Τις υποθέσεις για τις οποίες η Ελλάδα βρέθηκε ή βρίσκεται αντιμέτωπη με την απειλή επιβολής προστίμων από Ευρωπαϊκά Δικαστήρια, διαβιβάζει στη Βουλή η κυβέρνηση στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου.
Οπως προκύπτει από σειρά εγγράφων, σε 480 ελληνικές υποθέσεις έχουν εκδοθεί καταδικαστικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων οι οποίες στη συντριπτική τους πλειονότητα αφορούν στην εύλογη διάρκεια της πολιτικής, ποινικής και διοικητικής δίκης.
Η Ελλάδα για 12 παραβάσεις αρμοδιότητας διαφόρων υπουργείων, βρίσκεται αντιμέτωπη με την απειλή επιβολής προστίμου από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, επειδή δεν έχει εκτελέσει προηγούμενες αποφάσεις του.
Ερώτηση σε υπουργούς της κυβέρνησης είχε καταθέσει ο βουλευτής της ΝΔ Ευάγγελος Μπασιάκος, ζητώντας να ενημερώσουν ποιες είναι οι καταδίκες της χώρας από Διεθνή και Ευρωπαϊκά Δικαστήρια για καθυστερήσεις και γενικότερες παραβιάσεις διαφόρων διατάξεων και ποιες είναι οι ενέργειες για την αποτροπή κυρώσεων.
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
Σύμφωνα με έγγραφο του υπουργού Εξωτερικών Ευάγγελου Βενιζέλου οι παραβάσεις που εκκρεμούν στο πλαίσιο του άρθρου 260 ΣΛΕΕ, το οποίο αφορά την απειλή επιβολής προστίμων λόγω μη εκτέλεσης προηγούμενης απόφασης του Δικαστηρίου της Ε.Ε. είναι 12 (σ.σ. παραβάσεις) αρμοδιότητας διαφόρων υπουργείων. Σε μια μόνο απόφαση (Ανεξέλεγκτες χωματερές – αρμοδιότητας του ΥΠΕΚΑ) έχει ασκηθεί προσφυγή ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης, για την οποία επαπειλείται ημερήσια χρηματική ποινή και κατ’ αποκοπήν πρόστιμο. Αυτή τη χρονική στιγμή, πάντως, η Ελληνική Δημοκρατία δεν πληρώνει πρόστιμο για κάποια υπόθεση».
Οπως εξηγεί ο κ. Βενιζέλος, ο χειρισμός των υποθέσεων αυτών, σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, γίνεται από το υπουργείο Εξωτερικών (Ειδική Νομική Υπηρεσία Ε.Ε.) σε συνεργασία με τα αρμόδια υπουργεία. Η εκπροσώπηση της Ελληνικής Δημοκρατίας στο Δικαστήριο της Ε.Ε., εφόσον η υπόθεση φτάσει εκεί, είναι αρμοδιότητα του υπουργείου Εξωτερικών δια της Ειδικής Νομικής Υπηρεσίας, Τμήματος Δικαίου Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο ρόλος του υπουργείου Εξωτερικών είναι ο συντονισμός των εμπλεκόμενων φορέων, η νομική τεκμηρίωση των επιχειρημάτων της Ελληνικής Δημοκρατίας αλλά και η παρακολούθηση της εφαρμογής των αποφάσεων του Δικαστηρίου της Ε.Ε. με στόχο την αποτροπή επιβολής χρηματικών κυρώσεων.
Σε ό,τι αφορά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) και την Επιτροπή των υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, που παρακολουθεί την εκτέλεση των αποφάσεων του Δικαστηρίου, η εκπροσώπηση της Ελληνικής Δημοκρατίας ενώπιόν του, ενεργείται από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους. Ο υπουργός κάνει γνωστό ότι σε 480 ελληνικές υποθέσεις έχουν εκδοθεί καταδικαστικές αποφάσεις του ΕΔΔΑ, οι οποίες αφορούν ως επί το πλείστον τέσσερις μεγάλες κατηγορίες υποθέσεων α) εύλογη διάρκεια πολιτικής, ποινικής και διοικητικής δίκης και έλλειψη αποτελεσματικής προσφυγής (αφορούν περίπου τα 2/3 των υποθέσεων), β) υπερβολική και αυθαίρετη αστυνομική βία γ) συνθήκες κράτησης και χορήγηση ασύλου και δ) ελεύθερη σύσταση σωματείων και ενώσεων.
