Χρήματα για τις κοινωνικές επιχειρήσεις

Σε μια προσπάθεια τόνωσης της ανάπτυξης των χρηματοπιστωτικών αγορών για τις κοινωνικές επιχειρήσεις, η Κομισιόν προχώρησε στην έκδοση πρόσκλησης υποβολής προτάσεων. Η δράση καλύπτεται από το πρόγραμμα για την απασχόληση και την κοινωνική καινοτομία (EaSI), με σκοπό να συμβάλει στην ανάπτυξη των χρηματοπιστωτικών αγορών για τις κοινωνικές επιχειρήσεις σε όλη την Ευρώπη. Οργανώσεις, άτομα. Συλλογικοί φορείς και όποιος θέλει να προσφέρει κοινωνικό έργο και να μείνει και κάτι στον τόπο του, μπορεί να ενδιαφερθεί από το σημείωμα που σας παραθέτουμε.
Για την κατανόηση του τι είναι οι κοινωνικές επιχειρήσεις, παρά το ότι δεν υπάρχει ένας καθολικός ορισμός, αλλά διάφορες προσεγγίσεις, μπορεί να υποστηριχτεί ότι το θεσμικό πλαίσιο για το κοινωνικό κράτος κάθε χώρας προβλέπει τι είναι αυτές1. Σύμφωνα με την Ελληνική νομοθεσία (Ν. 4019/2011) μια κοινωνική επιχείρηση είναι «νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου και αποτελεί συνεταιρισμό κοινωνικής ωφέλειας με αντικείμενο την παραγωγή, προμήθεια ή παροχή αγαθών και υπηρεσιών γενικού συμφέροντος η οποία διαθέτει την εμπορική ιδιότητα». Δηλαδή «είναι μια επιχείρηση που έχει πρωταρχικώς κοινωνικούς σκοπούς των οποίων τα πλεονάσματα κυρίως επανεπενδύονται για αυτούς τους σκοπούς, και δεν έχει ως πρωταρχικό μέλημα τη μεγιστοποίηση των κερδών των μετόχων και ιδιοκτητών». Σε γενικούς όρους, είναι ένα υβριδικό μόρφωμα δημόσιας, ιδιωτικής και συλλογικής κοινωνικής δραστηριότητας. Το κύριο χαρακτηριστικό είναι ο κοινωνικός σκοπός σε συνδυασμό με το επιχειρηματικό πνεύμα. Ενδεικτικά ο κοινωνικός σκοπός μπορεί να είναι: εργασιακή ένταξη ευάλωτων ομάδων, ενίσχυση τοπικής παραγωγής, ανακύκλωση και περιβαλλοντικές δραστηριότητες, παροχή κοινωνικών και προσωπικών υπηρεσιών, υγεία, φροντίδα για ηλικιωμένους και παιδιά, ηθική χρηματοοικονομική διοίκηση, δίκαιο εμπόριο, δικαιώματα καταναλωτών, πολιτιστικές δραστηριότητες, παιδεία, εκπαίδευση, έρευνα και διεθνή ανάπτυξη. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά τους; Οι κοινωνικές επιχειρήσεις χαρακτηρίζονται από: α) υψηλό ποσοστό ανεξαρτησίας ακόμη και αν εξαρτώνται από κρατικές επιχορηγήσεις δεν πρέπει να διοικούνται από κρατικές αρχές, β) σημαντικό βαθμό επιχειρηματικού κινδύνου, γ) σημαντικό ποσοστό έμμισθης εργασίας, δ) Ο κοινωνικός σκοπός πρέπει να ικανοποιεί τα εξής 5 κριτήρια: 1) να αποδεικνύεται το κοινωνικό του όφελος, 2) μια πρωτοβουλία που προωθείται από ομάδα πολιτών, 3) η εξουσία λήψης αποφάσεων διαχέεται σε όλες τις ομάδες συμφερόντων, 4) μια συμμετοχική φύση που έχει άμεση σχέση με τις δραστηριότητες τις επιχείρησης, 5) περιορισμένη διανομή κερδών, ώστε να αποφεύγεται συμπεριφορά μεγιστοποίησης κερδών. Τι προβλέπει ο Ελληνικός νόμος; Η Ελληνική πολιτεία επιτρέπει στους κοινωνικούς επιχειρηματίες να διανείμουν το 35% των κερδών με την χαμηλή φορολογική κλίμακα και στους ιδίους αλλά και στους εργαζομένους τους. Το υπόλοιπο ποσό επανεπενδύεται αφορολόγητο. Επίσης οι κοινωνικές επιχειρήσεις είναι συνεταιρισμοί περιορισμένης ευθύνης τουλάχιστον 5 ατόμων με ισοτιμία ψήφου ανεξάρτητα από το ποσοστό κεφαλαίου που κατέχουν.