Τη διαβεβαίωση ότι ούτε το ΚΕΘΕΑ πρόκειται να κλείσει αλλά ούτε και να αλλοιωθεί η φιλοσοφία της λειτουργίας του ή να συγχωνευθεί με τον ΟΚΑΝΑ, έδωσε μιλώντας στα “Χ.ν.” ο πρόεδρος του ΚΕΘΕΑ Χρήστος Λιάπης από τα Χανιά όπου βρέθηκε την περασμένη Τρίτη, στο πλαίσιο της περιοδείας του στην Κρήτη, απ’ όπου σήμερα το μεσημέρι θα παρουσιάσει σε διαδικτυακή εκδήλωση τον ετήσιο απολογισμό του Οργανισμού.
Ο κ. Λιάπης αφού αναφέρθηκε αρχικά στις προκλήσεις και τις δυσκολίες της προηγούμενης χρονιάς, λόγω της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων που επιβλήθηκαν, αλλά και τις αναπτυξιακές πρωτοβουλίες που αναλήφθηκαν δίνοντας το στίγμα της επόμενης ημέρας για το ΚΕΘΕΑ.
Παράλληλα, απαντώντας σε σχετικά ερωτήματα ξεκαθάρισε ότι το ΚΕΘΕΑ θα συνεχίσει να υπηρετεί το ίδιο θεραπευτικό μοντέλο που το έχει καταξιώσει στη συνείδηση του κόσμου, ωστόσο, συγχρόνως θα αναπτύξει γέφυρες συνεργασίας με τον ΟΚΑΝΑ στο πλαίσιο της αποδοτικότερης και πιο πλουραλιστικής αντιμετώπισης των εξαρτήσεων.
• Πώς κλείνει η χρονιά σε ό,τι αφορά το πεδίο των εξαρτήσεων;
Ήταν μια δύσκολη χρονιά διότι ως ΚΕΘΕΑ κληθήκαμε να διαχειριστούμε τις ζωές ανθρώπων μέσα σε μια πρωτοφανή βιο-κοινωνική και οικονομική κρίση, που ήρθε ως προέκταση μιας 10ετούς σκληρής οικονομικής κρίσης. Κάθε κρίση είναι γνωστό ότι αποτελεί κακό σύμβουλο για τις εξαρτήσεις καθώς εντείνει τους ψυχοπιεστικούς παράγοντες (ανεργία, ανασφάλεια, φόβος επιβίωσης κ.λπ.) που με τη σειρά τους αυξάνουν το άγχος και σπρώχνει πολλά άτομα σε εξαρτητικές συμπεριφορές. Παράλληλα, παρατηρήθηκε μια έξαρση των εξαρτήσεων από το διαδίκτυο και τον τζόγο ως συνέπεια του εγκλεισμού…
• Το ΚΕΘΕΑ πως διαχειρίστηκε τη δύσκολη αυτή περίοδο;
Στην πρώτη καραντίνα είχαμε αποφασίσει να διακόψουμε τη ροή καινούριων μελών στις κλειστές μας κοινότητες γιατί προείχε η προστασία της δημόσιας υγείας και δεν έπρεπε να διακινδυνεύσει η ζωή των μελών των κοινοτήτων, πολλά από τα οποία ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες διότι έχουν ένα ιστορικό χρήσης που κάνει τον οργανισμό τους πιο ευάλωτο ενώ η εξάρτηση συχνά συνυπάρχει και με άλλα σοβαρά νοσήματα. Στη δεύτερη φάση της καραντίνας, αφού είχαν έρθει τα εμβόλια και το προσωπικό των μονάδων εμβολιάστηκε -με τη θέλησή του- από τους πρώτους, συνεχίσαμε να δεχόμαστε κόσμο και να τροφοδοτούμε τις κοινότητές μας με μέλη. Συνεχίσαμε λοιπόν να υπηρετούμε το θεραπευτικό μοντέλο του ΚΕΘΕΑ, το οποίο είναι ξεχωριστό γιατί έχει την ικανότητα να επανεντάσσει τον πρώην χρήστη στην κοινωνία και να μην δημιουργεί φαινόμενα “περιστρεφόμενης πόρτας”…
• Μιλήσατε για το μοναδικό θεραπευτικό μοντέλο του ΚΕΘΕΑ. Πριν λίγους μήνες κε πρόεδρε εκφράστηκαν έντονες αντιδράσεις σε ένα σχέδιο νόμου για τον νέο κανονισμό λειτουργίας του ΚΕΘΕΑ που σύμφωνα με τους επικριτές του, εργαζόμενους, οικογένειες του ΚΕΘΕΑ, ωφελούμενους κ.ά., θα αλλοίωνε τη φιλοσοφία του μοντέλου αυτού. Τελικά “πάγωσε” η διαδικασία. Πού βρισκόμαστε τώρα;
