«…Κάθε Λαμπρή και Κυριακή έβανε το καπέλο
και του Πρωτόπαππά ’λεγε ‘‘το Μόσκοβο θα φέρω,
να τα συνδράμει τα Σφακιά, τσοι Τούρκους να ζυγώξου,
και για την Κόκκινη Μηλιά δρόμο να τωνε δώσου…»
Πλησιάζει η επέτειος του θανάτου, 17 Ιουνίου 1771, του Ιωάννη Βλάχου ή Δασκαλογιάννη…. ο “δάσκαλος”,… επειδή ο πατέρας του τον είχε στείλει Ιταλία και είχε μάθει γράμματα… ο “Γιάννης”… ας προφέρουμε τουλάχιστον σωστά το όνομα του.
Ο Δασκαλογιάννης είχε επαφές με την τσαρική Ρωσία κι έτσι το 1770 όταν έφτασαν ρωσικές δυνάμεις στη Μάνη, είχε επαφές με τους αδερφούς Ορλώφ, όπου έστειλε Σφακιανούς για να βοηθήσουν τους επαναστάτες στην Πελπόννησο. Είχε 4 δικά του καράβια που ταξίδευε μέχρι και τη Ρωσία. Δυστυχώς, την Ανοιξη της ίδιας χρονιάς που ξεκίνησε η επανάσταση και στα Σφακιά… επανάσταση του Δασκαλογιάννη… ο Μόσκοβος δεν παρουσιάστηκε στην Κρήτη για να τους βοηθήσει, όπως του είχε υποσχεθεί. Αποτέλεσμα οι Σφακιανοί… περίπου 1.800… με αρχηγό τον Δασκαλογιάννη αν και στην αρχή προξένησαν πανωλεθρία στον τούρκικο στρατό (18.000 Τούρκοι και 4.000 εξαναγκασμένοι Ελληνες ως κουβαλητές), να μην μπορέσουν να αναχαιτίσουν την στρατιωτική δύναμη του πασά, με εντολή του σουλτάνου …«να ξεθεμελιώσει τα Σφακιά…». Ο τουρκικός στρατός δεν άφησε πέτρα πάνω στην άλλη με τη βοήθεια του πυροβολικού και οι επαναστάτες κατέφυγαν στα βουνά, μέχρι τον Μάρτιο του 1771, όπου οι Σφακιανοί πρότειναν να σταματήσουν οι συγκρούσεις με την προϋπόθεση να τους δοθεί αμνηστία. Ακολούθησε η παράδοση του Δασκαλογιάννη και των καπετάνιων του, με το γνωστό φρικτό τέλος, όπου τον έγδαραν ζωντανό στο Μεϊντάνι στο Ηράκλειο.
Η επανάσταση του Δασκαλογιάννη ήταν ο πρόδομος της παγκρήτιας επανάστασης πλέον του 1821, 50 χρόνια μετά που ξεκίνησε από την Αγία Λαύρα της Κρήτης, τη Θυμιανή Παναγία. Πολύ σημαντικό, ότι μετά την επανάσταση του Δασκαλογιάννη, άρχισε να επιβραδύνεται ο εξισλαμισμός στην Κρήτη, που είχε πάρει ανησυχητικές διαστάσεις… ολόκληρα χωριά με τους ιερείς τους πήγαιναν στα Χανιά ή στο Ηράκλειο και δήλωναν, ότι ασπάζονται τον Μωάμεθ. Η προσχώρηση στο Ισλάμ ήταν εξαιρετικά απλή, που δεν προέβλεπε κατήχηση της θρησκείας, παρά μόνο μια ομολογία ενώπιον δυο μαρτύρων «Δεν υπάρχει [άλλος} θεός από τον θεό, ο Μωάμεθ είναι ο απόστολος του θεού». Η προσχώρηση στο Ισλάμ εθεωρείτο οριστική και αμετάκλητη για ευνόητους λόγους και αυτός που δεν παρέμενε τιμωρούνταν με κεφαλική ποινή.
Για όλα τα παραπάνω και προς τιμήν του Δάσκαλου του Γιάννη… δυστυχώς τα σχολικά βιβλία τον προσπερνούν… ονομάσθηκε το αεροδρόμιο Χανίων Δασκαλογιάννης, και όχι Ιωάννης Δασκαλογιάννης, όπου και τοποθετήθηκε μια πινακίδα με την μορφή του ήρωα κι ένα συνοπτικό σημείωμα με τη δράση του. Αυτή η πινακίδα είναι απαράδεκτο να απομακρύνεται ακόμα κι όταν εκτελούνται έργα συντήρησης εντός του χώρου του αεροδρομίου. Οι συμβολισμοί και η ιστορία ενός λαού δεν καταχωνιάζονται σε κάποιο υπόγειο για οποιονδήποτε λόγο. Κι όμως απομακρύνθηκε αρκετό καιρό τώρα με την αιτιολογία ότι… εκτελούνται έργα… και απ’ ότι φαίνεται η Γερμανική Διοίκηση δεν έχει κατά νου να την επαναφέρει. Κι από ό,τι φαίνεται δεν ενοχλεί ούτε τους σημερινούς “πρωτοκαπετάνιους” όχι των Σφακίων αλλά ολόκληρου του Νομού-Νησιού. Τώρα θα μου πειτε, αφού υπέγραψαν την αποικιοκρατική παράδοση του αεροδρομίου… οι μεν γιατί ήθελαν να εξαφανίσουν το κράτος από κάθε δραστηριότητα και οι δε για να κρατήσουν τις καρέκλες τους, αυτό θα τους πείραζε;
