Καλοί μου φίλοι, καλές Απόκριες,
καλή Καθαρά Δευτέρα και καλή Σαρακοστή!
Για τις Απόκριες σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, αλλά και στην Αλβανία και στη Ρωσία ο λόγος στον σημερινό Παιδότοπο. Να ‘ναι καλά η γνωστή στους αναγνώστες της στήλης δασκάλα της Δ2 τάξης του 6ου Δημ. Σχ. Χανίων Χρυσούλα Κλώκου που αποδέχτηκε με ενθουσιασμό την πρότασή μου να “δουλέψει” το θέμα με τους μαθητές της. Άξια συγχαρητηρίων και αυτή, που επιμένει σ’ όλη τη δασκαλική της διαδρομή χάριν των μαθητών της να υπάρχει, όπως βέβαια και τα παιδιά, τα φιλαράκια μου, Τεταρτάκια της, αλλά και τους γονείς τους που προφανώς τα βοήθησαν. Υπέροχες οι εργασίες τους και τα κείμενα (στάθηκα ιδιαίτερα σ’ αυτά για τις Απόκριες στην Αλβανία και στη Ρωσία) και οι ζωγραφιές τους!
Σας χαιρετώ με αγάπη όλους!
Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης
δάσκαλος- λογοτέχνης
Κάθε χρόνο στο χωριό του παππού μου στην Αλβανία οι αποκριές είναι ένα ωραίο έθιμο. Οι γυναίκες είναι εντυπωσιακές με παραδοσιακές στολές και οι άντρες με φαρδύ παντελόνι και κοντομάνικο γιλέκο στο οποίο κρεμούν διάφορα στολίδια. Στο χωριό γίνονται πάρτι , οι άνθρωποι χορεύουν διάφορους χορούς. Τα παιδιά με βαμμένα τα προσωπάκια, κοτσιδάκια τα μαλλιά και τις σφυρίχτρες κάνουν την ατμόσφαιρα ακόμη πιο όμορφη. Οι ηλικιωμένοι βάζουν φωτιά σε όλες τις διασταυρώσεις και ρίχνουν στη φωτιά κούκλες πάνινες, από παλιά ρούχα, για να διώξουν τα κακά πνεύματα. Η γιορτή διαρκεί από το πρωί μέχρι το βράδυ.
Ρίκα Αλέσια
[…] Παλιότερα το καρναβάλι γινόταν παντού στην Ελλάδα με μασκαράτες ομαδικές, χορούς, γλέντια, σάτιρα και διάφορα ιδιαίτερα έθιμα σε κάθε μέρος. Ήταν ευκαιρία για ξεφάντωμα, κρασί και χίλια δυο πειράγματα. Μεγαλύτερα κέντρα τέτοιου ξεφαντώματος ήταν, όπως και σήμερα, η Πάτρα με το περιβόητο Πατρινό Καρναβάλι, που έχει τις ρίζες του στις αρχές του 19ου αιώνα, η Ξάνθη με το ξακουστό πλέον Ξανθιώτικο Καρναβάλι, που γίνεται πόλος έλξης αφού έχει το μεγαλύτερο καρναβάλι των Βαλκανίων με πολλά λαογραφικά στοιχεία, η Πλάκα των Αθηνών, και η Θήβα με τον περίφημο «βλάχικο γάμο» της.
Μανόλης Νταργαντζάκης
Το πιο γνωστό σημείο των αποκριών είναι τα καρναβάλια όπου μασκαράδες
βγαίνουν πάνω σε άρματα, χαρίζοντας στους περαστικούς μια αξέχαστη εορταστική
εμπειρία. Οι ρίζες των εκδηλώσεων αυτών βρίσκονται στην αρχαία Ελλάδα,
στη Διονυσιακή λατρεία. […] Για τους αρχαίους λαούς ο
κύκλος αυτός της αναγέννησης της φύσης, είχε σχέση και με τις ανθρώπινες ψυχές
που συμβολίζονταν με το φόρεμα της μάσκας.
Στις μέρες μας το έθιμο του καρναβαλιού είναι παγκοσμίως γνωστό και σε όλα
τα μέρη της Ελλάδας το γιορτάζουν.