Χαίρομαι για την ερώτηση. Να πούμε καταρχάς ότι επειδή δουλεύουμε με ανθρώπους το πρώτο πράγμα που χρειάζεται είναι να καταπολεμήσουμε τις στρεβλώσεις. Και είναι τουλάχιστον στρεβλό ή αντιφατικό ένας οργανισμός που πριν από 2 μήνες εμφανίζονταν, από συγκεκριμένη μερίδα του Τύπου και της ψηφιακής ενημέρωσης, ότι κλείνει σήμερα να μην προλαβαίνουν οι άνθρωποι του ΚΕΘΕΑ -για να αναφερθώ μόνο στην Κρήτη- να εγκαινιάζουν καινούριες δομές κατά την εβδομάδα καταπολέμησης των ναρκωτικών. Να ξεκαθαρίσουμε, λοιπόν, ότι το ΚΕΘΕΑ δεν κλείνει και ουδέποτε έκλεινε. Σέβομαι απόλυτα οποιονδήποτε που είτε είναι εργαζόμενος, είτε έχει ωφεληθεί από τον φορέα, είτε είναι κάποιος ευαισθητοποιημένος πολίτες, αντιδρά θεωρώντας ότι προστατεύει τον φορέα. Από εκεί και πέρα όμως, αυτό που υπήρξε δεν ήταν νομοσχέδιο. Ήταν ένα εσωτερικό κείμενο από μια επιτροπή, ούτε καν από το Δ.Σ., η οποία αποτελείται από και παλιά στελέχη του ΚΕΘΕΑ σε επίπεδο διευθυντών αλλά και την αντιπρόεδρο του Δ.Σ., η οποία υπήρξε παλιά ωφελούμενη του ΚΕΘΕΑ. Το προσχέδιο αυτό επιγράφονταν “προσχέδιο νόμου” γιατί αποτελούσε το πρώτο βήμα – για νομοθετικές πρωτοβουλίες που θα γίνονταν αργότερα – για να αποκτήσει το ΚΕΘΕΑ οργανόγραμμα, οργανόγραμμα που εδώ και 20 χρόνια δεν έχει στη μορφή που το θέλει η δημόσια διοίκηση. Αυτό στάλθηκε σε κάθε εργαζόμενο και ζητούσε η επιτροπή να υποβληθούν προτάσεις μέσα σε 10 μέρες. Ο χρόνος αποδείχθηκε λίγος κι εγώ ο πρόεδρος των επέκτεινα. Μιλάμε, επαναλαμβάνω, για μια εσωτερική διαβούλευση, όχι για νομοσχέδιο που πάει στη Βουλή…
• Ωραία, δεν κλείνει το ΚΕΘΕΑ, αλλάζει όμως η φυσιογνωμία του;
Οχι, πουθενά. Ούτε τα ονόματα, ούτε υποκατάστατα σκεφτήκαμε ποτέ να μπούνε κ.λπ. Εμείς στοχεύουμε να διατηρήσουμε στεγνό και αναλλοίωτο το θεραπευτικό μοντέλο. Τώρα, αν καταφέραμε στο πρώτο κύμα της πανδημίας να συνεργαστούμε με τον ΟΚΑΝΑ και υπό την αιγίδα του Δήμου Αθηναίων να φτιάξουμε τον “Ιονίς”, έναν ξενώνα για τους άστεγους χρήστες, είναι γιατί όπως λέμε δεν θέλουμε να φτιάξουμε μια “αποθήκη ψυχών” αλλά γιατί θέλουμε να φύγουν οι χρήστες από τον δρόμο και να διοχετευτούν σε ένα βάθος χρόνου σε προγράμματα απεξάρτησης. Μπορεί σε κάποιον να μην ταιριάζει το στεγνό πρόγραμμα, θα πάει στον ΟΚΑΝΑ. Κάποιος άλλος όμως μπορεί να χρειάζεται κάποια υποβοήθηση με υποκατάστατα αλλά μετά να κατευθυνθεί σε ένα στεγνό πρόγραμμα. Αυτό δεν σημαίνει ότι προοικονομείται συγχώνευση ΚΕΘΕΑ-ΟΚΑΝΑ…
• Ξέρετε αυτή η ανησυχία εκ μέρους των ανθρώπων του ΚΕΘΕΑ υπάρχει χρόνια τώρα. Και υπάρχει και υπό μια λογιστική έννοια το ΚΕΘΕΑ θεωρείται πιο δαπανηρό για το κράτος από ό,τι προγράμματα υποκαταστάτων…
