TA ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ είναι η πιο σημαντική οικογενειακή γιορτή του χρόνου, επειδή προσφέρουν την πιο μαγική νύχτα. Είναι αυτή που μας κάνει “δώρο” όχι μόνο τη Γέννηση του Χριστού και την Αναγέννησή μας, αλλά και την προσδοκία ότι «αύριο, όλα θα πάνε καλύτερα». Χωρίς πανδημίες και οικονομικές κρίσεις, με καλύτερη υγεία και περισσότερα “όπλα” εναντίον κάθε εχθρού της Ανθρωπότητας… Τη βιώνουμε, έστω και σαν μια φρούδα ελπίδα, έστω και σαν μια κρυφή επιθυμία που μπορεί να διαψεύδεται μεν κάθε επόμενη μέρα, όμως έχουμε την ανάγκη να τη ζούμε: να ζούμε τη Θεία Γένηση, με το όνειρο του καλύτερου στη ζωή μας.
ΕΙΔΙΚΑ τα δύο τελευταία χρόνια που η θανατηφόρα πανδημία μας έκλεψε τη χαρά και το ευφρόσυνο κλίμα των ημερών, έχουμε εντονότερη την τάση για “φυγή”. Εξάλλου, συνήθειες αιώνων δεν μπορεί μια παροδική πανδημία να τις ανατρέψει. Έτσι, πάντα θα κλέβουμε από τον οποιονδήποτε “εχθρό” λίγες στιγμές, για αγάπη, καλοσύνη, προσφορά, παραμυθία, αλληλεγγύη. Κι αυτό είναι το θαύμα των Χριστουγέννων: να μας κάνει να ξεπερνούμε τις οποιεσδήποτε αντίξοες ή απάνθρωπες συνθήκες που συναντούμε.
ΤΙΠΟΤΕ δεν μπορεί να καταργήσει το ιλαρό φως των ημερών, το πνεύμα το ευφρόσυνο, με τον πανηγυρικό και εύχαρι διάκοσμο, την εορταστική ατμόσφαιρα. Πιθανόν καμιά φορά τα Χριστούγεννα να είναι θλιμμένα, μοναχικά ή γεμάτα από άσχημες αναμνήσεις: φέτος ο κορωνοϊός “το στρώνει για τα καλά” με τους χιλιάδες θανάτους στη χώρα. Έτσι κι αλλιώς, η μελαγχολία των Χριστουγέννων συνοδεύει πολλά άτομα, ενώ για κάποια άλλα, τα Χριστούγεννα δεν σημαίνουν τίποτε!
ΑΞΙΖΕΙ να σημειωθεί ότι το φαινόμενο της “μελαγχολίας των Χριστουγέννων” μπορεί να παρουσιαστεί σε όλους μας κάποια στιγμή, λόγω συγκεκριμένων συνθηκών της ζωής μας: ένας χωρισμός ή διαζύγιο, μια τρομερή απώλεια (όπως τώρα σε πάρα πολλές οικογένειες φίλων και συγγενών), κάποιο πρόβλημα υγείας κλπ. Έτσι, η διάθεσή μας μπορεί να μην είναι καλή, να μη χαιρόμαστε τις γιορτές και να νοιώθουμε μόνοι.
ΙΣΩΣ λίγη ποίηση ή λίγος Παπαδιαμάντης (1851-1911) να αρκούσε για τα πρόσωπα αυτά -όλα σεβαστά για την Ορθοδοξία-, ίσως λέμε, δυο στίχοι ή ένα λογοτεχνικό απόσπασμα να είχαν τη δύναμη να απαλύνουν, με λέξεις ευλαβείας και θρησκευτικής κατάνυξης, τη μοναξιά τους εξουδετερώνοντας και την αιτία της εσωστρέφειάς τους:
“…Αλλ΄ ότε ο ιερεύς εξελθών έψαλε το “Δεύτε ίδωμεν πιστοί, πού εγεννήθη ο Χριστός”, τότε αι μορφαί των Αγίων εφάνησαν ως να εφαιδρύνθησαν εις τους τοίχους· “Ακολουθήσωμεν λοιπόν ένθα οδεύει ο αστήρ”, και ο κυρ Αλεξανδρής ενθουσιών έλαβε την υψηλήν καλάμην και έσεισε τον πολυέλαιον με τας λαμπάδας όλας ανημμένας. “Άγγελοι υμνούσιν ακαταπαύστως εκεί”, κ’ εσείσθη ο ναός όλος από την βροντώδη φωνή του παπα-Φραγκούλη μετά πάθους ψάλλοντος: “Δόξα εν υψίστοις λέγοντες, τω σήμερον εν σπηλαίω τεχθέντι”. Και οι άγγελοι οι ζωγραφιστοί, οι περικυκλούντες τον Παντοκρράτορα άνω εις τον θόλον, έτειναν το ους, αναγνωρίσαντες οικείον αυτοίς τον ύμνον. Και είτα ο ιερεύς επήρε καιρόν, και ήρχισε να προσφέρη τω Θεώ θυσίαν αινέσεως…”