Ο υπουργός Εξωτερικών θυμίζει ωστόσο ότι σημαντικά νομοθετικά μέτρα έχουν ληφθεί για τη θεραπεία των παραβάσεων της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που διαπιστώνει το ΕΔΔΑ και αναφέρει ενδεικτικά την υιοθέτηση εθνικού ενδίκου βοηθήματος για την εύλογη διάρκεια της διοικητικής δίκης, μέτρα κατά της παράνομης αστυνομικής βίας που έχουν ήδη αξιολογηθεί θετικά από το Συμβούλιο της Ευρώπης, ενώ λαμβάνονται μέτρα για τη συμμόρφωση και στις υπόλοιπες αποφάσεις του ΕΔΔΑ.
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Ο υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Μανιάτης διεβίβασε στη Βουλή έγγραφα των αρμοδίων υπηρεσιών του Υ.Π.Ε.Κ.Α. σύμφωνα με τα οποία στην παρούσα χρονική περίοδο, εκκρεμούν 6 υποθέσεις καταγγελιών για τις οποίες έχει εκδοθεί 1η καταδικαστική απόφαση του ΔΕΕ, ενώ για ορισμένες από αυτές επίκειται 2η προσφυγή στο ΔΕΕ για την επιβολή προστίμου. Όπως αναφέρεται, το ΥΠΕΚΑ συντονίζει και παρακολουθεί συστηματικά όλες τις υποθέσεις καταγγελιών απαντώντας έγκαιρα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι υποθέσεις συνοπτικά έχουν ως εξής:
• Υποθέσεις για τις οποίες έχει κατατεθεί από την ΕΕ 2η προσφυγή βάσει του άρθρου 260 ως προς την επιβολή προστίμων.
1. Καταγγελία 2001/2773: απόβλητα ανεξέλεγκτες χωματερές στην Ελλάδα. Το θέμα της υπόθεσης αυτής είναι η ανεξέλεγκτη διάθεση στερεών αποβλήτων (ΧΑΔΑ). Υποχρέωση για διακοπή λειτουργίας και αποκατάσταση συνόλου ΧΑΔΑ. Η υπόθεση ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2001. Η πρώτη καταδικαστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου εκδόθηκε τον Οκτώβριο του 2005. Η 2η προσφυγή από την Ε.Ε. στο ΔΕΕ έγινε τον Ιούλιο του 2013. Στις 30 Σεπτεμβρίου του 2013 κατατέθηκε το υπόμνημα αντίκρουσης της προσφυγής από τις ελληνικές Αρχές στο ΔΕΕ. Βρίσκεται σε εξέλιξη με χρηματοδότηση του Ε.Σ.Π.Α. και προοπτική ολοκλήρωσης μέσα στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο. Εκτιμάται ότι το Δικαστήριο θα λάβει χώρα μέσα στο 1ο εξάμηνο του 2014. Είναι απολύτως κρίσιμο για την έκβαση της υπόθεσης να καταστεί δυνατό να βρεθούμε ενώπιον του δικαστηρίου με κλειστούς όλους τους εναπομείναντες ΧΑΔΑ (71 σύμφωνα με την τελευταία απογραφή) και με δρομολογημένα όλα τα έργα αποκατάστασης. Υπάρχουν όμως καθυστερήσεις στην υλοποίηση έργων υποδομής/υποκατάστασης των ΧΑΔΑ και αντιδράσεις στον σχεδιασμό μεταφοράς αποβλήτων από ΧΑΔΑ σε γειτονικούς ΧΥΤΑ, που διακυβεύουν τη θετική προοπτική της υπόθεσης. Ως αρμόδιοι φορείς αναφέρονται στο έγγραφο οι δήμοι/ΦοΣΔΑ και ΥΠΕΚΑ, ΥΠΕΣ.
• Υποθέσεις για τις οποίες υπάρχει μόνο η 1η καταδικαστική απόφαση και είναι σε εξέλιξη η διαδικασία του άρθρου 260 προς επιβολή προστίμων.