Μερικά καρναβάλια κάνουν αναπαραστάσεις διαφόρων στιγμών , όπως στη
Σίφνο γίνεται αναπαράσταση του χορού του Κυρ Βορή. Στην Πάρο και στη Χίο
μερικές από τις αναπαραστάσεις τους είναι η αναπαράσταση της εκδίωξης των
πειρατών. Το πιο παλιό και γνωστό καρναβάλι της Ελλάδας είναι το καρναβάλι του
Ορχομενού, όπου πρωτοέγινε πριν από 63 χρόνια, το 1959.
Βασίλης Λιαράκος
Ένα από τα έθιμα της αποκριάς είναι οι « Τζαμάλες» στα Ιωάννινα. Τζαμάλες ονομάζονται κατά το τοπικό ιδίωμα οι αποκριάτικες φωτιές. Τις ανάβουν κάθε χρόνο σε διαφορετικές συνοικίες της πόλης την τελευταία Κυριακή πριν την αρχή της Σαρακοστής. Γύρω τους στήνεται γλέντι με πολύ χορό και κρασί που κρατά μέχρι το ξημέρωμα. Το έθιμο υπάρχει από τον 19ο αιώνα και αναβιώνει κάθε χρόνο καθώς θεωρείται ως καθαρτήριο για να ανοίξει καλά η νέα χρονική περίοδος δηλαδή αυτή που θα έρθει μετά τον χειμώνα.
Μιχαέλα Χοχλάκη
Απόκριες ονομάζονται οι τρεις εβδομάδες πριν από την Καθαρά Δευτέρα οπότε και αρχίζει η Μεγάλη Σαρακοστή. Ταυτίζονται με την περίοδο του Τριωδίου, μια κινητή περίοδο στην Ορθόδοξη Χριστιανική παράδοση από την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου μέχρι την Κυριακή της Τυροφάγου ή Τυρινής. Από την μερα που αρχίζει το τριωδιο μέχρι και την καθαρά Δευτέρα είναι ιδιαίτερες μέρες διότι συμβολιζουν τον ερχομό της άνοιξης και τη προετοιμασία των ανθρώπων στο Πάσχα των παθών.
Ορέστης Μαραγκουδάκης
Η Αποκριά (Μάσλενιτσα στα ρωσικά )γιορτάζεται τις παραμονές της Σαρακοστής, συνεπώς σχετίζεται με ένα αδιάκοπο φαγοπότι, γλέντια και διασκέδαση.
Μάσλενιτσα είναι γιορτή του ξεπροβοδίσματος του χειμώνα και διαρκεί μια
εβδομάδα. Η κάθε μέρα έχει την δική της συμβολική ονομασία, που ήρθε από τα
βάθη των αιώνων.
Δευτέρα (Προϋπάντηση): Την ημέρα αυτή ξεκινά η γιορτή Μάσλενιτσα του
καρναβαλιού.
Τρίτη (Προδιασκέδαση): Επισκέψεις στα σπίτια για να φάνε κρέπες.
Τετάρτη (Λιχουδιές): Στα σπίτια φτιάχνουν νόστιμα φαγητά και διάφορα
γλυκίσματα.
Πέμπτη (Διασκεδαστική Κραιπάλη ή Ευρεία Μάσλενιτσα) : Κάνουν βόλτα με
έλκηθρο που το σέρνει η τρόικα αλόγων στο χιονισμένο δρόμο.
Παρασκευή (Βραδιές της Πεθεράς) : Πάνε οι γαμπροί στο σπίτι της πεθεράς
για να κεραστούν κρέπες.
Σαββάτο (Παρέα με την Νύφη) : Την ημέρα αυτή επισκέπτονται τους συγγενείς.
Κυριακή (Ημέρα Συγχώρεσης) : Όλοι ζητούν ο ένας από τον άλλο
συγγνώμη,για τις προσβολές κατά την διάρκεια του χρόνου.Με αυτόν
τον τρόπο απαλλάσονται από τις αμαρτίες, πριν την Μεγάλη Σαρακοστή.
Τέλος όλοι βγαίνουν στους δρόμους να ξεπροβοδίσουν την Μάσλενιτσα και τότε
καίνε το αχυρένιο σύμβολο της.
(Από την πατρίδα της μητέρας μου)
Περουλάκη Μυρτώ