ΚΑΙ αλλού, πάλι ο Παπαδιαμάντης, με μια εξυμνητική περιγραφή της Θείας Γέννησης μας καλεί να αισθανθούμε “χριστιανικότερα” τις μέρες αυτές:
“ Έλαμψε δε τότε ο ναός όλος, και ήστραψεν επάνω εις τον θόλον ο Παντοκράτωρ με την μεγάλην και επιβλητικήν μορφήν, και ηκτινοβόλησε το επίχρυσον και λεπτουργημένον με μυρίας γλυφάς τέμπλον, με τας περικαλλείς της αρίστης βυζαντινής τέχνης εικόνας του, με την μεγάλην εικόνα της Γεννήσεως, όπου “Παρθένος καθέζεται τα Χερουβείμ μιμουμένη”, όπου θεσπεσίως μαρμαίρουσιν αι μορφαί του Θείου Βρέφους και της Αμώμου Λεχούς, όπου παρίστανται αι όψεις των Αγγέλων, των μάγων και των ποιμένων, όπου νομίζει τις ότι στίλβει ο χρυσός, ευωδιάζει ο λίβανος και βαλσαμώνει η σμύρνα, και όπου, ως εάν η γραφική ελάλει, φαντάζεταί τις, επί μία στιγμήν, ότι ακούει το Δόξα εν Υψίστοις”
ΟΙ ΜΕΡΕΣ του Δωδεκαημέρου θέλουν να ξεφύγουμε από την τύρβη της καθημερινότητας και να στοχαστούμε με τους ποιητές της αγιοσύνης, το μέγα Θαύμα… “Προσκυνητές”, λοιπόν, με τον Ματθαίο Γ. Μουντέ (1935-2000), ας “διέλθωμεν δη έως Βηθλεέμ”. Ντυμένοι με τα ρούχα της ψυχής πλυμένα (“το βιολετί χιτώνα της καρδιάς”), καθαρά απ’ της ζωής τα τετριμμένα, δίχως έννοιες και προβλήματα. Απαλλαγμένοι δε από τα λεγόμενα “ανθρώπινα”, ας βρεθούμε πάναγνοι μπροστά στο “λίκνο” της Αγάπης που θα μας οδηγήσει στην αθώα παιδικοτητά μας:
“Διέλθωμεν δη έως Βηθλεέμ…”. Ναι ας πάμε·
Όχι μ’ αυτά τα ρούχα που φοράμε.
Αυτά δεν είναιγια προσκύνημα
στο λίκνο της Αγάπης,
γιατ΄είναι λασπωμένα, ξεσκισμένα, ματωμένα.
Προσκυνητές καθώς κινάμε πρέπει να φορέσωμε
το βιολετί χιτώνα της καρδιάς.
Πρέπει το σκότος της βραδιάς
να τον φωτίσει σαν παιδί η ψυχή μας
κρατώντας τ΄άδολου ματιού το φαναράκι…
Και νά’ σαι βέβαιος, αδελφέ μου: Το προσκύνημα
στο λίκνο της Αγάπης
απ’ την ώρα που ντυνόμαστε
το βιολετί χιτώνα.
Ώ, νά’ σαι βεβαιος αδελφέ μου: Το προσκύνημα
είν’ όλο κι όλο να φορέσεις
τον άσπιλο χιτώνα της αγνότητας·
είν’ όλο κι όλο να κρατήσεις μέσα σου αναμμένο
το φαναράκι τ΄απαλό μιας παιδικής καρδιάς”
ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ του Χριστού δεν την αινούν μόνον οι έλληνες και ξένοι ποιητές και συγγραφείς, ούτε μόνον ζωγράφοι και καλλιτέχνες, ούτε φυσικά μόνον οι μεγάλοι υμνωδοί του Βυζαντίου, του μεσαιωνικού γρηγοριανού μέλους ή της ευρωπαϊκής κλασικής μουσικής (Κορέλι, Μποκερίνι, Μότσαρτ, Μπαχ, Μέντελσον…).
ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ για μας, εμπεριέχονται κυρίως στις λεπτές γλυκιές μελωδικές φωνές των μικρών αγουροξυπνημένων παιδιών που μας ψάλλουν κάθε χρόνο τα Κάλαντα έξω από την πόρτα μας. Με ένα χαμόγελο στα χείλη και την αιώνια προσδοκία…
ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΛΑ! Προ παντός, με υγεία και δύναμη για το νέο ξεκίνημα, όποιο κι αν είν’ αυτό, όποτε κι αν αρχίσει.
Υπέροχο! Συγκινητικό! Οι λέξεις ζωγραφίζουν τόσες εικόνες! Σας ευχαριστούμε! Χρόνια πολλά!!
Έχουμε ανάγκη από τέτοια κείμενα που ευφραίνουν την καρδιά μας και μας παίρνουν μακριά έστω για λίγο από την καθημερινότητα μας!