2. Καταγγελία 2004/2030: Διαχείριση αστικών λυμάτων σε 24 οικισμούς. Η υπόθεση που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2001, αφορά στη μη επαρκή κάλυψη σε δίκτυα και εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων 24 οικισμών που έπρεπε να διαθέτουν δίκτυα αποχέτευσης και εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων μέχρι το 2000. Η πρώτη καταδικαστική απόφαση εκδόθηκε το 2007. Τον Φεβρουάριο του 2011 απεστάλη από την Ε.Ε. συμπληρωματική προειδοποιητική επιστολή του άρθρου 260 (τελευταίο στάδιο προ της 2ης παραπομπής στο ΔΕΕ προς επιβολή προστίμου) που απαντήθηκε από τις ελληνικές Αρχές τον Απρίλιο του 2011 και έκτοτε αποστέλλονται στην Ε.Ε. αναφορές προόδου. Σήμερα έχουν αντιμετωπιστεί ή δρομολογηθεί οι ενέργειες για τις περισσότερες περιπτώσεις, πλην των οικισμών Ραφήνας και Αρτέμιδας, όπου δεν υπάρχει συμφωνία των τοπικών Αρχών. Οι εμπλοκές στην ανατολική Αττική έχουν καθυστερήσει ιδιαίτερα την υπόθεση, με αποτέλεσμα, λόγω αρχαιότητας της υπόθεσης και της παραπομπής άλλων κρατών-μελών στο δικαστήριο για ανάλογες υποθέσεις, η Ε.Ε. σκοπεύει να εισηγηθεί την παραπομπή στο Κολλέγιο των Επιτρόπων, ενδεχομένως στο αμέσως προσεχές διάστημα. Ως αρμόδιοι φορείς αναφέρονται οι δήμοι, η ΕΥΔΑΠ, η Περιφέρεια Αττικής και το ΥΠΕΚΑ.
3. Καταγγελία 1999/4336: Εγκατάσταση αποχετευτικού δικτύου – σύστημα επεξεργασίας αστικών λυμάτων στο Θριάσιο Πεδίο. Η υπόθεση που ξεκίνησε τον Ιούνιο του 1999 αφορά τη μη επαρκή κάλυψη της περιοχής του Θριάσιου Πεδίου Δυτικής Αττικής (δήμοι Ελευσίνας, Μάνδρας – Ειδυλλίων, Ασπροπύργου) με αποχετευτικό δίκτυο και εγκατάσταση Επεξεργασίας Αστικών Λυμάτων. Η πρώτη καταδικαστική απόφαση εκδόθηκε τον Ιούνιο του 2004. Τον Μάιο του 2010 απεστάλη από την Ε.Ε. συμπληρωματική προειδοποιητική επιστολή άρθρου 260 που απαντήθηκε στις 6.7.2010. Εκτοτε αποστέλλονται αναφορές προόδου.
4. Καταγγελία 2187/2003: Εθνικός Σχεδιασμός Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων. Η υπόθεση που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2003 αφορά τον ελλιπή εθνικό σχεδιασμό διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων και έλλειψη υποδομών διάθεσής τους. Σε αυτήν εντάχθηκαν και επιμέρους καταγγελίες για την Αυλίδα και τον Ασωπό. Η 1η καταδικαστική απόφαση του ΔΕΕ εκδόθηκε το 2009. Τον Ιανουάριο του 2013 απεστάλη από την Ε.Ε. προειδοποιητική επιστολή του άρθρου 260 που απαντήθηκε στις 25.3.2013 και έκτοτε αποστέλλονται αναφορές προόδου. Οι διαβουλεύσεις με υπόχρεους παραγωγούς και ιδιώτες επενδυτές που ενδιαφέρονται να προχωρήσουν σε κατασκευή εγκατάστασης δεν είχαν αποτελέσματα. Εξετάζεται η δυνατότητα αξιοποίησης υφιστάμενων εγκαταστάσεων όπως πχ ΧΥΤΕΑ της Δ.Ε.Η. Στο έγγραφο περιγράφεται ότι είναι έντονο πρόβλημα η σύγκρουση με τις τοπικές αρχές και κοινωνίες (Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, δήμος Μεγαλόπολης κλπ). Ως αρμόδιος φορέας αναφέρεται το ΥΠΕΚΑ.
