• «- Άκου να σου πω», είπε ο χρόνος στην απουσία. «Σε βλέπω πάντα λυπημένη και στεναχωριέμαι. Αποφάσισα να σε λέω ανάμνηση. Και θα σε κάνω πιο όμορφη κι από την παρουσία. – Δεν θέλω να με κάνεις πιο όμορφη. Πιο χαρούμενη, αν μπορείς».
(Από το βιβλίο του Λουδοβίκου των
Ανωγείων, «Το πηγάδι του Κρίνου», 2003)
ΑΠΟ τις πιο γοητευτικές, μα και ενοχλητικές, αγχώδεις και… ηρεμιστικές έννοιες που συνυπάρχουν με τη γέννησή μας, είναι ο χρόνος. Φυσικά, εννοούμε τον απλουστευτικό, μετρήσιμο και κατανοητό χρόνο.
ΕΙΝΑΙ αυτός που παρομοιάζεται με τη ζωή ενός ψαριού στη θάλασσα. Όσο το ψάρι είναι στο νερό, αναπνέει, ζει και κινείται. Όταν βρεθεί έξω από αυτό, πεθαίνει. Το ίδιο κι η ζωή μας. Είναι συνυφασμένη με την κίνηση μες στον χρόνο. Όσο αναπνέουμε, ζούμε και κινούμαστε νιώθουμε πάντα τη ροή του χρόνου δίπλα μας… Έξω απ’ αυτόν, τίποτε!
Ο ΧΡΟΝΟΣ μάς παρέχεται άφθονος («Καιρός παντί πράγματι», λέει ο Εκκλησιαστής). Αν τον «κερδίζουμε» ή τον «χάνουμε», είναι θέμα δικό μας. Γίνεται δε ελάχιστος, όταν τον σπαταλούμε άστοχα (1). Κι όταν φτάνει στο τέλος της η «κλεψύδρα» μας, τον αναζητούμε μάταια. Απεγνωσμένα…
Ο «ΔΙΚΟΣ» μας χρόνος δεν έχει καμιά σχέση με τον χρόνο της οικονομίας και της πολιτικής. Τα μνημονιακά χρόνια θα μείνουν ανεξίτηλα στην κοινωνικοοικονομική ιστορία της χώρας. Ενώ κι ο πολιτικός χρόνος έφερε βίαιες ανατροπές που δεν θα έφερναν δεκαετίες πριν.
Ο ΧΡΟΝΟΣ «κομματιάζεται» αυθαίρετα από μας. Αλλιώς μετράει για τους νέους, αλλιώς για τους ηλικιωμένους. Λέμε, η σχολική χρονιά, τα έτη σπουδών, το «στρατιωτικό», οι φιλίες με «ημερομηνία» λήξης, τα «εκατόχρονα» από την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, η «τρίτη ηλικία», «τα γεροντάματα», οι «άγριες ώρες» της διασκέδασης, «η στιγμή της αλήθειας», η «ώρα της εφορίας» κ.ά.
ΟΙ ΧΡΟΝΟΙ των Φυσικών Επιστημών, της Αστρονομίας, της Εκκλησίας, του Διαστήματος, της Ιατρικής κ.λπ. δεν έχουν καμιά σχέση με το χρόνο μας. Αλλιώς μετρούνται. Ας πούμε, ο ρουτινιάρικος χρόνος των καθημερινών ενεργειών μας (ώρα για δουλειά, για φαγητό, για ύπνο, για παρέες, για διάβασμα, για απομόνωση κ.λπ.) ρυθμίζεται ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του καθενός. Άλλα άτομα έχουν το χρόνο ως «δαμόκλειο σπάθη» σε κάθε δραστηριότητά τους, ενώ άλλα δεν τον λογαριάζουν καθόλου. Με τις ανάλογες συνέπειες φυσικά. Μόνο ο χρόνος που αφιερώνουμε στους άλλους είναι ο ακριβότερος, ο αποδοτικότερος και πληρέστερος όλων (2)…
ΑΠΟΚΑΛΟΥΜΕ τις γιορταστικές μέρες του Δωδεκαημέρου «χρονιάρες», για να τονίσουμε όχι μόνο την αλλαγή του χρόνου, αλλά και την κοινωνικοθρησκευτική σπουδαιότητά τους. Είναι οι μόνες κατά τις οποίες οι ευχές «Καλή Χρονιά», «Ευτυχισμένος ο καινούργιος Χρόνος», «Χρόνια Πολλά» («…και εις έτη πολλά») ακούγονται, γράφονται, στέλνονται σε sms, εικονοποιούνται με κάρτες, «ψάλλονται». Σε δυο μικρές προτάσεις, κυρίαρχος ο χρόνος.
Ο ΧΡΟΝΟΣ είναι ένας. Ενιαίος. Το παρόν, το παρελθόν και το μέλλον είναι δυσδιάκριτα μεταξύ τους. Για πολλούς μάλιστα αποτελούν ανταγωνιστικές έννοιες: όπως στην παρακάτω διαδικτυακή -αγνώστου συγγραφέα- όμορφη μυθοπλασία (σε ελεύθερη απόδοσή μας από τα γαλλικά):
«ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ πολύς καιρός που το Παρελθόν, καμπουριασμένο και βυθισμένο στις αναμνήσεις του, συζητούσε με το Μέλλον που είχε συνεχώς στραμμένο το πρόσωπό του μπροστά: «- Δεν σε καταλαβαίνω», έλεγε το Παρελθόν. «Χάνεις τον καιρό σου, έτσι! Πού, άραγε, το πας με τις ονειροπολήσεις σου; Ούτε καν είσαι σίγουρο, αν αύριο θα υπάρχεις!».
