Σε εξέλιξη βρίσκεται η διαδικασία διαβούλευσης για τη διαµόρφωση προτάσεων, ιδεών και σκέψεων γύρω από τον σχεδιασµό του πρώην στρατοπέδου Μαρκοπούλου σε µητροπολιτικό πάρκο.
Η διαδικασία ξεκίνησε µε την ανοιχτή εκδήλωση που πραγµατοποιήθηκε στις 10 Μαρτίου στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου µε τη συµµετοχή των Πολυτεχνείου Κρήτης, Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Χανίων, τοπικών φορέων, συλλογικοτήτων και πολιτών.
Τα “Χ.ν.” φιλοξενούν σήµερα την παρέµβαση που πραγµατοποίησε ο επικεφαλής της διαδικασίας – αρχιτέκτονας ∆ηµήτρης Αντωνακάκης, ο οποίος αφού χαρακτηρίζει µεγάλη τιµή τη συµµετοχή του στην προσπάθεια µετά από πρόσκληση της ∆ηµοτικής Αρχής, υπογραµµίζει την ανάγκη προσήλωσης και πίστης από όλους στο έργο.
∆ΥΣΚΟΛΟ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑ
Ειδικότερα στην παρέµβασή του επεσήµανε αρχικά ότι ο συµµετοχικός σχεδιασµός έχει ελάχιστα δοκιµαστεί στην πατρίδα µας και τόνισε ότι προκειµένου να προχωρήσει αυτή τη διαδικασία «θα πρέπει οπλιστούµε µε ψυχραιµία, υποµονή και πίστη στο έργο που προϋποθέτει το πιο δύσκολο: την προσπάθεια όλων, της κάθε µιας και του κάθε ενός να κατανοήσει τις απόψεις εκείνων που τυχαίνει να µη συµφωνούν µαζί τους, αναζητώντας πρώτα τα σηµεία συµφωνίας και σε αυτά στηριγµένοι να αντιµετωπίζουν τις διαφωνίες κάνοντας τις απαραίτητες στοχαστικές προσαρµογές, που θα διευκολύνουν την πραγµατοποίηση του Έργου».
ΣΤΟΧΟΣ ΤΟ ΕΡΓΟ
«Ο στόχος όλων πρέπει να είναι το έργο», ανέφερε και πρόσθεσε ότι «η πρωτοβουλία της ∆ηµοτικής Αρχής να προχωρήσει σε ενέργειες όπως αυτή του Συµµετοχικού Σχεδιασµού, που θα πρέπει να προκαλέσουν τη συµµετοχή και κυρίως το ενδιαφέρον του ευρύτερου κοινού της πόλης για την ποιότητα του ∆ηµόσιου χώρου, θεωρώ ότι είναι µια ιδιαίτερη στάση αντίστασης στο “δεν µε αφορά και στο δε βαριέσαι” δηλαδή στην ατοµική αδιαφορία απέναντι στα κοινά προβλήµατα και τελικά την κοινή µας καθηµερινότητα, που σχετίζεται τόσο πολύ µε τον ονειρεµένο κήπο των επιθυµιών µας».
«Είναι λοιπόν γεγονός ότι στη παρούσα συγκυρία το να µιλάς για συµµετοχικό σχεδιασµό δηλαδή να καλλιεργείς και να επεξεργάζεσαι συνθήκες συµβίωσης έχει από την αρχή, εκτός από τις φωτεινές, και κάποιες σκοτεινές ιδιαιτερότητες, ακόµα και αν το θέµα επικεντρώνεται, στη διαχείριση του χώρου και του χρόνου των κατοίκων, δηλαδή στην αρχιτεκτονική στα κτηριολογικά της προγράµµατα, στο σχεδιασµό και στο κατοικείν τη γη. ∆ιότι πράγµατι η συµβίωση αποτελεί ένα από τα καίρια θέµατα για κάθε αρχιτεκτονικό εγχείρηµα. Πρόκειται για τον γενναιόδωρο τροχό της αµοιβαιότητας όπως χαρακτηρίζει ο αρχιτέκτονας Aldo van Eyck αυτή την καθοριστική σχέση µε τον άλλο.
Αυτός ο “άλλος” ίσως να είναι και ο καθένας από µας, µε το βλέµµα στραµµένο προς τα µέσα, µε τη “µέσα βλέψη”, όπως επίµονα αναφέρει ο ∆ηµήτρης Πικιώνης.
