Διαβάζοντας τον τίτλο του άρθρου “Δεν θέλω να μιλάω στους γονείς μου” πολλοί γονείς αναρωτιόμαστε το “γιατί”. Τι έφταιξε και ποιοι λόγοι εμποδίζουν ένα παιδί στο να επιθυμεί να επικοινωνήσει με τους γονείς του; Αναμφίβολα πρόκειται για ένα τραυματικό γεγονός τόσο για το παιδί που αισθάνεται έτσι, όσο και για τον γονέα που βιώνει αυτή την συναισθηματική απόσταση και έλλειψη επικοινωνίας με τον άνθρωπο που ο ίδιος έφερε στη ζωή και σίγουρα λατρεύει, το παιδί του.
Στο σημερινό άρθρο θα επιχειρήσουμε να εστιάσουμε συνοπτικά σε κάποιους από τους λόγους που οδηγούν δυστυχώς στην εμφάνιση τέτοιων επώδυνων καταστάσεων στο πεδίο της οικογένειας αλλά και σε κάποιες προτάσεις προς αναστροφή αυτής της έντονα προβληματικής και δύσκολης κατάστασης.
Σίγουρα η επικοινωνία ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας δεν πρόκειται για καμία εύκολη υπόθεση. Όπως αναφέρει ο Χόρχε Μπουκάι στο “Ο Δρόμος της ευτυχίας”: η ψυχική υγεία και επικοινωνία συνεπάγεται συμπεριφορά θερμή, γενναιόδωρη και γεμάτη κατανόηση, συναίσθημα τρυφερό, στάση εγκάρδια και πράξεις αλληλεγγύης.
Βάση της αναφοράς του Μπουκάι, αρκεί να συλλογιστούμε εμείς οι γονείς που προβληματιζόμαστε για ποιο λόγο δεν υπάρχει επικοινωνία στην οικογένειά μας, αν υιοθετούμε τις παραπάνω αναφερόμενες πρακτικές. Είμαστε θερμοί, τρυφεροί με τα παιδιά μας; Εκφράζουμε την αγάπη μας με πράξεις αλληλεγγύης τόσο απέναντι στα παιδιά μας όσο και απέναντι στον πατέρα/μητέρα των παιδιών μας; Γιατί στις περισσότερες περιπτώσεις πίσω από ένα παιδί που δεν θέλει να επικοινωνεί με τους γονείς του, μεταξύ και άλλων αιτιών, κρύβονται ενήλικες κηδεμόνες του παιδιού, οι οποίοι δεν γνωρίζουν να επικοινωνούν ουσιαστικά μεταξύ τους.
΄Ετσι όσο καλές και αν είναι οι διαθέσεις των μελών μεταξύ των μελών μιας οικογένειας, όχι σπάνια, δημιουργούνται εντάσεις και συγκρούσεις, οι οποίες δυσχεραίνουν το ψυχολογικό κλίμα και την επικοινωνία ολόκληρης της οικογένειας.
Γιατί όμως συμβαίνει τόσο συχνά στις μέρες μας οι γονείς να δυσκολεύονται να επικοινωνούν τόσο μεταξύ τους όσο και με τα παιδιά τους; Σύμφωνα με τον Goleman Daniel, η αιτία εναπόκειται στην έλλειψη συναισθηματικής νοημοσύνης, στην ικανότητα δηλαδή των ατόμων να αναγνωρίζουν και να διαχειρίζονται τα συναισθήματα των άλλων και τα δικά τους.
Αν και πάρα πολλές μελέτες καταδεικνύουν την τεράστια σημασία που διαδραματίζει η συναισθηματική νοημοσύνη στην δημιουργία ζεστών και ουσιωδών σχέσεων μεταξύ των μελών μιας οικογένειας, παρόλα αυτά ελάχιστοι άνθρωποι γνωρίζουν αυτή την «τέχνη», για τον πολύ απλό λόγο του ότι οι ίδιοι δεν μεγάλωσαν σε ένα οικογενειακό περιβάλλον με χαρακτηριστικά την αμοιβαία κατανόηση και αποδοχή αλλά και έκφραση και υγιή διαχείριση των δύσκολων συναισθημάτων. Ως αποτέλεσμα, οι ίδιοι ως γονείς σήμερα, να δυσκολεύονται να εκφράζουν τα συναισθήματά τους χωρίς να χάνουν τον έλεγχο αλλά και να δυσκολεύονται να ΄΄ μπαίνουν συναισθηματικά στην θέση των παιδιών τους ΄΄.
Αναγνωρίζοντας αυτή την σημαντική έλλειψη περί συναισθηματικής νοημοσύνης από πλευράς γονέων, η επιστήμη της ψυχολογίας τονίζει την σημασία της «συναισθηματικής αγωγής» παιδιών και γονέων, ανατρέποντας παλαιότερες θεωρίες διαπαιδαγώγησης των παιδιών οι οποίες εστίαζαν στα λάθη και στην κακή συμπεριφορά.