5. Καταγγελία 2010/2074, C-297/11: Κατάρτιση και αποστολή σχεδίων διαχείρισης εθνικών και διεθνών λεκανών απορροής ποταμών. Η υπόθεση που ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2010 αφορά στην καθυστέρηση κατάρτισης και αποστολής στην Ε.Ε. σχεδίων διαχείρισης λεκανών απορροής επιφανειακών υδάτων κατά παράβαση οδηγίας. Η 1η καταδικαστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου εκδόθηκε τον Απρίλιο του 2012. Τον Οκτώβριο του 2010 απεστάλη προειδοποιητική επιστολή του άρθρου 260 που απαντήθηκε τον Δεκέμβριο του 2012. Συνολικά πρέπει να καταρτιστούν 14 σχέδια. Τα 8 έχουν εγκριθεί και προωθηθεί στην Ε.Ε.
1. Καταγγελία 2007/2384 Μέτρα προστασίας λίμνης Κορώνειας. Η υπόθεση που ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2008 αφορά τη ρύπανση της λίμνης Κορώνειας με αποτέλεσμα την καταστροφή του οικοσυστήματος της λίμνης και παραβίαση οδηγιών για προστασία οικοσυστημάτων. Τον Φεβρουάριο του 2013 εκδόθηκε 1η καταδικαστική απόφαση. Σήμερα υπάρχει πρόοδος σε ό,τι αφορά την παραβίαση οδηγίας για την επεξεργασία λυμάτων, στην απόρριψη υγρών αποβλήτων από βιομηχανίες, στην έκδοση της ΚΥΑ σχεδίου διαχείρισης της προστατευόμενης περιοχής αλλά δεν υπάρχει πρόοδος στις δράσεις που σχετίζονται με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης (γεωτρήσεις, αγροπεριβαλλοντικές δράσεις).
Ο ΚΟΥΡΟΥΠΗΤΟΣ
Στο έγγραφο γίνεται αναφορά και στην υπόθεση για τον ΧΑΔΑ του Κουρουπητού. Η Ελλάδα καταδικάστηκε και υποχρεώθηκε σε καταβολή προστίμου από το 2000 έως το 2001. Η υπόθεση έκλεισε τον Ιούλιο του 2001 και συνολικά καταβλήθηκαν 5 εκατ. ευρώ.
Στα έγγραφα του υπουργείου Περιβάλλοντος περιλαμβάνεται απόφαση του Δικαστηρίου που αφορά σε καθυστερημένη ανάκτηση της κρατικής ενίσχυσης υπέρ της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. Όπως γίνεται γνωστό, το Υ.Π.Ε.Κ.Α. έχει ήδη ολοκληρώσει τη διαδικασία ανάκτησης της ενίσχυσης και ως εκ τούτου έχει ήδη συμμορφωθεί με την απόφαση του Δικαστηρίου (δηλαδή το προς ανάκτηση ποσό έχει εισπραχθεί από την αρμόδια Δ.Ο.Υ. από τον Σεπτέμβριο του 2013).
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΠΟΔΟΜΩΝ
Το υπουργείο Υποδομών αναφέρεται σε:
1. Παράβαση 2008/2095 εφαρμογής οδηγιών της πρώτης δέσμης μέτρων για τους σιδηροδρόμους. Κινήθηκε διαδικασία επιβολής προστίμων και το υπουργείο τον περασμένο Μάιο έστειλε έγγραφο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το αναθεωρημένο σύστημα επιδόσεων όπως καταρτίστηκε από την ΟΣΕ ΑΕ και αναμένεται η απάντηση.
2. Παράβαση 2009/4602 σχετικά με το πλαίσιο παροχής οδικής βοήθειας στην Ελλάδα. Το υπουργείο προέβη σε νομοθετική ρύθμιση με την οποία αντιμετωπίζονται οι παραβάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαίου και ενημερώθηκε η Ε.Ε.
3. Παράβαση 2012/2181 για τη μη κύρωση από την Ελλάδα της Ευρωπαϊκής Συμφωνίας του 2006 για τη δημιουργία Κοινού Ευρωπαϊκού Εναέριου Χώρου μεταξύ των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. Η συμφωνία κυρώθηκε από τη Βουλή τον Νοέμβριο του 2013.