Πρόκειται για έναν άλλο εαυτό, που για να κατοικήσει ποιητικά στον οικείο χώρο του το σπίτι, θα πρέπει να αποκαταστήσει πρώτα µια βαθιά σχέση µε τον εσωτερικό του κόσµο -προϋπόθεση για την δηµιουργική αντιµετώπιση της σχέσης µε τους “άλλους”, µε την “άλλη”, τον “άλλο”. “εγώ ένας άλλος…” γράφει ο ποιητής. Όµως την αίσθηση της οικειότητας, δεν την αποζητούµε µόνο στο σπίτι µας, λίγο ή περισσότερο οικείο και αγαπητό, αλλά σε κάθε τόπο που βιώνουµε στην καθηµερινή µας ζωή. Είναι και άλλοι χώροι-τόποι, οι οποίοι µας είναι οικείοι ή θα έπρεπε να είναι οικείοι, και στους οποίους, µόνοι ή µε άλλους, αφιερώνουµε χρόνο πολύτιµο και δηµιουργικό», ανέφερε, µεταξύ άλλων, ο κ. Αντωνακάκης.
«ΜΗΝ ΣΤΟΧΑΣΤΟΥΜΕ ΒΙΑΣΤΙΚΑ»
Συνεχίζοντας τόνισε ότι στη διερεύνηση των προϋποθέσεων µιας τέτοιας πρόθεσης θα κινηθούν, θεωρητικά και σχεδιαστικά αλλά κυρίως στοχαστικά οι προσεγγίσεις των εργαστηρίων που προγραµµατίζονται.
«“Όµως προσέξετε η ταχύτητα είναι ένας από τους πιο απαιτητικούς νόµους του σηµερινού κόσµου -έλεγε ο Φερναν Λεζε ήδη από το 1933- Μας παρασύρει χωρίς την θέλησή µας”. Πως θ’ αντιδράσουµε; Η πρόταση της ∆ηµοτικής Αρχής χρησιµοποιεί ένα κοινό στόχο για να στοχαστούµε πάνω στα προβλήµατα του δηµόσιου χώρου. Όµως δεν γίνεται να στοχαστούµε βιαστικά», ανέφερε ο κ. Αντωνακάκης.
Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ “ΜΗ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥ”
Συνεχίζοντας τη σκέψη του υπογράµµισε ο κ. Αντωνακάκης: «Πρέπει να συναντηθούµε και να συζητήσουµε ήρεµα µεταξύ µας συστηµατικά. Μας χρειάζεται χρόνος. Κι επειδή δεν έχουµε καιρό πρέπει να συστηµατοποιήσουµε τον λίγο διαθέσιµο ίσως για πρώτη φορά, ώστε να προκύψει µια κοινή κατεύθυνση. Ποια θα είναι αυτή; Πριν πολλά χρόνια έγραφε η Σουζάνα Αντωνακάκη: ∆ιαβάζοντας τον “Νεαρό Τέρλες” του Ροµπέρτ Μουζιλ, στάθηκα σε ένα ερώτηµα που βασάνιζε τον συγγραφέα από αυτό το πρώτο του βιβλίο µέχρι το τέλος της ζωής του. Ποιο ήταν αυτό; Ήταν η σχέση του µετρήσιµου και του µη µετρήσιµου στη ζωή µας. Θυµήθηκα τότε, συνέχιζε η Σουζάνα, πως σ’ αυτή τη δύσκολη διφορούµενη σχέση, ο αρχιτέκτονας L. Kahn τοποθετούσε την ποιότητα στην αρχιτεκτονική. Όπως στη φύση, γράφει ο L. Kahn, έτσι και στην αρχιτεκτονική, αυτό που δεν είναι µετρήσιµο είναι το πνεύµα. Έτσι, αυτή η ιδιαίτερα κρίσιµη στις µέρες µας σχέση του µετρήσιµου και του µη µετρήσιµου, µας τοποθετεί µπροστά στο κρίσιµο ερώτηµα: πώς, δηλαδή µε ποιο τρόπο στους χώρους που προτείνουµε θα αρχίζουµε, “από τα µη µετρήσιµα”, δηλαδή τις αξιολογήσεις των επιθυµιών µας, για να ολοκληρώνουµε µέσα από τον σχεδιασµό µε µετρήσιµα στοιχεία αυτό που θα προκύπτει, να είναι πάλι “µη µετρήσιµο”, προσφορά στην ουσιαστική διαχείριση του χώρου, -στις επιθυµίες µας- όπως είναι στη φύση δηλαδή -στο πνεύµα της αρχιτεκτονικής πέρα από style, τεχνικές και µεθόδους». Αυτή είναι κατά τον Kahn η αρχιτεκτονική: “η σωµατοποίηση του µη µετρήσιµου”. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, πόσο µεγάλη αξία αποκτούν ιδιαίτερα στην εποχή µας, που µας απασχολούν συνήθως µόνο µετρήσιµα στοιχεία, η αποδοχή ως βασικών συντελεστών από τις πρώτες κρίσεις µας τα µη µετρήσιµα στοιχεία για οποιαδήποτε οργάνωση του χώρου, για οποιαδήποτε αρχιτεκτονική πρόταση, και µάλιστα για µια σοβαρή επίµονη και χρονοβόρα διαδικασία που θέτει σε κίνηση η ∆ηµοτική Αρχή. Προς ένα στόχο που προϋποθέτει πολίτες που εµφορούνται από την αξία αυτού του µη µετρήσιµου που είναι, κατά κάποιο τρόπο, ο κήπος των επιθυµιών τους.
∆ιότι χωρίς να υποτιµούµε τα µετρήσιµα δεδοµένα στοιχεία που θα ληφθούν υπ’ όψη στο στάδιο του σχεδιασµού, και στις επιλογές που θα καθορίζουν τις αναλογίες και την επεξεργασία, των στοιχείων που θα προκύψουν, πιστεύω ότι από αυτό το πρώτο στάδιο, κατά την άποψή µου το µη µετρήσιµο στοιχείο θα πρέπει να ακολουθεί το έργο σε όλη τη συνθετική διαδικασία σε αυτό το εναλλασσόµενο µετρήσιµο και µη µετρήσιµο κλίµα».
Με αυτά τα µη µετρήσιµα στοιχεία στο µυαλό µας και µε την πρόθεση πρώτα να συνεννοηθούµε για την καταγραφή των επιθυµιών µας, έχοντας ως προϋπόθεση την κατανόηση της άποψης του άλλου της άλλης, να προσεγγίσουµε ύστερα αποσαφηνίζοντας τις απαραίτητες άµεσες ανάγκες, χωρίς όµως να ξεχνούµε τις ουσιαστικές µακροπρόθεσµες, συσχετίζοντας τις µεταξύ τους σχέσεις και τέλος προχωρώντας προσεκτικά στην ιεράρχηση τους και στις προτεραιότητες εφαρµογής.
Με αυτά τα τεκµηριωµένα µετρήσιµα στοιχεία θα πρέπει να ολοκληρώνουµε τον σχεδιασµό πάντα προσβλέποντας σε ένα αποτέλεσµα που θα πρέπει να αντέξει στο χρόνο όπου τα µη µετρήσιµα στοιχεία, δηλαδή η ποίηση στην καθηµερινή µας ζωή, θα προσαρµόζονται συνεχώς στις εξελισσόµενες ανθρώπινες ανάγκες.
ΜΑΚΡΙΑ ΑΠΟ ∆ΟΓΜΑΤΙΣΜΟΥΣ
Καταλήγοντας ο κ. Αντωνακάκης τόνισε την ανάγκη ∆ηµοτική Αρχή, αντιπολίτευση και πολίτες, να µείνουν «µακριά από µονοµέρειες, δογµατισµούς και ετοιµοπαράδοτες απόψεις» και «να επιδιώκουν την ενηµέρωση και τη συµµετοχή όλων, µε στόχο το Έργο, παραµερίζοντας προσωπικές φιλοδοξίες και κυρίως φροντίζοντας ώστε, όπως µας θύµιζε ο ∆ηµήτρης Μαρωνίτης “Η όποια συζήτηση” και διαφωνία… να “εκλαµβάνεται … ως διάσταση γνώµης επί της ουσίας”, και σε αυτό το πνεύµα να συζητείται… και όχι “ως καβγάς ανταγωνιζόµενων προσώπων”».
Ο Δημήτρης Μαριδάκης μιλάει με τον υπεύθυνο πολιτικού σχεδιασμού του ΣΥΡΙΖΑ/Π.Σ. , Γιάννη Ραγκούση
