμπιακός.
Οι Π.Α.Ε στο σύνολό τους αποδεικνύονται αφερέγγυες, με δείκτες οικονομικής φερεγγυότητας σε μη ικανοποιητικά επίπεδα. Εξαίρεση αποτελεί με μεγάλη διαφορά η ομάδα της Ξάνθης.
Εκπληξη αποτελεί πως οι μεγάλες ομάδες, δεν βρίσκονται σταθερά στις πρώτες θέσεις της κατάταξης των χρηματοοικονομικών.
Το γεγονός της διάκρισης ομάδων μεσαίας δυναμικότητας στις χρηματοοικονομικές επιδόσεις αποτελεί φυσιολογική απόρροια των μεγάλων οικονομικών “ανοιγμάτων” των μεγάλων συλλόγων (π.χ. για μεταγραφές) και των χρεών και ελλειμμάτων που συσσωρεύουν ως επακόλουθο. Αυτό το φαινόμενο παρατηρείται και σε άλλα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα.
Β) Συμπεράσματα Οικονομικών Επιδόσεων
Οι μεγάλες αστικές ομάδες διατηρούν την πρωτοκαθεδρία τους στις οικονομικές επιδόσεις. Τα μεγάλης χωρητικότητας στάδια, καθώς και το ευρύ φίλαθλο κοινό στο οποίο και απευθύνονται, συντελούν σε αυξημένα εισιτήρια και εισιτήρια διαρκείας καθώς και πιο ισχυρές εμπορικές συμφωνίες (τηλεοπτικά και χορηγίες).
Η αγωνιστική αποδοτικότητα έχει να κάνει περισσότερο με το “αστικό” μέγεθος των οικονομικών εσόδων, τα οποία με τη σειρά τους σε ένα βαθμό επηρεάζονται από τις επιτυχίες της ομάδας οδηγώντας την σε άμεσα έσοδα (αλληλεπίδραση).
Το οικονομικό μέγεθος αποτελεί βασικό πλεονέκτημα, αλλά όχι αναγκαία ένα πλεονέκτημα, το οποίο μπορεί να υπερκεράσει τις αδυναμίες μιας ελλιπούς διοίκησης.
Αποδεικνύεται η οικονομική “εξάρτηση” των ελληνικών Π.Α.Ε από την μεγάλη χορηγία του Ο.Π.Α.Π και τα τηλεοπτικά δικαιώματα.
Γ) Συμπεράσματα Αθλητικών Επιδόσεων
Οι μεγάλες ποδοσφαιρικές δυνάμεις του ελληνικού ποδοσφαίρου βρίσκονται στις πρώτες θέσεις της κατάταξης με βάση τις αθλητικές επιδόσεις με μικρές αποκλίσεις ανάλογα με την απόδοση στο θεσμό του κυπέλλου και το ποδοσφαιρικό μοντέλο της ομάδας.
– επένδυση σε γηγενείς παίκτες ή ξένους
– επιθετικογενές ή αμυντικογενές στυλ (ενεργητικό – παθητικό, πάσες – μεταβιβάσεις).
Ο Αριθμός Ξένων Παικτών αναδεικνύεται σημαντικός για τα αποτελέσματα και αποτελεί παράγοντα μεγάλης βαρύτητας στο ελληνικό πρωτάθλημα.
Η αθλητική επίδοση αποτυπώνεται έντονα στον Αριθμό Αλλαγής Προπονητή.
Παρατηρείται πως η καλή αμυντική απόδοση μέσω του Παθητικού Τερμάτων της ομάδας συμβάλει περισσότερο στην αγωνιστική αποδοτικότητα επιβεβαιώνοντας το αθλητικό γνωμικό πως «η άμυνα κερδίζει τα παιχνίδια».
Προοπτικές εξέλιξης
Σε αυτό το σημείο μπορούμε να αναφερθούμε στις προτάσεις και επισημάνσεις της ανάλυσής μας, σύμφωνα με τις οποίες πιστεύουμε ότι θα δημιουργηθούν οι κατάλληλες μελλοντικές προοπτικές για μια υγιή ανάπτυξη του ελληνικού ποδοσφαίρου.
Οι Π.Α.Ε είναι ανάγκη να επενδύσουν στην οργάνωση, δημιουργώντας τις απαραίτητες βάσεις στις υποδομές των εγκαταστάσεων τους, και στην αποτελεσματικότερη λειτουργία των ακαδημιών τους.
Είναι επίσης ανάγκη η στόχευση σε ένα συγκεκριμένο οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης και φιλοσοφίας για κάθε ομάδα.
Η ικανότητα των Π.Α.Ε να δημιουργήσουν κέρδη μελλοντικά θα κριθεί από τον βαθμό εκμετάλλευσης των επιπλέον εμπορικών δραστηριοτήτων τους. Σε αυτή τη λογική θα πρέπει να εξελίξουν τις δράσεις marketing τους και να μπορέσουν να προωθήσουν περισσότερα προϊόντα της ομάδας.
Παράλληλα, οι μεγαλύτερες ομάδες θα σταθούν στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι μόνο με ευρωπαϊκές επιτυχίες αλλά και περαιτέρω εμπορική ενίσχυση του brand name τους και σε άλλες αγορές, όπως κάλλιστα για παράδειγμα αυτή της Κύπρου.
Είναι πιο έντονη από ποτέ η ανάγκη στελέχωσης επιστημονικού προσωπικού στον ελληνικό αθλητισμό, στα πρότυπα ευρωπαϊκών μοντέλων, σε συνδυασμό με τη χρήση τεχνολογικού εξοπλισμού υψηλής προπονητικής τεχνογνωσίας.
Σε αυτή την κατεύθυνση απαραίτητη είναι η και χρήση σύγχρονων εργαλείων διοίκησης και ανάλυσης δεδομένων, στη λογική και του συγκεκριμένου μοντέλου που παρουσιάζεται και στην παρούσα διπλωματική.
Είναι αναγκαίο να διευρύνουν το target group τους, καθιστώντας τα γήπεδα και τους αγώνες κατάλληλους για οικογένειες και παιδιά.
Μέσω προγραμμάτων κοινωνικής ενσωμάτωσης (ΕΚΕ) το ελληνικό ποδόσφαιρο οφείλει να χρησιμοποιηθεί ως μέσο για τη μείωση της εγκληματικότητας, και της αντικοινωνικής συμπεριφοράς καθώς και για την αύξηση της ενημερότητας σχετικά με τους κινδύνους που συνδέονται άμεσα με την μάστιγα της κατάχρησης ναρκωτικών και άλλων ουσιών.