4. Παράβαση 2011/4083 που αφορά στο ν. 3669/2008 περί δημοσίων έργων και ειδικότερα το Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων. Στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έγινε καταγγελία από εργοληπτικές επιχειρήσεις με ψηλό βαθμό πτυχίου, για την αδυναμία τους να συμμετέχουν σε έργα που απαιτείται μικρότερος βαθμός πτυχίου, μια και ο νόμος μέσα από τα μητρώα εργοληπτικών επιχειρήσεων έχει κατηγοριοποίηση. Η διαπίστωση η μη παραβίασης θα αποφασιστεί στο στάδιο της αιτιολογημένης γνώμης σε υψηλότερο επίπεδο, κατά το οποίο θα αξιολογηθούν και στατιστικά στοιχεία σε σχέση με τις ΜΜΕ.
5. Παράβαση 2012/2183 για μη ορθή εφαρμογή Οδηγίας για τη διαχείριση της ασφάλειας των οδικών υποδομών. Η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εργων τον Ιανουάριο του 2013 κοινοποίησε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την υπουργική απόφαση για την έγκριση των κατευθυντηρίων γραμμών για τη διαχείριση της ασφάλειας των οδικών υποδομών και αναμένεται από το υπουργείο αρχειοθέτηση της υπόθεσης.
6. Παράβαση 2013/2029 για μη συμμόρφωση της Ελλάδας προς οδηγία για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων. Τον Οκτώβριο ψηφίστηκε νόμος στη Βουλή για τις Δημόσιες Υπεραστικές Μεταφορές Επιβατών και τη Ρυθμιστική Αρχή Επιβατικών Μεταφορών. Σε εκκρεμότητα παραμένει η διαδικασία για την αναμόρφωση του νομικού πλαισίου φορέα διερεύνησης σιδηροδρομικών ατυχημάτων.
7. Παράβαση 2013/2154 για μη κύρωση κρατικής συμφωνίας για το λειτουργικό τμήμα του Εναέριου Χώρου “Blumed Fab”. Η συμφωνία κυρώθηκε από τη Βουλή τον Νοέμβριο.
8. Παράβαση 2011/2010 για ασυμβατότητα διατάξεων της διμερούς συμφωνίας αεροπορικών μεταφορών μεταξύ Ελληνικής Δημοκρατίας και της Ρωσικής Ομοσπονδίας με το δίκαιο της Ε.Ε. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αποστείλει προειδοποιητική επιστολή θεωρώντας ότι η εν λόγω συμφωνία ενδέχεται να παρεμποδίζει την ίση μεταχείριση των αεροπορικών εταιρειών της Ε.Ε. και ότι παρέχει τη βάση για την επιβολή τελών υπερπτήσης της Σιβηρίας, τα οποία ενδεχομένως είναι παράνομα με βάση τους αντιμονοπωλιακούς κανόνες της Ε.Ε. Οι ελληνικές Αρχές απέστειλαν απάντηση τον Μάιο του 2011 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Προτάθηκε στη ρωσική πλευρά τροποποίηση της Διμερούς Αεροπορικής Συμφωνίας κάτι που μέχρι στιγμής δεν έγινε αποδεκτό. Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται.
9. Παράβαση 2013/2039 για τα αερολιμενικά τέλη του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών. Τα ισχύοντα αερολιμενικά τέλη στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών επιβαρύνουν τους μη ελληνικούς προορισμούς 35% περισσότερο σε σχέση με τους εγχώριους. Ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών διαβίβασε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιπρόσθετα υποστηρικτικά στοιχεία και έκθεση του Διεθνούς Οίκου Price Waterhouse Coopers για την ανάλυση του κόστους.
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Από τη Γενική Γραμματεία Εμπορίου γίνεται γνωστό ότι υπήρξε μια καταδικαστική απόφαση του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων το 2009 λόγω μη ενσωμάτωσης οδηγίας για τις διασυνοριακές συγχωνεύσεις κεφαλαιουχικών εταιρειών. Η οδηγία ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο το 2009.
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΒΛΑΧΟΔΗΜΟΥ
