Ο θεσμός των Πρότυπων και Πειραματικών σχολείων ενισχύθηκε και διευρύνθηκε με τον ν.4692/2020. Στα Πρότυπα σχολεία ενισχύεται η αριστεία με την έννοια της διαρκούς αυτο-βελτίωσης των μαθητών, οι οποίοι εισάγονται σε αυτά με εξετάσεις. Στα Πειραματικά σχολεία δίνεται έμφαση σε υλοποίηση πειραματικών μεθόδων, πρακτικών και νέων εκπαιδευτικών εργαλείων σε τυχαίο δείγμα του μαθητικού πληθυσμού και η εισαγωγή σε αυτά γίνεται με κλήρωση.
Προκειμένου να αξιοποιηθεί η ευκαιρία και να αποκτήσουν και τα Χανιά ένα δίκτυο πρότυπων και πειραματικών σχολείων, συγκάλεσα με τις ιδιότητες του Βουλευτή Χανίων και Προέδρου της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, στις αρχές του 2021, σειρά τηλεδιασκέψεων με συμμετοχή των εμπλεκομένων θεσμικών και υπηρεσιακών παραγόντων αλλά και της Γενικής Γραμματέως Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Στις τηλεδιασκέψεις αυτές διαπιστώθηκε από όλους ότι η πλέον ενδεδειγμένη λύση ήταν ο χαρακτηρισμός του 7ου Δημοτικού και του 1ου Γυμνασίου ως Πειραματικών, καθώς και οι δύο σχολικές μονάδες στεγάζονταν σε ιστορικά κτίρια στο κέντρο της πόλης των Χανίων, σε απόσταση μόλις 100 μέτρων μεταξύ τους, με εύκολη πρόσβαση μαθητών από όλες τις περιοχές του Δήμου Χανίων σε αυτές. Επιπρόσθετα, ο χαρακτηρισμός των παραπάνω σχολείων ως πειραματικών θα συνέβαλλε στην αναβάθμισή τους και στην επίλυση του κρίσιμου προβλήματος μείωσης μαθητικού δυναμικού που αντιμετώπιζαν τα τελευταία χρόνια.
Η μετατροπή του 1ου Γυμνασίου σε Πειραματικό προχώρησε άμεσα, με εισήγηση του τότε Διευθυντή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Χανίων κ. Εμ. Τζανάκη, και λειτούργησε από τη σχολική χρονιά 2021-2022. Παρά τις αρχικές αντιδράσεις κάποιων μειοψηφιών, η επιτυχημένη λειτουργία του 1ου Πειραματικού Γυμνασίου δικαίωσε την πρωτοβουλία δημιουργίας ενός Δικτύου Πειραματικών Σχολείων και οδήγησε, στη συνέχεια, στη μετατροπή του ΕΠΑΛ Ακρωτηρίου σε Πρότυπο, αλλά και στη μετατροπή του 7ου Νηπιαγωγείου και του 7ου Δημοτικού Σχολείου Χανίων σε Πειραματικά. Η ολοκλήρωση του Δικτύου απαιτούσε όμως και τη λειτουργία Πειραματικού Λυκείου, καθώς οι απόφοιτοι του Πειραματικού Γυμνασίου πρέπει να συνεχίσουν τη φοίτησή τους σε αυτό. Οι προσπάθειες για την ίδρυση Πειραματικού Λυκείου ξεκίνησαν πριν δύο χρόνια, από την πρώτη κιόλας χρονιά λειτουργίας του Πειραματικού Γυμνασίου, και το βασικό ερώτημα που έπρεπε να απαντηθεί ήταν αν θα προκριθεί η λύση μετατροπής υφιστάμενου λυκείου σε πειραματικό ή η ίδρυση νέας σχολικής μονάδας.
Στον Δήμο Χανίων λειτουργούν συνολικά οκτώ ημερήσια Γενικά Λύκεια, εκ των οποίων τα τέσσερα στη Δημοτική Ενότητα Χανίων και τα υπόλοιπα τέσσερα στις υπόλοιπες Δημοτικές Ενότητες. Ο Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Χανίων, κ. Εμ. Τζανάκης, απαντώντας σε ερώτημά μου τον Μάρτιο του 2022, διαπίστωνε ότι “σύμφωνα με το μαθητικό δυναμικό ανά σχολική μονάδα και γνωρίζοντας τόσο την χωρητικότητα των αιθουσών όσο και τη χωροταξική κατανομή των σχολικών μονάδων, τα συγκεκριμένα σχολεία έχουν δεχτεί τον μέγιστο αριθμό μαθητών που δύνανται να δεχτούν” και κατέληγε ότι κανένα από τα υπάρχοντα οκτώ Λύκεια του Δήμου Χανίων δεν μπορει να μετατραπεί σε Πρότυπο ή Πειραματικό, και εισηγήθηκε την ίδρυση νέας σχολικής μονάδας.
Καθώς όλα τα Λύκεια του Δήμου Χανίων εξυπηρετούν μεγάλες περιοχές, έχουν μεγάλο αριθμό μαθητών και είναι διάσπαρτα γεωγραφικά, τυχόν μετατροπή ενός εξ αυτών σε πειραματικό θα δημιουργούσε δικαιολογημένες αντιδράσεις από τις σχολικές κοινότητες. Τέτοιες αντιδράσεις διαπιστώσαμε τις τελευταίες ημέρες, από μία απόλυτα άστοχη πρόταση – αν υπάρχει τέτοια, καθώς δεν έχει διατυπωθεί επίσημα από κάποιον με θεσμικό ρόλο – για μετατροπή του 1ου Γενικού Λυκείου σε Πειραματικό. Είναι προφανές σε όλους τους δημότες ότι πρέπει να ξεχαστεί η σκέψη, από όσους την έχουν, για μετατροπή του 1ου Γενικού Λυκείου σε Πειραματικό. Μία τέτοια ενέργεια θα προκαλούσε τεράστια προβλήματα στις οικογένειες 300-400 παιδιών της περιοχής της Νέας Χώρας σε βάθος τριετίας, προκαλώντας αλυσιδωτά προβλήματα αντί για λύσεις.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, την άνοιξη του 2022 συμφώνησα με την εισήγηση του κ. Τζανάκη για την ανάγκη δημιουργίας νέου Πειραματικού Λυκείου στα Χανιά. Στη συνέχεια, μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, συναντήθηκα με τον νέο Διευθυντή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Χανίων κ. Ιωάννη – Παναγιώτη Αμπελά, προκειμένου να δρομολογηθεί το θέμα της ίδρυσης του.
Μετά από αναζήτηση πιθανών χώρων στέγασης του νέου Λυκείου, πρότεινα το κτίριο της πρώην Εκκλησιαστικής Σχολής Κρήτης (ΕΣΚ) στον Άγιο Ματθαίο, για το οποίο μετά από συναντήσεις που είχα τόσο με την Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων όσο και με τον Υπουργό Υποδομών υπήρξε η σύμφωνη γνώμη τους για ανακατασκευή και στέγαση του νέου Πειραματικού Λυκείου Χανίων, με το Υπουργείο Υποδομών να αναλαμβάνει το κόστος της ανακατασκευής. Η πρότασή μου αυτή γνωστοποιήθηκε προ ενός έτους, τον Οκτώβριο του 2022, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησα μαζί με τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Κυδωνίας και Αποκορώνου, κ.κ. Δαμασκηνό και με τον κ. Αμπελά.
Καθώς ο δικός μου θεσμικός ρόλος περιοριζόταν στη διατύπωση προτάσεων, η αποδοχή και υλοποίηση της λύσης στέγασης του Πειραματικού Λυκείου στην πρώην ΕΣΚ θα έπρεπε να γίνει από τους αρμόδιους φορείς. Ξεκινώντας τη διαδικασία, ο Διευθυντής Δευτεροβάθμιας εισηγήθηκε θετικά στις 6/12/2022 για ίδρυση Πειραματικού Λυκείου στον χώρο της πρώην ΕΣΚ προς τη Διοικούσα Επιτροπή Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων και τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους φορείς (Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Δήμο Χανίων, Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Κρήτης). Αξίζει να σημειωθεί ότι η Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων είχε προαναγγείλει την ίδρυση νέου Πειραματικού Λυκείου στα Χανιά όταν εκδόθηκε η απόφαση μετατροπής του 7ου Νηπιαγωγείου και του 7ου Δημοτικού Σχολείου Χανίων σε Πειραματικά, στις 5 Απριλίου του 2023.
