Προτάσεις για την αντιμετώπιση του προσφυγικού ζητήματος διατύπωσε το Ποτάμι. «Είναι φανερό ότι η Ελλάδα δεν ήταν ούτε προετοιμασμένη ούτε ικανή να διαχειριστεί αυτό το ανθρώπινο κύμα που προσπαθεί να προσεγγίσει τη δυτική Ευρώπη. Η υπεράνθρωπη προσπάθεια των πολιτών, των εθελοντών και του προσωπικού των καθημαγμένων κρατικών υπηρεσιών δεν είναι αρκετή» σημειώνει σε ανακοίνωσή του.
Το κίνημα επιρρίπτει ευθύνες στην κυβέρνηση για έλλειψη σχεδίου και προετοιμασίας για τη διαχείριση του προβλήματος, αλλά και στην Ευρώπη ότι καθυστέρησε να αντιληφθεί τη σοβαρότητα του θέματος.
Οι πέντε προτάσεις αφορούν τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είναι οι εξής:
1. Να ενισχυθεί η επιχείρηση «Ποσειδών» της FRONTEX στο Αιγαίο με πλωτά μέσα και προσωπικό από την ΕΕ και ιδίως από τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Αγγλία. Να εξετασθεί ακόμη και η μεταφορά μέσων από την επιχείρηση «Τρίτων» της κεντρικής Μεσογείου.
2. Να ελέγχει αποτελεσματικά η Τουρκία την ενδοχώρα και τα παράλιά της.
3. Να δοθούν τα κονδύλια που χρειάζεται η Τουρκία για τη φιλοξενία των προσφύγων αλλά με στενή ευρωπαϊκή επίβλεψη.
4. Να οργανωθεί η μετεγκατάσταση (resettlement) ενός αριθμού προσφύγων απευθείας από την Τουρκία σε όλες τις χώρες της ΕΕ, στη βάση μιας δίκαιης κατανομής. Ταυτόχρονα να πιεστούν διπλωματικά οι αραβικές χώρες να συμβάλλουν στην φιλοξενία προσφύγων.
5. Να άρει η Τουρκία τη γεωγραφική επιφύλαξη στη Σύμβαση της Γενεύης για τους Πρόσφυγες ώστε να παίρνουν άσυλο οι Σύροι – να δοθεί στους πρόσφυγες το δικαίωμα εργασίας στην Τουρκία.
Αντιστοίχως καλεί την ελληνική κυβέρνηση:
1. Να ορίσει σε κάθε νησί ή συνοριακό πέρασμα (Ειδομένη) που δέχεται πίεση έναν συντονιστή που θα έχει τη συνολική ευθύνη, ώστε να συντονιστούν κρατικές υπηρεσίες, ΜΚΟ και τοπικοί παράγοντες. Στόχος η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας με ταυτόχρονη προστασία των τοπικών κοινωνιών.
2. Να δημιουργηθούν 3 hot spots (υπηρεσίες πρώτης στάσης) στα νησιά (Λέσβος, Χίος, Σάμος) και 3 αντίστοιχα στις απέναντι τουρκικές ακτές, μετά από συνεργασία με την Τουρκία, για προσωρινή φιλοξενία (15-20 μέρες) συνολικά 90.000 ανθρώπων. Έμφαση να δοθεί στην προστασία των οικογενειών με παιδιά, των ανήλικων ασυνόδευτων και των ευάλωτων ομάδων.
3. Να επανακτήσει η χώρα τον αποτελεσματικό έλεγχο των θαλασσίων συνόρων της με άμεση ενίσχυση του Λιμενικού.
4. Να εμπλακεί ο στρατός στην προσπάθεια ανακούφισης των προσφύγων κυρίως στην ιατρική περίθαλψη και στη δημιουργία καταυλισμών.
5. Να ζητήσει την σύγκληση Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στη Θεσσαλονίκη με τη συμμετοχή της Τουρκίας και άλλων εμπλεκομένων χωρών όπως οι ΗΠΑ και η Ρωσία για τη συνολική αντιμετώπιση του προσφυγικού ζητήματος στην Μεσόγειο και στα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης.