«- Μπορεί», απάντησε το Μέλλον, «αλλά θα σου αντέτεινα πως βρίσκω τη συμπεριφορά σου ακατανόητη. Τρέφεσαι με πρόσωπα και πράγματα που δεν ξαναγυρίζουν που δεν μπορούν ν’ αλλάξουν διόλου. Είσαι περίεργο ον, αφού αρέσκεσαι να ζεις σε περασμένους καιρούς γεμάτους θλίψεις».
Τότε παρεμβαίνει το Παρόν που άκουγε σιωπηλά τη συζήτησή τους: «- Να πω κι εγώ, αν μου επιτρέπετε, την άποψή μου;». «- Γιατί όχι…;», του είπαν οι άλλοι. «Σε ακούμε».
«- Αγαπητό μου Παρελθόν», είπε το Παρόν. «Σίγουρα με τις αναμνήσεις σου είσαι πολύ πολύτιμο. Όταν αυτές φυσικά είναι ευχάριστες και πηγάζουν -σπάνιο αυτό- από μια ζωή ευτυχισμένη… Όσο για σένα Μέλλον, ονειροπόλο και φορτωμένο «μελλοντικά» σχέδια, ένα σου λέω: ναι, τα σχέδιά σου χρειάζονται σαν κινητήρια δύναμη για κάθε μελλοντική δράση. Όμως, φρόντισε να είναι τέτοια που να μην εμποδίζουν το Παρόν που σκοπός του είναι να ζει εντατικά το κάθε λεπτό, την κάθε ώρα, την κάθε στιγμή. Αναμνήσεις ή σχέδια, δεν επιτρέπεται να παρεμβαίνουν, να παρεμποδίζουν τη ζωή του Παρόντος -τη ζωή του τώρα. Αντίθετα πρέπει να την κάνουν ελκυστικότερη, έστω και συνοδευόμενη από μερικές συμπαθητικές αναμνήσεις. Ίσως πούμε πως το Παρόν έζησε μια ζωή «πλήρη» και με νόημα».
ΠΟΛΥΤΙΜΟΣ, λοιπόν, ο χρόνος. Αρκεί να μη ζει κανείς μόνο με το παρελθόν ή να ονειρεύεται μόνο το μέλλον. Γιατί, όποιος εκμεταλλεύεται σωστά τις τρεις όψεις του χρόνου, απολαμβάνει και την αξία του. Ο χρόνος, αν τον αφήσουμε να κυλήσει άσκοπα, θα έλθει στιγμή που κάθε ύστερη μεταμέλεια θα είναι περιττή κι οδυνηρή. Η σωστή διαχείριση του χρόνου, όπως και των χρημάτων (κι «ο χρόνος είναι χρήμα») είναι από τις πιο σπάνιες ανθρώπινες αρετές.
ΣΚΕΦΘΕΙΤΕ μόνο πως,
«για να καταλάβουμε την αξία ενός χρόνου, ας ρωτήσουμε ένα μαθητή που απέτυχε στις πανελλήνιες εξετάσεις,
για να αντιληφθούμε την αξία ενός εξαμήνου, ας ρωτήσουμε τους φετινούς (2013-2014) φοιτητές του Πανεπιστημίου Αθηνών,
για να καταλάβουμε την αξία ενός μηνός, ας ρωτήσουμε τη μητέρα που γέννησε πρόωρα,
για να αντιληφθούμε την αξία μιας εβδομάδας, ας ρωτήσουμε τον εκδότη ενός εβδομαδιαίου περιοδικού,
για να κατανοήσουμε την αξία μιας ημέρας, ας ρωτήσουμε ένα μεροκαματιάρη που έχει δέκα στόματα να θρέψει,
για να συναισθανθούμε την αξία μιας ώρας, ας ρωτήσουμε τους ερωτευμένους που περιμένουν να συναντηθούν,
για να καταλάβουμε την αξία ενός λεπτού, ας ρωτήσουμε αυτόν που έχασε το τρένο,
για να καταλάβουμε την αξία ενός δευτερόλεπτου, ας ρωτήσουμε αυτόν που επέζησε από ένα σφοδρό αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Κι ακόμη,
για να αντιληφθούμε την αξία ενός κλάσματος του δευτερόλεπτου, ας ρωτήσουμε τον αθλητή που πήρε αργυρό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς αγώνες».
…ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ, με καλή «τοποθέτηση» κάθε υποδιαίρεσης του χρόνου σας.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
-(1) «Να εξοικονομείς το χρόνο, γιατί αν ξοδεύεται όπου δεν πρέπει, μένει λίγος για όπου πρέπει» (Περίανδρος ο Κορίνθιος)
-(2) «Όταν σου προσφέρω το χρόνο μου, σου δίνω ένα κομμάτι της ζωής μου που ποτέ δεν θα μου επιστραφεί. Επομένως μην τον σπαταλάς άδικα…» [=When I give you my time, I’m giving you a portion of my life I will never get back. So don’t waste it.] (άγνωστου συγγραφέα).
