■ Ο διακεκριμένος γλωσσολόγος μιλάει για τη “δικτατορία” των αγγλικών και την ανάγκη ενίσχυσης της πολυγλωσσίας.
“«Το να ξέρεις
ελληνικά είναι ένα
κεφάλαιο. […]
Δυστυχώς, δεν έχουμε επενδύσει στην προώθηση
των ελληνικών
σε ξένες χώρες. “
Τα ελληνικά αλλά και άλλες γλώσσες που μιλιούνται από περιορισμένο αριθμό ανθρώπων τελούν υπό διαρκή απειλή, τη στιγμή που η “δικτατορία” των αγγλικών καλά κρατεί. Απέναντι σε αυτή την πραγματικότητα, η απάντηση μπορεί να είναι η προώθηση της πολυγλωσσίας αλλά και η θεσμική ενίσχυση της διδασκαλίας των ελληνικών στο εξωτερικό από την Πολιτεία, κάτι στο οποίο η Ελλάδα υστερεί σημαντικά.
Τα παραπάνω επεσήμανε ο ομότιμος καθηγητής γενικής γλωσσολογίας στη Σορβόνη και αντιπρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Λειτουργικής Γλωσσολογίας Χρήστος Κλαίρης μιλώντας στα “Χανιώτικα νέα”, στο περιθώριο της επίσκεψης που πραγματοποίησε χθες στο Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος”.
Ερωτηθείς για το αν η ελληνική γλώσσα απειλείται από τον τρόπο που διαμορφώνεται από την εξέλιξη της τεχνολογίας το νέο παγκόσμιο επικοινωνιακό περιβάλλον, ο κ. Κλαίρης απάντησε ότι πρόκειται μια γενικευμένη απειλή προς όλες τις “μικρές” γλώσσες που δεν μετέχουν της πληροφορικής και των νέων τεχνολογιών.
Ειδικότερα για τα ελληνικά σημείωσε ότι «απειλούνται, όπως και άλλες γλώσσες, διότι υπάρχει μια τάση προς μια δικτατορία της αγγλικής γλώσσας».
«Ετσι, βλέπουμε το φαινόμενο σε συνέδρια αλλά και διεθνείς συναντήσεις στις οποίες συμμετέχουν πολλοί Έλληνες να ανταλλάσσουν απόψεις στα αγγλικά. Αυτός είναι ο μεγάλος κίνδυνος. Η απάντηση απέναντι σε αυτό το φαινόμενο, όπως υποστηρίζουμε οι γλωσσολόγοι και υπάρχει κι ως θέση που προσπαθεί η Ε.Ε. να προωθήσει, είναι η πολυγλωσσία. Σήμερα, πλέον, στις σύγχρονες κοινωνίες δεν μπορούμε να μιλάμε για μονόγλωσσες κοινότητες. Το θέμα λοιπόν είναι στον προγραμματισμού της Παιδείας να υπάρχουν δύο αντί για μία ξένη γλώσσα στα σχολεία. Μέσα από αυτό τον τρόπο μπορεί να προωθηθεί η πολυγλωσσική κοινωνία», πρόσθεσε ο κ. Κλαίρης.
ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ
Συνεχίζοντας ο κ. Κλαίρης υπογράμμισε ότι όλη η μη αγγλόφωνη κοινότητα θα πρέπει να αντιληφθεί ότι «η γλώσσα είναι εξουσία». «Τα αγγλικά σήμερα, όπως παλαιότερα τα γαλλικά ή πρώτα από όλες τις γλώσσες τα ελληνικά την εποχή του Αλέξανδρου όπου υπήρχε η λεγόμενη αλεξανδρινή κοινή, επιβλήθηκαν ως διεθνής γλώσσα με ένα συγκεκριμένο σχέδιο που προώθησε ο Κίσινγκερ και αφορούσε τη διδασκαλία της αγγλικής. Αυτή η γλωσσική κυριαρχία πάει μαζί με την εμπορική κυριαρχία, τη διάδοση μιας συγκεκριμένης κουλτούρας κ.λπ.», εξήγησε ο κ. Κλαίρης και πρόσθεσε ότι η άλλη όψη του νομίσματος αυτής της κατάστασης είναι η συρρίκνωση όλων των γλωσσών που σταδιακά περιορίζεται η χρήση τους από διάφορα πεδία της καθημερινότητας των ανθρώπων.
ΑΔΙΑΦΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ
Εκτός πάντως από την ανάγκη ενίσχυσης της πολυγλωσσίας μέσα στην εκπαίδευση, η προσπάθεια διάδοσης της ελληνικής γλώσσας έχει να αντιμετωπίσει και την… αδιαφορία της ελληνικής Πολιτείας η οποία δεν έχει προχωρήσει σε ενέργειες για την καλλιέργεια της διδασκαλίας των ελληνικών σε ξένες χώρες.
«Αυτό είναι ένα κύριο θέμα, μια αμέλεια και μια έλλειψη συνείδησης των εκάστοτε ιθυνόντων της Ελλάδας. Μοιάζει ότι δεν έχουν καταλάβει ότι η γλώσσα είναι εξουσία. Δεν έχουν καταλάβει ότι το να ξέρεις ελληνικά είναι ένα κεφάλαιο. Δυστυχώς, λοιπόν, δεν έχουν προχωρήσει στις απαραίτητες επενδύσεις για την υποστήριξη της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας σε ξένες χώρες, σε πανεπιστημιακές έδρες. Για παράδειγμα οι Γαλλία, Γερμανία, ΗΠΑ, Βρετανία έχουν Ινστιτούτα που προωθούν τις γλώσσες τους στο εξωτερικό. Εμείς δεν έχουμε επενδύσει στην προώθηση των ελληνικών σε ξένες χώρες. Μάλιστα, οι άνθρωποι που προσπαθούν γι’ αυτό στο εξωτερικό στερούνται εντελώς της μέριμνας αυτής», ανέφερε σχετικά ο κ. Κλαίρης.
ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ – ΚΕΜΑΛ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ
Τέλος, ερωτηθείς για την επίσκεψη στο Ίδρυμα “Βενιζέλου” και για το πνευματικό έργο που άφησε ο κρητικός πολιτικός ο κ. Κλαίρης ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι «δεν ήταν τυχαίο που ο Βενιζέλος μετέφρασε τον Θουκυδίδη»: «Γνώριζε ότι στην πολιτική η γλώσσα παίζει σημαντικό ρόλο κι ενώ ήταν πολιτικός βρήκε τον χρόνο να ασχοληθεί, ερμηνεύοντας – γιατί κάθε μετάφραση αποτελεί μια ανάπλαση του αρχικού κειμένου – το έργο του Θουκυδίδη. Όμως και ο αντίπαλός του, ο Κεμάλ Ατατούρκ, είχε ως πρωταρχικό μέλημα τη γλωσσική επανάσταση στη χώρα του. Μάλιστα, φρόντισε να αφήσει όλη του την περιουσία στη γλωσσική εταιρεία της Τουρκίας», είπε καταλήγοντας ο κ. Κλαίρης.