Όμως, σήμερα, ένα χρόνο μετά την αρχική διατύπωσή της, η πρόταση στέγασης του Πειραματικού Λυκείου στις εγκαταστάσεις της ΕΣΚ στον Άγιο Ματθαίο δεν είναι εφικτή, καθώς δεν υπάρχει πλέον ο χρόνος για την υλοποίησή της έως την έναρξη λειτουργίας του Πειραματικού Λυκείου.
Η εξέλιξη αυτή δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να αποτρέψει την ίδρυση νέου Πειραματικού Λυκείου στα Χανιά. Ούτε θα πρέπει να υπάρξει αποπροσανατολισμός και αλλαγή κατεύθυνσης με προτάσεις για μετατροπή υφιστάμενου Λυκείου, καθώς αυτές θα οδηγήσουν δύο σχολικές κοινότητες σε αντιπαράθεση μεταξύ τους και θα δυναμιτίσουν την ίδρυση και λειτουργία Πειραματικού Λυκείου στα Χανιά.
Αντιθέτως, είναι επιτακτικό να ιδρυθεί νέο Πειραματικό Λύκειο στις προθεσμίες που προβλέπει ο νόμος, ώστε να υποδεχθεί τους αποφοίτους του Πειραματικού Γυμνασίου την επόμενη σχολική χρονιά, χωρίς όμως να διαταραχθεί η λειτουργία κάποιας άλλης σχολικής μονάδας.
Οι εμπλεκόμενοι φορείς πρέπει να αναζητήσουν μεταβατική λύση στέγασης. Η φιλοξενία της Α΄ τάξης του Πειραματικού Λυκείου για ένα έτος στο κτίριο του Πειραματικού Γυμνασίου ενδεχομένως να είναι εφικτή, ιδιαίτερα αν το Πειραματικό Γυμνάσιο δεχτεί λιγότερους μαθητές την επόμενη σχολική χρονιά. Θα πρέπει να διερευνηθεί, καθώς θα δώσει έναν επιπλέον χρόνο για την αναζήτηση της λύσης της στέγασης.
Στη στέγαση μπορούν να συμβάλουν τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ) της πόλης μας, το Πολυτεχνείο Κρήτης και το ΕΛΜΕΠΑ. Άλλωστε, στο θεσμό των Πειραματικών Σχολείων προβλέπεται η συνεργασία με τα ΑΕΙ, ενώ το Πολυτεχνείο Κρήτης συμμετέχει με εκπροσώπους του τόσο στην Περιφερειακή Επιτροπή Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων όσο και στο Επιστημονικό Εποπτικό Συμβούλιο του 1ου Πειραματικού Γυμνασίου Χανίων. Επιπρόσθετα, το Πολυτεχνείο Κρήτης σε σχετικό ερώτημα μου, έχει απαντήσει με ομόφωνη απόφαση Συγκλήτου στην 586/01.03.2022 Συνεδρίασή της ότι σε περίπτωση ίδρυσης Πρότυπου ή Πειραματικού Λυκείου στα Χανιά, τότε το Πολυτεχνείο Κρήτης θα δει θετικά την παραχώρηση χρήσης γης και την εκπαιδευτική-ακαδημαϊκή συνεργασία.
Οφείλουμε στους μαθητές των Χανίων να ολοκληρώσουμε την ίδρυση Πειραματικού Λυκείου, γιατί θα δούμε σε πλήρη έκταση τα οφέλη του Δικτύου Πειραματικών Σχολείων όταν αυτό λειτουργήσει στο σύνολό του. Θα δράσει ως καταλύτης για τη συνολική αναβάθμιση όχι μόνο αυτών των σχολικών μονάδων, αλλά όλων των δημόσιων σχολείων μιας περιοχής, με την εφαρμογή πιλοτικών προγραμμάτων σπουδών, μεθόδων διδασκαλίας, νέου εκπαιδευτικού υλικού, νέων διδακτικών εργαλείων, σχολικών εγχειριδίων,αλλά και τη διάχυσή τους μέσω επιμορφωτικών σεμιναρίων και ημερίδων που θα απευθύνονται στους εκπαιδευτικούς όλων των σχολικών μονάδων της περιοχής.
Καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης, πρ. Πρύτανης Πολυτεχνείου Κρήτης, πρ. Βουλευτής και Υφυπουργός Παιδείας