Υπάρχουν τρεις τύποι κοινωνικών επιχειρήσεων: α) ένταξης, που αφορούν στην ένταξη στην οικονομική και κοινωνική ζωή των ατόμων που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, β) κοινωνικής φροντίδας, που αφορούν στην παραγωγή και παροχή προϊόντων και υπηρεσιών σε συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού, και γ) συλλογικού σκοπού, που αφορούν σε διάφορες δράσεις που προάγουν το τοπικό και συλλογικό συμφέρον. Όσον αφορά το πρόγραμμα «Απασχόληση και κοινωνική καινοτομία» (EASI) είναι ένα χρηματοδοτικό μέσο της ΕΕ για την προώθηση υψηλού επιπέδου ποιότητας και βιώσιμης απασχόλησης, τη διασφάλιση επαρκούς και αξιοπρεπούς κοινωνικής προστασίας, την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και της φτώχειας και τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας. Οι ενέργειες που προβλέπονται στην αναμένεται να επικεντρωθούν στον σχεδιασμό χρηματοοικονομικών μέσων και μηχανισμών για τις κοινωνικές επιχειρήσεις και η δράση προβλέπει στην παροχή των πρώτων βημάτων προς την κατεύθυνση της σύναψης εταιρικών σχέσεων στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας και ενός στόχου για πιο προχωρημένα στάδια ανάπτυξης, ενόψει της έναρξης ενός χρηματοδοτικού μέσου ή μηχανισμού. Οι αιτούντες καλούνται να συγκροτήσουν μια κοινοπραξία που θα περιλαμβάνει (δυνητικούς) επενδυτές και οργανισμούς υποστήριξης κοινωνικών επιχειρήσεων. Παρακολούθηση των αιτήσεων επιχορήγησης και των συμφωνιών επιχορήγησης Συνδεθείτε στο SWIM1 χρησιμοποιώντας το λογαριασμό ECAS για να διαχειριστείτε τις συμφωνίες επιχορήγησης ή τις αιτήσεις επιχορήγησης που προετοιμάζετε. Μπορείτε να τροποποιήσετε, να αποθηκεύσετε και να υποβάλετε την αίτησή σας μέχρι την προθεσμία υποβολής προτάσεων. Μόλις σας χορηγηθεί επιχορήγηση, μπορείτε να έχετε πρόσβαση στις εκθέσεις χρηματοοικονομικής και τεχνικής εφαρμογής που θα χρειαστεί να συμπληρώσετε και να υποβάλετε ηλεκτρονικά όταν λήξει το έργο δράσης σας. Τρέχουσες προσκλήσεις υποβολής προτάσεων Το SWIM1 δίνει τη δυνατότητα στους αιτούντες να δημιουργήσουν και να υποβάλουν τις αιτήσεις τους σε απάντηση των προσκλήσεων υποβολής προτάσεων που δημοσιεύει η ΓΔ μας. Μπορείτε να αρχίσετε να ολοκληρώνετε την αίτησή σας σήμερα, να την αποθηκεύσετε και να συνεχίσετε μια άλλη μέρα. Λάβετε υπόψη ότι πρέπει να υποβάλετε την ολοκληρωμένη αίτησή σας, τόσο online όσο και σε έντυπη μορφή, πριν από την προθεσμία για την υποβολή των αιτήσεων καθορίζεται στις 31 Μαρτίου 2020. Σε σχετικό έντυπο τίθενται ερωτήσεις που στοχεύουν να βοηθήσουν τις υποψήφιες οργανώσεις να επεξεργαστούν περαιτέρω τις πληροφορίες που παρέχονται στο έντυπο αίτησης SWIM. Οι ερωτήσεις είναι υποχρεωτικές. Μεταξύ άλλων, πρέπει να αναφερθούν λέξεις κλειδιά του σχεδίου που θέλει κάποιος να υποβάλει και τα αποτελέσματα που περιμένει. Επίσης απαιτείται συνοπτική περιγραφή της αγοράς για τα κοινωνικά οικονομικά που αφορά η πρόταση, η οποία υποδεικνύει τον τύπο των κοινωνικών επιχειρήσεων που στοχεύουν και περιγράφει την κατάσταση τόσο από πλευράς ζήτησης όσο και από πλευράς προσφοράς. Πρέπει να αναφερθεί ο υποβάλλων στις δραστηριότητες, τα παραδοτέα, τα ορόσημα, τις παραδοχές, τους κινδύνους και τον τρόπο με τον οποίο θα διαχειριστούν. Είναι αναγκαία η περιγραφή της στρατηγικής και το σχέδιο δράσης για την κινητοποίηση δυνητικών επενδυτών, οργανώσεων υποστήριξης και μεσάζοντων που θα υπογράψουν μνημόνιο συμφωνίας. Επιβάλλεται ακόμη, η περιγραφή πώς η πρόταση σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει τις υπάρχουσες γνώσεις και εμπειρίες σε επίπεδο ΕΕ ή / και σε εθνικό επίπεδο (π.χ. ήδη δοκιμασμένα εργαλεία, μεθοδολογίες, πρότυπα). Εναλλακτικά, μπορούν να αναφερθούν τα καινοτόμα στοιχεία που η δράση σχεδιάζει να δοκιμάσει.

1 https://www.epixeiro.gr/article/1598

2 https://webgate.ec.europa.eu/swim/external/displayWelcome.do?lang=en

3 Το SWIM είναι η πύλη για τη διαχείριση των αιτήσεων επιδότησης και των συμφωνιών επιχορήγησης από την ΓΔ Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ένταξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής