Μια ψυχή µόνο όταν είναι ανοιχτή και δεκτική µπορεί να επηρεαστεί θετικά από την ποίηση και τη λογοτεχνία, όπως υποστηρίζει ο ψυχίατρος και συγγραφέας ∆ηµήτρης Οικονοµίδης. Με αφορµή την επίσκεψή του στα Χανιά για να παρουσιάσει την νέα του ποιητική συλλογή αλλά και συλλογή διηγηµάτων στο καφέ “Κήπος”, την Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου, ο συγγραφέας µιλά στις “διαδροµές” για τη δουλειά του και τα έργα του, για τη βία και την ακροδεξιά που τον τροµάζει, ενώ αναφέρεται στους δικούς του λογοτεχνικούς ήρωες και µαθαίνουµε πώς ο ίδιος ξεκίνησε να σκαρώνει στίχους κι ιστορίες εδώ, στα Χανιά.
Ποιες είναι οι τέσσερις “Ιστορίες ανάµεσα” και πώς προέκυψαν;
Οι “Ιστορίες ανάµεσα” αποτελούνται από τέσσερα διηγήµατα, “Κλειδί”, “Εφιάλτης”, “Σελίδες” και “Καθρέφτης”. Έχουν µεγάλη ιστορία από πίσω καθώς τις πρωτοέγραψα στα γαλλικά µεταξύ 1999 και 2001 ενώ ζούσα στη Γαλλία και είχα κάνει µια απόπειρα να τις στείλω σε διάφορους εκδοτικούς και δεν προχώρησε. Όταν επέστρεψα στην Ελλάδα, το 2005 περίπου, τις µετέφρασα, τις ξαναδούλεψα, τις ξέχασα και το 2019 κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Τόπος. Ουσιαστικά, είναι ιστορίες ανάµεσα στο πραγµατικό και το φανταστικό, στο όνειρο και το ξυπνητό, τη λογική και την τρέλα.
Θέλετε να µας συστήσετε την ποιητική σας συλλογή “Ποίηση ΙΙΙ. Επίλογος – Λέξη – Γη µονάχη”.
Η νέα µου ποιητική συλλογή από τις εκδόσεις Ενύπνιο δεν έχει έναν ενιαίο χαρακτήρα, είναι χωρισµένη σε τρία µέρη, ξεκινά όλως παραδόξως µε τον Επίλογο που είναι αφιερωµένο σε ένα παιδί, το δεύτερο µέρος, η Λέξη, είναι αφιερωµένη στην παρεξηγηµένη – κατά τη γνώµη µου – προσωπικότητα του Κρέοντα και η θεµατική του τρίτου µέρους είναι σεξουαλική, και σχετίζεται µε την ιστορία του Αυνάν.
Πόσο εύκολο είναι για έναν ψυχίατρο να αποτινάσσει την ιδιότητά του και να γίνεται συγγραφέας – ποιητής; Μήπως τελικά αυτό τον ακολουθεί και στα πονήµατά του;
Προφανώς κάτι από τη δουλειά µου θα βγαίνει και στα έργα µου, νοµίζω αναπόφευκτα κι ασυνείδητα. Ωστόσο, προσπαθώ να ξεχνάω ότι είµαι ψυχίατρος κι είναι κάτι που το έκανα από την αρχή, ακόµη και στην ειδικότητά µου που άκουγα τους συναδέλφους µου να µιλάνε “εγκυκλοπαιδικά” σχεδόν στις καθηµερινές συναναστροφές, κάτι που στα δικά µου αυτιά φάνταζε στείρο, άνευρο κι άψυχο. Όταν γράφω, λοιπόν, δεν χρησιµοποιώ τα ψυχιατρικά µου. Στην 2η µου, όµως, ποιητική συλλογή υπάρχει ένα ποίηµα που έγραψα σε µια εφηµερία στο Παρίσι κι αναφερόµουν στους ψυχιατρικούς ασθενείς.
Η διαµονή σας στο Παρίσι, έναν τόπο µε στέκια θρύλων της λογοτεχνίας αλλά και καλλιτεχνών, σας επηρέασε συγγραφικά;
Στο σηµείο αυτό νοµίζω θα σας χαλάσω ό,τι έχετε φανταστεί κι αυτό γιατί το Παρίσι που γνώρισα εγώ το ’94 ήταν αυτό που λένε οι Γάλλοι µετρό, εργασία, ύπνος. Κι εγώ οφείλω να οµολογήσω πως περίµενα µια πνευµατική αναστάτωση αλλά ήταν πολύ χλιαρά τα πράγµατα. Γνώρισα βέβαια εξαιρετικούς ανθρώπους που κάναµε ενδιαφέρουσες συζητήσεις· εξάλλου µια ξένη χώρα πάντα ανοίγει τους ορίζοντές µας, οπότε παρόλο που δε βρήκα αυτά που φανταζόµουν, βρήκα πολλά άλλα κι είµαι ευγνώµων για αυτό.
Ξεκινήσατε όµως να γράφετε εκεί…
Κι όµως, ξεκίνησα να γράφω στα Χανιά! Ήταν 7 Μαρτίου του 1991 και βρισκόµουν στο Γεράνι που έκανα αγροτικό ιατρείο. Στα Χανιά λοιπόν οφείλω το ξεκίνηµα. Είχα διαβάσει µερικές εβδοµάδες νωρίτερα το µυθιστόρηµα “Παπούτσια για πέταµα” της Μαριάννας Τζιαντζή, το οποίο µε είχε συγκλονίσει. Είχα αρχίσει να κρατάω ένα ηµερολόγιο και µερικές µέρες µετά µού βγήκε ένα πεζό κείµενο πολιτικού χαρακτήρα κι από εκείνη την Πέµπτη ξεκίνησα να γράφω ποίηση συστηµατικά αλλά εντελώς αυθόρµητα. Χρόνια µετά τα συγκέντρωσα και κυκλοφόρησα την πρώτη µου ποιητική συλλογή.
Συµµετέχετε σε κοινωνικές δράσεις κι οργανώσεις της Αριστεράς χρόνια τώρα, διανύουµε καιρό τώρα όµως µια περίοδο που η ακροδεξιά κερδίζει έδαφος
Σας τροµάζει αυτό;
Φυσικά και µε τροµάζει, κυρίως γιατί δεν υπάρχει αντίπαλη πολιτική δύναµη. Μπορώ να καταλάβω -παρόλο που ακούγεται παράδοξο και δεν το δικαιολογώ σε καµία περίπτωση- ότι κάποιος εκφράζεται µέσα από την ακροδεξιά. Με ανησυχεί που την τελευταία δεκαετία δεν υπάρχει κάτι απέναντι, από την άλλη έχουν πέσει αρκετές ταφόπλακες επάνω σε αυτόν τον λαό. Η Αριστερά έγινε δυστυχώς του χαβιαριού, κυριλέ κι αποµακρύνθηκε από τον κόσµο, ο οποίος αφέθηκε στη µοίρα του. Είναι ενδιαφέρουσα η περίπτωση του Μελανσόν στη Γαλλία, καθώς όπου κατάφερε να ριζώσει, εκεί το εθνικό µέτωπο υποχωρεί. Το ίδιο συµβαίνει και στην Αυστρία. Εκεί, πιάσανε λοιπόν, µε συγκεκριµένες προτάσεις, θέµατα και προβλήµατα που αγγίζουν τον κόσµο και κερδίσανε έδαφος.
Η βία είναι σηµείο των καιρών που ζούµε ή τελικά διαχρονικό φαινόµενο που επανέρχεται µε άλλη µορφή;
Πάντα υπήρχε βία απλώς ίσως δεν ασχολούµασταν τόσο. Είναι καλό που πλέον συζητάµε για τέτοια φαινόµενα, στους νέους, στις γυναίκες κοκ, καθώς φαίνεται πως υπάρχει µια αύξηση. Ο κόσµος είναι πιεσµένος, δεν υπάρχουν διέξοδοι, και δυστυχώς κάποιοι επιλέγουν αυτόν τον τρόπο…
Η επαφή µε την ποίηση και γενικότερα τη λογοτεχνία δρα ευεργετικά στις ψυχές µας;
Μπορεί, αν η ψυχή µας όµως είναι ανοιχτή. Ειδάλλως, ό,τι και να διαβάσει κάποιος δεν θα επηρεαστεί. Αν διαβάσει κάποιος καλή λογοτεχνία µε κλειστή ψυχή θα είναι σαν το Κουρδιστό πορτοκάλι. Θυµάµαι ένα χαρακτηριστικό παράδειγµα, είχα δανείσει σε ένα άνθρωπο την Ουγγρική Επανάσταση του ’56 του Καστοριάδη. Τη διάβασε λοιπόν και µου είπε: «Ωραία τα λέει, εγώ θα γίνω σταλινικός» και µετά λειτούργησε κατ’ αυτόν τον τρόπο κιόλας. Κάποιους τους ενδιαφέρει η εξουσία κι όχι η δηµοκρατία.
Οι δικοί σας λογοτεχνικοί ήρωες ή συγγραφείς που σας έχουν επηρεάσει;
Αν διάλεγα ένα βιβλίο, θα ήταν ο Μικρός Πρίγκιπας. Ένα βιβλίο τρυφερό, ένα παραµύθι για µικρούς και µεγάλους, µιλά για ανθρώπινα πράγµατα, τη φιλία, τις ανθρώπινες σχέσεις, το σεβασµό, την παιδικότητα, την ενηλικίωση µε έναν έµµεσο τρόπο.
Όσον αφορά τους ποιητές και τους λογοτέχνες, ξεκίνησα µε Λειβαδίτη κι Αναγνωστάκη στα φοιτητικά µου χρόνια, ενώ Σεφέρης, Ρίτσος, Ελύτης αντίστοιχα δεν θα µπορούσαν να λείπουν από τα “υποχρεωτικά” αναγνώσµατα. Επίσης, στα προεφηβικά µου χρόνια είχα ξεκοκαλίσει µπορώ να πω τον Ιούλιο Βερν, Τζακ Λόντον, τους κλασικούς Γάλλους όπως Μπαλζάκ, Φλωµπέρ, Ρώσους όπως Τολστόι και Ντοστογιέφσκι που ξανάπιασα πρόσφατα και φυσικά Παπαδιαµάντη, Βιζυηνό, Χατζή ενώ από τους τωρινούς την συγγραφέα Ιωάννα Μπουραζοπούλου.
Αξίζει να αναφέρω πως ένα από τα πιο συνταρακτικά βιβλία που διάβασα δυο φόρες µέσα σε µια βδοµάδα είναι το “Εµείς οι γιοι του Άιχµαν” του Γερµανού Γκύντερ Άντερς. Βαθιά ανθρώπινο, σπαρακτικό, µε ενσυναίσθηση αλλά στιβαρό και οριοθετηµένο. Το ανακάλυψα πρόσφατα, το ρούφηξα, και πιστεύω θα έπρεπε να διδάσκεται στους µαθητές του Λυκείου.
Η βιβλιοπαρουσίαση
Η συλλογή διηγηµάτων “Ιστορίες ανάµεσα” και η ποιητική συλλογή “Ποίηση ΙΙΙ (Επίλογος-Λέξη-Γη µονάχη)”, που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Τόπος και Ενύπνιο αντίστοιχα, του ψυχιάτρου – ψυχοθεραπευτή ∆ηµήτρη Οικονοµίδη, θα παρουσιαστούν την ερχόµενη Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου, στις 19:30 µ.µ., στο Ιστορικό Καφέ “Κήπος”.
Η εκδήλωση διοργανώνεται σε συνεργασία µε το βιβλιοπωλείο “Το βιβλίο”, ενώ για τα βιβλία θα µιλήσουν οι: Άννα Λαµπαρδάκη (φιλόλογος), Νεκταρία Μενδρινού (ποιήτρια – φαρµακοποιός), Αντώνης Λιοδάκης (ψυχίατρος – ψυχοθεραπευτής) και ο συγγραφέας.
