2 Φεβρουαρίου 2024: Οι υδροβιότοποι γιορτάζουν επίσημα και με τη βούλα της παγκόσμιας ημέρας τους, ως υπενθύμιση της ημερομηνίας υπογραφής της διεθνούς Σύμβασης για την προστασία τους που υπογράφτηκε, στις 2 Φεβρουαρίου του έτους 1971, στην ιρανική πόλη Ραμσάρ.
Ο ΔΙΚΟΣ ΜΑΣ ΜΟΡΩΝΗΣ
Ανάμεσα στους νησιωτικούς υγροτόπους της Ελλάδας, γιορτάζει και αυτός του Μορώνη*( ή Πέρα), εδώ στο μυχό του κόλπου της Σούδας. Ο φιδίσιος ξεροπόταμος που δεν ξεπερνά τα έξι χιλιόμετρα, ξεκινά το ταξίδι του από τις παρυφές του βουνού Μαλάξα, ανάμεσα στα Νεροκούρου και στα Μετόχια Τσικαλαριών και μετατρέπεται σε χείμαρρο με τις πρώτες βροχές, όντας βασικός αποδέκτης των ομβρίων υδάτων του νοτιοανατολικού τμήματος της πόλης μας. Ωστόσο το εκβολικό του σύστημα που έχει μήκος 550 περίπου μέτρα και που το πλάτος του κυμαίνεται από 5 έως 100 μέτρα, αποτελεί ένα μικρό οικολογικό διαμάντι. Πολύτιμο κομμάτι της περιβαλλοντικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του υπεραστικού ιστού της πόλης των Χανίων, συμπεριλήφθηκε στην εθνική απογραφή υγροτόπων.
Η ΑΝΑΣΑ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ
Ο πολύπαθος ο υγρότοπος, κατάφερε επιτέλους η ανάσα του να ακούγεται ανάλαφρη, απαλλαγμένη από τα μπάζα και τις χρόνιες επιχωματώσεις, στο νότιο τμήμα του εκβολικού του συστήματος. Γνώριμη τούτη η ανάσα στους καθημερινούς περιπατητές που αναπτερώνουν στη θωριά του υγρολίβαδου, των καλαμιώνων, των βουρλώνων, των ψαθιών και των αλμυρικιών. Σιγά- σιγά αναπαίρνει ο υγρότοπος με τη βοήθεια της ζωοδότρας φύσης για να φιλοξενήσει στην αγκαλιά του τα ζωντανά του ποταμού. Και τότε έρχεται η πικρή σκέψη για τους αποκαμωμένους φτερωτούς μετανάστες που ολοένα και πιο σπάνια επιλέγουν το Μορώνη ως σταθμό ξεκούρασης. Λιγόστεψαν αισθητά και οι μοναδικές εικόνες ομορφιάς με πρωταγωνιστές τους τσικνιάδες, τις σκουφοβουτηκτάρες, τους καλαμοκανάδες και τους ποταμοσφυριχτές, τους κορμοράνους, τους βαλτόκιρκους, τις βαλτότρυγκες, τους στειδοφάγους, τις χαλκόκοτες, τις φαλαρίδες, τους κοκκινοσκέληδες, τις σουσουράδες και τις νερόκοτες. Πού να πήγαν άραγε οι όμορφες αλκυόνες τούτο το Γενάρη; Και οι χιονόλευκοι ερωδιοί, όλο και πιο σπάνια βγαίνουν για σεργιάνι. Παρηγοριά το σάλεμα ζωής που ακούγεται στον πυκνό καλαμιώνα, στην απόληξη του ποταμού στη θάλασσα και τα σμήνη πουλιών που κάποτε απογειώνονται στον ουρανό, τρόπαια για τους επίδοξους φωτογράφους.
ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
Να σκιάχτηκαν άραγε οι φτερωτοί του ένοικοι από τις μπουλντόζες και τα βαριά μηχανήματα; Να φταίει η κλιματική αλλαγή; Να ευθύνεται η έντονη αστικοποίηση της περιοχής τα τελευταία χρόνια; Που πήγαν εκείνες οι πινακίδες που απαγόρευαν το ψάρεμα, το κυνήγι, την κοπή των θάμνων; Τι έγινε η μπάρα που απαγόρευε τη διέλευση τροχοφόρων από το μονοπάτι περιπάτου, στο βόρειο τμήμα του ποταμού; Μήπως τα όποια αναγκαία έργα αποκατάστασης του ποταμού πρέπει να γίνονται ορισμένες εποχές του χρόνου, για να διαταράσσεται κατά το δυνατόν λιγότερο η ισορροπία της πανίδας του; Πώς η αναμενόμενη ολοκλήρωση των έργων, με την αξιοποίηση του διαχειριστικού σχεδίου που προτείνει το WWF Ελλάς, μπορεί να συντελέσει στο μέτρο του δυνατού στην πολυπόθητη συνύπαρξη του περιβάλλοντα αστικού χώρου με τον υδροβιότοπο; Ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος των ευαισθητοποιημένων πολιτών στην όλη διαδικασία;
ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΑΓΑΘΟ
Αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα που πρέπει να απασχολήσουν τους αρμοδίους, αλλά και όλους τους ευαισθητοποιημένους σε οικολογικά θέματα πολίτες, ζητούν απαντήσεις και λύσεις. Μοναδικό ζητούμενο η διατήρηση της αειφορίας και της βιοποικιλότητας της περιοχής, ώστε το πολύτιμο αυτό δημοτικό απόθεμα φυσικού περιβάλλοντος, εντός του αστικού ιστού της πόλης, να προστατευθεί με σεβασμό και ευαισθησία, ως δημόσια περιουσία και ως κοινό αγαθό που μας αφορά όλους.
(Ανάμεσα στους πολλούς ευαισθητοποιημένους πολίτες για τη διατήρηση του εκβολικού συστήματος του ποταμού και ο Σάββας Κόης που μας παραχώρησε τις φωτογραφίες για τις ανάγκες της στήλης μας. Τον ευχαριστούμε.)
*το όνομα Μορώνης έχει ενδεχομένως ιταλικές ρίζες, με πολλές πιθανότητες να προέρχεται από την αρχοντική οικογένεια της Βενετίας Moro-Μοrι- Moroni, που ήλθε στην Κρήτη τα πρώτα χρόνια της κατάκτησής της από τους Βενετούς, με δεδομένο ότι οι Βενετοί ανέπτυξαν εμπορικές δραστηριότητες στην περιοχή.
*Η Μαρία Μαράκη είναι φιλόλογος.