Η συναισθηματική αγωγή δεν εστιάζει στο σύμπτωμα, στο πρόβλημα που δυσκολεύει την οικογένεια αλλά στη δημιουργία και διατήρηση στενών συναισθηματικών δεσμών μεταξύ γονέων και παιδιών και γονέων αναμεταξύ τους, προκειμένου οι γονείς με ενσυναίσθηση να ακούν τα παιδιά τους, να τα καθοδηγούν και να τα διευκολύνουν να εκφράσουν αυτό που νιώθουν, βάζοντας όρια όπου κι όποτε χρειάζεται.
Παραδείγματα τεχνικών συναισθηματικής αγωγής, θα μπορούσαν να θεωρηθούν μεταξύ άλλων: α. η ειλικρινής έκφραση των συναισθημάτων και όχι η απόκρυψή τους β. η παρότρυνση προς συζήτηση και διάλογο γ. η αποφυγή έτοιμων λύσεων, συμβουλών και συναισθηματικών εκβιασμών καθώς και δ. η θέσπιση και η εφαρμογή ορίων στην ανάρμοστη συμπεριφορά.
Τελειώνοντας είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι ένας γονιός δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να στερεί την αγκαλιά στο παιδί του μετά από μία διαφωνία ή σύγκρουση. Συχνά οι γονείς δυσκολεύονται να εκδηλώσουν τρυφερότητα στο παιδί τους μετά από ένα τσακωμό, επειδή δεν μπορούν να διαχειριστούν τον θυμό τους. Παρόλα αυτά το αποτέλεσμα μιας τέτοιας άρνησης από πλευράς γονέα, επηρεάζει την σχέση και την επικοινωνία με το παιδί του. Ας γίνεται επομένως άμεσα η υπέρβαση των δύσκολων συναισθημάτων από πλευράς γονέων, προκειμένου το παιδί μας να νιώθει ότι το αγαπάμε πάντα χωρίς να διακόπτεται η καθόλα σημαντική και απαραίτητη για την ΄΄ζωή΄΄ της οικογένειας, οδός της επικοινωνίας.
*Η Αλεξάνδρα Τερεζάκη είναι Κοινωνιολόγος στο Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας Περιφερειακής Ενότητας Χανίων σε συνεργασία με τον Οργανισμό κατά των Ναρκωτικών.
Σεμινάριο γονέων
Βάσει των παραπάνω προβληματισμών, το Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας Περιφερειακής Ενότητας Χανίων σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ θέλοντας να ευαισθητοποιήσει τους γονείς σε θέματα που επηρεάζουν τη συνοχή και το ψυχολογικό κλίμα της οικογένειας, πρόκειται να πραγματοποιήσει τη χρονική περίοδο από Φεβρουάριο έως Μάρτιο 2022 σεμινάριο γονέων με τίτλο “Ενισχύοντας τους οικογενειακούς δεσμούς”. Στο σεμινάριο (διάρκειας 4 συναντήσεων) μέσω διαλόγου, μοιράσματος και ανταλλαγής εμπειριών θα συζητηθούν τα εξής θέματα :
1η συνάντηση: Τετάρτη 23/02/2022, ώρα 9.30-11.30 “η επικοινωνία στην οικογένεια”.
2η συνάντηση: Τετάρτη 2/03/2022, ώρα 9.30-11.30 “η υγιής διαχείριση δύσκολων συναισθημάτων”.
3η συνάντηση: Τετάρτη 9/03/2022, ώρα 9.30 -11.30 “η σημαντικότητα των ορίων στις ενδοοικογενειακές σχέσεις”.
4η συνάντηση: Τετάρτη 16/03/2022, ώρα 9.30-11.30 “οι παράγοντες που ενισχύουν την αυτοεκτίμηση”.
Για περισσότερες πληροφορίες και δηλώσεις συμμετοχής στο πρόγραμμα, η συμμετοχή στο οποίο δεν ενέχει καμία οικονομική επιβάρυνση: οι ενδιαφερόμενοι γονείς μπορούν να επικοινωνούν καθημερινά στα τηλέφωνα του Κέντρου Πρόληψης 2821028166 και 2821051214 με τις συντονίστριες του προγράμματος: Τερεζάκη Αλεξάνδρα, Κοινωνιολόγος, Νυσταζάκη Ιωάννα, Κοινωνική Λειτουργός, εργαζόμενες στο Κέντρο Πρόληψης Π.Ε Χανίων. Το σεμινάριο θα υλοποιηθεί στο χώρο του Κέντρου Πρόληψης Μιχελιδάκη 17 α΄όροφος. Θα κρατηθεί σειρά προτεραιότητας και θα τηρηθεί το πρωτόκολλο του ΕΟΔΥ.