Είχα δεσμευτεί από την πρώτη ώρα που ανέλαβα και σε κεντρικά μέσα των Αθηνών, ότι το ΚΕΘΕΑ δεν μπορεί να λειτουργήσει με τεχνοκρατικά κριτήρια. Μπορεί το μοντέλο αυτό να είναι όντως πιο δαπανηρό αλλά για να μετρήσεις το κόστος αποτελεσματικότητας πρέπει να συνυπολογίσεις το τεράστιο κοινωνικό όφελος από τους επανενταγμένους. Πώς δηλαδή αυτοί οι άνθρωποι ξεφεύγοντας από τις ουσίες όχι μόνο δεν δεσμεύουν άλλους πόρους του υγειονομικού συστήματος αλλά προσφέρουν υπεραξία καθώς γίνονται ξανά ενεργές οικονομικές μονάδες. Άρα δεν υπάρχει τέτοιος κίνδυνος (ΣτΣ της συγχώνευσης). Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι πρέπει να διαιωνίζονται τα στεγανά και η μανιχαϊστική εικόνα των θεραπευτικών μοντέλων. Και κάτι άλλο, παρά την εικόνα που καλλιεργείται περί αντιπαλότητας των δύο οργανισμών τα στελέχη τους συχνά όπως έχω διαπιστώσει ανά την Ελλάδα συνεργάζονται χωρίς να υπάρχει κάποιος ανοιχτός θεσμικός διαύλος επικοινωνίας και θεραπείας. Πχ άτομα που λαμβάνουν μικρές δόσεις υποκαταστάτων μπορούν ατύπως να παραπεμφθούν σε μια δομή του ΚΕΘΕΑ ή αντίστροφα. Γιατί λοιπόν σιγά σιγά να μην ανοίξουμε τους διαύλους επικοινωνίας και συνεργασίας με στόχο όχι για να γίνει ένας ενιαίος οργανισμός αλλοιώνοντας θεραπευτικά μοντέλα, αλλά να γίνουμε πολλαπλασιαστικά και συνδυαστικά χρήσιμοι.
• Στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών που έχετε πάρει τι αλλάζει σε επίπεδο Κρήτης;
Τίθεται σε λειτουργία η κινητή μονάδα περιφέρειας Κρήτης, με έδρα στο Ηράκλειο, που οι υπηρεσίες που προσφέρονται στα πολυδύναμα κέντρα και στα συμβουλευτικά κέντρα θα μεταφέρονται σε κάθε γωνιά του νησιού, ακόμα και το πιο απομακρυσμένο χωριό της Κρήτης. Επίσης, εγκαινιάστηκε πριν λίγες ημέρες η Μονάδα για άτομα με ψυχιατρική συννοσηρότητα (-διπλής διάγνωσης) στο Ηράκλειο, όπου ουσιαστικά απευθύνεται σε εκείνους που συνδυάζουν κάποια εξαρτητική συμπεριφορά με κάποιο ψυχιατρικό νόσημα. Στα Χανιά εγκαινιάστηκε το νέο Πολυδύναμο Κέντρο του ΚΕΘΕΑ Αριάδνη, ενώ στον Άγιο Νικόλαο εγκαινιάστηκε το νέο Πολυδύναμο Κέντρο και στην Ιεράπετρα το παράρτημα που λειτουργεί μεταφέρθηκε στον νέο χώρο που πρόσφερε ο ΟΑΕΔ. Αξίζει δε να πούμε ότι σε όλη την Ελλάδα εγκαινιάστηκαν συνολικά 29 νέες Μονάδες, 13 από τις οποίες είναι Πολυδύναμα Κέντρα, και 3 Μονάδες Διπλής Διάγνωσης.
• Στα Χανιά πολλά χρόνια έχει διατυπωθεί ένα αίτημα για τη δημιουργία μιας κλειστής κοινότητας απεξάρτησης. Υπάρχει κάποια τέτοια προοπτική;
Σε πρώτη φάση προτεραιότητά μας είναι να αντιμετωπίσουμε λειτουργικά προβλήματα των υφιστάμενων δομών. Πχ τη μεταφορά της κλειστής κοινότητας του Ηρακλείου από εκεί που βρίσκεται, έξω από τον αστικό ιστό, στις καινούριες εγκαταστάσεις μέσα στην πόλη. Επίσης, υπάρχει ένα ζήτημα με τα αυτοκίνητα του ΚΕΘΕΑ που έχουν παλιώσει και θέλουν ανανέωση κ.λπ. Συνεπώς θα πρέπει πρώτα να λύσουμε κάποια λειτουργικά προβλήματα και μετά να δούμε αν όντως ένα τέτοιο αίτημα έχει κάποιο νόημα να το ικανοποιήσουμε. Θα μπορούσαμε να βάλουμε κάτω τα νούμερα και τους κυρίως τους ανθρώπους που υπάρχουν και να δούμε αν θα μπορούσε να υποστηριχθεί ένα τέτοιο αίτημα κι αν μπορεί να υποστηρίξει την προσπάθεια που γίνεται.
